Giá cà phê vẫn chưa đạt đỉnh

Giá hạt cà phê Arabica quốc tế đã vượt ngưỡng 9 USD/kg vào tháng 2, sau đó đã giảm nhẹ xuống còn 8,9 USD/kg vào tháng 3 và hiện vẫn gấp 1,9 lần so với năm trước. Giá hạt cà phê Robusta quốc tế đạt mức 5,7 USD/kg vào tháng 3, gấp 1,6 lần so với năm trước.

Giá hạt cà phê liên tục tăng

Emiliano Magrini, nhà kinh tế thuộc bộ phận Thị trường và Thương mại của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO) cho biết: "Giá cà phê quốc tế được truyền dẫn đến thị trường tiêu dùng sau vài tháng, để quan sát sau 6 đến 8 tháng…Đỉnh điểm của sự truyền dẫn là gần một năm sau. Vì vậy, chúng ta thấy rằng người tiêu dùng sẽ cảm nhận được điều này vào nửa cuối năm 2025 và có thể là đầu năm 2026”.

Những thay đổi về giá cà phê quốc tế không được phản ánh theo tỷ lệ 1:1 trong giá bán lẻ vì gánh nặng được phân bổ trên toàn bộ chuỗi cung ứng (bao gồm cả nhà xuất khẩu và nhà nhập khẩu) và vì việc mua hạt cà phê không phải là chi phí duy nhất ở phía nhà bán lẻ.

Tại thị trường tiêu thụ cà phê lớn nhất thế giới là Liên minh châu Âu, mức tăng 1% trong giá quốc tế tương đương với mức tăng 0,24% trong giá bán lẻ sau 19 tháng, và phải mất ít nhất 4 năm để tác động này hoàn toàn giảm bớt. Tại Mỹ, giá bán lẻ tăng 0,2% sau 13 tháng và tác động này thường kéo dài trong 2 năm.

Lý do chính khiến giá quốc tế tăng gần gấp đôi chỉ trong một năm là thời tiết khắc nghiệt ở các quốc gia sản xuất lớn.

Brazil – quốc gia sản xuất gần một nửa lượng hạt cà phê Arabica trên thế giới – và Việt Nam chiếm gần 40% nguồn cung Robusta đã bị ảnh hưởng bởi hạn hán nghiêm trọng và nhiệt độ tăng cao. Mưa lớn và thời gian mưa kéo dài có thể khiến cây phát triển kém và bị sâu bệnh phá hoại.

Vì sản lượng hạt cà phê phụ thuộc rất nhiều vào thời tiết và người ta cho rằng tiền đầu cơ đang chảy vào thị trường quốc tế, nên rất khó để dự đoán giá sẽ biến động như thế nào trong tương lai.

Trong khi đó, FAO dự đoán giá hạt cà phê có thể tăng thêm vào năm 2025.

"Trong mùa vụ này và vài năm trở lại đây, vấn đề chính của thị trường là nguồn cung hạn hẹp và một số dữ liệu thống kê cho thấy lượng hàng tồn kho đã giảm khoảng 40% trong 5 hoặc 6 năm qua…Với lượng hàng tồn kho thấp hơn, giá hạt cà phê phản ứng tốt hơn với tình trạng thiếu hụt nguồn cung và có thể tăng mạnh", nhà kinh tế Emiliano Magrini cho biết.

Mặt khác, Ngân hàng Thế giới (WB) dự đoán giá hạt cà phê Arabica quốc tế sẽ giảm 8% trong năm nay trong bối cảnh sản lượng đang dần phục hồi. Trong khi kỳ vọng mức giá cao hiện tại sẽ giảm xuống phần nào, WB cho biết thị trường quốc tế vẫn lo ngại về rủi ro nguồn cung.

Sản xuất hạt cà phê dễ bị tổn thương về mặt cấu trúc do đây là cây trồng nhiệt đới chỉ có thể được trồng trong các hệ sinh thái nông nghiệp hạn chế, chẳng hạn như vành đai cà phê nằm giữa vĩ độ 25 độ Bắc và 30 độ Nam.

Sản xuất hạt cà phê do Brazil và Việt Nam thống trị, chiếm 55% tổng sản lượng thế giới. Cùng với Brazil và Việt Nam, các nhà sản xuất hàng đầu khác bao gồm Colombia, Indonesia và Ethiopia cùng nhau chiếm hơn 70% tổng sản lượng.

Đối với các loại thực phẩm chính như lúa mì và ngô, nếu nguồn cung từ một quốc gia cụ thể bị gián đoạn, các quốc gia khác có thể bù đắp, nhưng nếu một vùng sản xuất hạt cà phê lớn bị ảnh hưởng bởi thời tiết khắc nghiệt, tác động sẽ được cảm nhận trên phạm vi toàn cầu.

Không giống như lúa mì, cà phê là cây lâu năm nên rất khó để tăng sản lượng trong thời gian ngắn.

"Tác động của thời tiết khắc nghiệt không chỉ ảnh hưởng đến vụ thu hoạch cụ thể mà còn ảnh hưởng đến cả những cây đang lớn. Những cây này hấp thụ mọi hậu quả mà chúng ta có thể gặp phải do hạn hán quá mức hoặc nhiệt độ quá nóng hoặc mưa quá nhiều. Nếu nông dân hủy cây rồi trồng lại, phải mất nhiều năm cây mới có thể cho năng suất và trưởng thành trở lại", nhà kinh tế Emiliano Magrini cho biết.

Mối lo ngại về nguồn cung ngày càng tăng trong bối cảnh nhu cầu ở Trung Quốc đang tăng nhanh.

Một phân tích của Bộ Nông nghiệp Mỹ chỉ ra rằng, mức tiêu thụ của Trung Quốc đã tăng khoảng 2,5 lần trong 10 năm qua. Khẩu vị cũng thay đổi nhanh chóng từ cà phê hòa tan sang cà phê rang tươi. Lượng hạt cà phê chưa rang nhập khẩu của Trung Quốc trong mùa vụ 2024-2025 dự kiến sẽ tăng gấp bốn lần so với 10 năm trước.

Trong bối cảnh Tổng thống Trump áp dụng thuế quan toàn diện đối với hàng nhập khẩu từ khắp nơi trên thế giới, các phương tiện truyền thông Mỹ đã trích dẫn giá hạt cà phê tăng là nguyên nhân gây lo ngại. Mỹ nhập khẩu khoảng 80% lượng hạt cà phê từ Mỹ Latinh, bao gồm cả Brazil. Thuế quan 10% đã được áp dụng đối với những mặt hàng nhập khẩu này kể từ ngày 5/4.

Hạc Hiên / Theo báo chí nước ngoài