Giá ca cao tăng vọt: Doanh nghiệp Việt xoay xở ra sao?

“Gồng mình” giữ thị trường giữa cơn bão giá

Theo Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam, thị trường ca cao thế giới đang đối mặt với đợt biến động mạnh chưa từng có trong nhiều năm qua. Sự thiếu hụt nguồn cung nghiêm trọng, ước tính giảm khoảng 0,6 triệu tấn so với nhu cầu đã khiến giá ca cao liên tục lập đỉnh mới. Nguyên nhân được cho là do biến đổi khí hậu, hạn hán kéo dài và sâu bệnh hoành hành tại Bờ Biển Ngà và Ghana là hai quốc gia chiếm đến 70% sản lượng ca cao toàn cầu.

Tại Việt Nam, tác động của đợt tăng giá này được cảm nhận rõ rệt. Giá ca cao hạt khô tính đến tháng 9/2025 dao động từ 240.000 đến 260.000 đồng/kg, tăng khoảng 4 - 5 lần so với năm 2022. Mức tăng này mang lại lợi ích trước mắt cho người trồng, nhưng lại gây khó khăn cho doanh nghiệp chế biến và hợp tác xã thu mua, do chi phí nguyên liệu tăng nhanh trong khi sức mua sản phẩm sô-cô-la thành phẩm giảm vì lạm phát toàn cầu.

Sự leo thang của giá nguyên liệu đang khiến nhiều doanh nghiệp sản xuất sô-cô-la trong nước lao đao. Nhiều đơn vị cho biết, chi phí đầu vào tăng quá nhanh khiến giá bán lẻ khó có thể điều chỉnh tương ứng, buộc doanh nghiệp phải “gồng lỗ” để duy trì hoạt động.

Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, ông Hoàng Danh Hữu, Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Nông trại EDE (Miss Ede), chia sẻ: “Giá tăng là tín hiệu tích cực với người trồng, nhưng với nhà sản xuất, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ, đây là giai đoạn đầy thử thách. Nguyên liệu tăng 4-5 lần, nhưng chúng tôi chỉ tăng giá không quá 15% so với giá bán lẻ khi nguyên liệu chưa tăng”.

Doanh nghiệp bày tỏ hy vọng sản lượng ca cao toàn cầu sớm được cải thiện để giá trở về mức dễ chịu hơn, song vẫn đủ cao để người nông dân duy trì sinh kế bền vững.

Ông Hoàng Danh Hữu, Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Nông trại EDE (Miss Ede) cho biết doanh nghiệp phải chịu áp lực lớn khi giá ca cao tăng mạnh.

Trong bối cảnh giá nguyên liệu leo thang và sức mua suy giảm, các doanh nghiệp trong ngành đang phải xoay xở theo nhiều hướng để duy trì chuỗi cung ứng và thị trường tiêu thụ. Với nhóm sản phẩm sô-cô-la nguyên bản, nhiều đơn vị duy trì liên kết với các hợp tác xã ở Tây Nguyên, là một trong những vùng nguyên liệu chính để duy trì đầu ra ổn định cho các nhà bán lẻ.

"Riêng nhóm sản phẩm xuất khẩu hoặc sản xuất quy mô lớn, doanh nghiệp chọn cách hợp tác với các nhà cung cấp quốc tế thông qua một đối tác trung gian để đảm bảo sản lượng ổn định. Sự kết nối này giúp doanh nghiệp chủ động hơn về nguồn cung, giảm rủi ro thiếu hụt nguyên liệu và đảm bảo sản lượng ổn định, phục vụ người tiêu dùng trong nước", ông Hoàng Danh Hữu nói.

Tập trung mở rộng vùng nguyên liệu

Theo ông Hoàng Danh Hữu, khoảng 5 năm trở lại đây, các doanh nghiệp nội địa đã tập trung xây dựng thương hiệu ca cao Việt Nam từ vùng trồng đến sô-cô-la thành phẩm. “Người tiêu dùng trong nước bắt đầu quan tâm hơn đến hương vị đặc trưng của ca cao Việt. Nếu được đầu tư đúng hướng từ vùng nguyên liệu đến chế biến tại chỗ, đặc biệt ở Tây Nguyên và Nam Bộ, ngành hoàn toàn có thể tạo ra những thương hiệu sô-cô-la cao cấp mang dấu ấn Việt Nam để cạnh tranh trên thị trường”, ông Hữu nhận định.

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, hiện nay, diện tích trồng ca cao ở Việt Nam chỉ còn hơn 3.400 ha, giảm mạnh cả về diện tích và sản lượng so với giai đoạn trước đó. Nguyên nhân chủ yếu là do hiệu quả kinh tế của cây trồng này chưa cao bằng các loại cây khác, khiến nhiều nông hộ chuyển đổi sang mô hình có lợi hơn.

Giới chuyên gia nhận định ca cao vẫn là ngành hàng giàu tiềm năng nếu được quy hoạch bài bản và gắn với chuỗi chế biến, nâng cao giá trị sản phẩm.

Tuy vậy, giới chuyên gia nhận định ca cao vẫn là ngành hàng giàu tiềm năng nếu được quy hoạch bài bản và gắn với chuỗi chế biến, nâng cao giá trị sản phẩm. Theo Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam (VICOFA), Việt Nam có lợi thế phát triển nhờ giống ca cao Trinitario mang bản sắc địa phương và được đánh giá cao trên thị trường quốc tế.

Một số thương hiệu sô-cô-la lớn đã đầu tư nhà máy chế biến ngay tại Việt Nam, ưu tiên sử dụng nguyên liệu trong nước để phục vụ xuất khẩu sang phân khúc cao cấp. Trong bối cảnh giá ca cao tăng mạnh, VICOFA cho biết ngành đang tập trung mở rộng vùng nguyên liệu theo hướng bền vững và đạt chuẩn quốc tế.

“Với dự kiến tăng thêm 500 ha trong năm 2025, ngành cần ưu tiên vùng trồng đạt tiêu chuẩn quốc tế, đảm bảo truy xuất nguồn gốc và chất lượng. Việc trồng xen canh với cà phê, điều, hoặc chuối vốn ít tốn chi phí chăm sóc có thể mang lại lợi ích kinh tế kép, nhưng phải đi kèm quy hoạch bài bản và kỹ thuật tiên tiến”, đại diện VICOFA chia sẻ.

Cùng với định hướng phát triển bền vững, ngành nông nghiệp các địa phương cũng đang khuyến khích xây dựng chuỗi liên kết giữa nông dân và hợp tác xã, canh tác theo tiêu chuẩn hữu cơ (Organic), đồng thời ứng dụng khoa học kỹ thuật trong toàn bộ quy trình từ trồng trọt, thu hoạch đến bảo quản sau thu hoạch, nhằm đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của các nhà sản xuất sô-cô-la toàn cầu.

Minh Anh