Ghế trẻ em trên ô tô: Thế nào là đúng chuẩn?

Quy định yêu cầu trẻ dưới 10 tuổi và cao dưới 1,35 m ngồi cùng hàng ghế với người lái phải sử dụng thiết bị an toàn phù hợp sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2026. Khi thời điểm áp dụng đến gần, câu hỏi “ghế trẻ em thế nào là đúng chuẩn?” trở thành mối quan tâm lớn của nhiều phụ huynh, đặc biệt khi thị trường có quá nhiều loại với thiết kế và mức giá khác nhau.

Theo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia, thiết bị an toàn cho trẻ em trên ô tô được thiết kế nhằm bảo vệ trẻ khỏi các chấn thương khi xe giảm tốc đột ngột hoặc xảy ra va chạm. Thiết bị phải đảm bảo ổn định, tương thích với ô tô và không có chi tiết sắc hoặc gờ nhô gây tổn thương. Các bộ phận quan trọng không được tháo rời bằng tay để tránh việc lắp đặt sai, làm giảm hiệu quả bảo vệ. Đây là những yêu cầu tối thiểu nhưng đóng vai trò quyết định đối với khả năng giữ an toàn cho trẻ.

Một số thiết bị an toàn cho trẻ em trên xe ô tô. (Ảnh: Ủy ban An toàn giao thông quốc gia)

Hiện có hai hệ thống chính gồm ghế trẻ em CRS và ghế nâng ECRS. Mỗi loại được thiết kế cho một nhóm cân nặng và độ tuổi khác nhau.

Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ thuộc nhóm 0 và 0+, thường sử dụng dạng nôi hoặc ghế ngả và được lắp quay ngược chiều xe. Hướng lắp này giúp hạn chế tác động lên vùng đầu và cổ – bộ phận dễ tổn thương nhất ở trẻ nhỏ. Khi trẻ lớn hơn, nhóm I sử dụng dây đai 5 điểm cố định tại vai, hông và giữa hai chân, đảm bảo thân người được giữ vững khi xe phanh gấp. Với trẻ 15-36 kg, nhóm II và III hỗ trợ bằng cách nâng trẻ lên để dây an toàn của xe ôm đúng vào vai và đùi, tránh tình trạng dây đi ngang cổ gây nguy hiểm.

Chốt ISOFIX giúp giảm thiểu tối đa tình trạng rung lắc, xê dịch ghế khi xe phanh gấp hoặc xảy ra va chạm

Cách ghế được cố định trên xe cũng là yếu tố quan trọng để đánh giá “đúng chuẩn”. Nhiều mẫu ghế hiện nay trang bị chốt ISOFIX – hai thanh kim loại gắn trực tiếp vào khung ghế xe, giúp hạn chế tối đa thao tác sai của người dùng. Khi chốt khóa đúng vị trí, cơ chế chỉ báo sẽ chuyển từ đỏ sang xanh. Nếu xe không có ISOFIX, phụ huynh có thể dùng dây an toàn ba điểm, nhưng cần đảm bảo dây không bị xoắn, đai được siết chặt và đi đúng hướng dẫn của nhà sản xuất. Một ghế được lắp đúng cách phải ổn định, không xê dịch quá mức khi rung lắc.

Ngoài cấu tạo và cách lắp, một sản phẩm đạt chuẩn phải có nhãn cố định thể hiện rõ nhóm cân nặng hoặc chiều cao phù hợp, cách lắp xuôi hay ngược chiều xe, cùng các cảnh báo an toàn. Những thông tin này có tác dụng giúp người dùng chọn đúng loại ghế cho con mình và sử dụng chính xác. Nếu thiết bị thiếu nhãn, thiếu hướng dẫn hoặc không có cảnh báo, đó có thể là dấu hiệu ghế không đạt yêu cầu kỹ thuật.

Cấu tạo của hệ thống ISOFIX

Từ thực tế thị trường, nhiều sản phẩm ghi theo tiêu chuẩn “châu Âu” hay “ECE R44” khiến phụ huynh bối rối, song theo cơ quan chuyên môn, điều quan trọng nhất không nằm ở tên tiêu chuẩn mà ở sự phù hợp giữa ghế – trẻ – xe và việc lắp đặt đúng cách. Trẻ chỉ có thể dùng dây an toàn người lớn khi đã đủ chiều cao và cân nặng theo quy định; nhiều trẻ lớn vẫn cần tiếp tục sử dụng ghế riêng hoặc đệm nâng để dây an toàn đi đúng vị trí.

Việc tuân thủ thiết bị an toàn cho trẻ em trên ô tô không chỉ mang tính bắt buộc khi quy định có hiệu lực mà còn là biện pháp bảo vệ trực tiếp cho trẻ, vốn dễ tổn thương trước các va chạm. Khi lựa chọn đúng loại ghế và lắp đặt đúng kỹ thuật, phụ huynh có thể giảm đáng kể nguy cơ chấn thương cho con trong mọi chuyến đi.

Lê Minh