GDP quý 1: 'Khởi đầu tích cực' và bài toán chinh phục mục tiêu 8%

Kết quả tăng trưởng GDP 6,93% trong quý 1 của Việt Nam là một điểm sáng đáng ghi nhận. (Ảnh: Vietnam+)

Năm 2025 được kỳ vọng là một năm bứt phá của kinh tế Việt Nam. Tuy nhiên, bức tranh kinh tế toàn cầu đang tiềm ẩn nhiều biến động khó lường. Trong bối cảnh đó, kết quả tăng trưởng GDP quý 1 vừa được công bố đã cho thấy những tín hiệu tích cực ban đầu đồng thời đặt ra không ít thách thức trên hành trình về đích.

Để làm rõ hơn về những con số này và tác động của nó đến mục tiêu tăng trưởng GDP 8% và các giải pháp trọng tâm cho các quý còn lại, phóng viên Báo Điện tử VietnamPlus đã có cuộc trao đổi với bà Nguyễn Thị Mai Hạnh, Trưởng ban Hệ thống Tài khoản quốc gia, Cục Thống kê, Bộ Tài chính.

- Thưa bà, Cục Thống kê đánh giá như thế nào về kết quả tăng trưởng GDP 6,93% trong quý 1 vừa qua, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế thế giới có nhiều diễn biến phức tạp? So với mục tiêu tăng trưởng cả năm 8% (với kịch bản quý 1 là 7,7%) kết quả này mang ý nghĩa gì?

Bà Nguyễn Thị Mai Hạnh: Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đối mặt với nhiều thách thức như cạnh tranh giữa các nước lớn, xung đột địa chính trị kéo dài, biến động giá cả hàng hóa và những yếu tố thời tiết cực đoan, kết quả tăng trưởng GDP 6,93% trong quý 1 của Việt Nam là một điểm sáng đáng ghi nhận. Đây là mức tăng trưởng quý 1 cao nhất so với cùng kỳ kể từ năm 2020, điều này cho thấy nền kinh tế trong nước vẫn duy trì được đà phục hồi và phát triển tích cực.

Phân tích sâu hơn về cơ cấu tăng trưởng, nền kinh tế ghi nhận sự đóng góp đồng đều từ cả ba khu vực kinh tế. Khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản tăng 3,74%, khu vực công nghiệp và xây dựng tăng 7,42% và khu vực dịch vụ tăng trưởng ấn tượng 7,7%. Đáng chú ý, nhiều địa phương trên cả nước đã có mức tăng trưởng khá cao, qua đây cho thấy sự lan tỏa tích cực của các chính sách và nỗ lực phát triển kinh tế ở cấp quản lý. Cụ thể, Bắc Giang đạt mức tăng trưởng 13,82%, Hòa Bình 12,76%, Nam Định 11,86%... Điều này đã thể hiện sự năng động và tiềm năng phát triển đa dạng của các vùng kinh tế trên cả nước.

Tuy nhiên, khi so sánh với mục tiêu tăng trưởng cả năm 8% mà Nghị quyết 01/NQ-CP đã đề ra thì kịch bản quý 1 là 7,7%, do vậy mức tăng 6,93% đang thấp hơn mục tiêu khoảng 0,7 điểm phần trăm. Mặc dù vậy, kết quả này vẫn cao hơn kịch bản thấp (6,5%), nhưng để đạt được con số 8% cho cả năm, các quý tiếp theo sẽ phải có sự tăng tốc đáng kể. Đặc biệt, sự chững lại của một số ngành như khai khoáng, sản xuất và phân phối điện cũng như xây dựng. Những yếu tố này đã tác động đến mức tăng trưởng chung của khu vực công nghiệp và xây dựng, khiến khu vực này thấp hơn kỳ vọng ban đầu.

- Nhìn nhận một cách khách quan, bà cho biết đâu là những yếu tố thuận lợi và khó khăn chủ yếu đã tác động đến kết quả tăng trưởng quý 1? Những yếu tố này sẽ tiếp tục ảnh hưởng như thế nào đến triển vọng tăng trưởng trong các quý còn lại của năm?

Bà Nguyễn Thị Mai Hạnh: Quý 1 vừa qua chứng kiến sự đan xen giữa những yếu tố thuận lợi và không ít thách thức. Về thuận lợi, chúng ta có thể thấy rõ sự chỉ đạo quyết liệt và kịp thời của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong việc triển khai các giải pháp phát triển kinh tế-xã hội ngay từ đầu năm. Theo đó, đầu tư công được đẩy mạnh giải ngân, tạo lực đẩy quan trọng cho tăng trưởng và phát triển cơ sở hạ tầng. Thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tiếp tục có những tín hiệu tích cực với mức tăng vốn thực hiện khá. Thêm vào đó, xuất khẩu vẫn là một điểm sáng với mức tăng trưởng ấn tượng cả về hàng hóa, dịch vụ và duy trì xuất siêu. Ngoài ra, nhu cầu tiêu dùng trong nước tuy chưa bứt phá mạnh mẽ nhưng vẫn giữ được sự ổn định và có sự hỗ trợ từ tăng chi tiêu của Chính phủ. Mặt khác, các hiệp định thương mại tự do (FTA) tiếp tục phát huy hiệu quả, mở rộng cơ hội thị trường cho hàng hóa Việt Nam.

Tuy nhiên, nền kinh tế cũng phải đối mặt với không ít khó khăn trong bối cảnh kinh tế toàn cầu vẫn còn nhiều bất ổn, sự phục hồi của các nền kinh tế lớn diễn ra chậm hơn dự kiến, ảnh hưởng đến nhu cầu nhập khẩu. Căng thẳng địa chính trị và xung đột thương mại tiếp tục gây áp lực lên chuỗi cung ứng và chi phí sản xuất. Hơn nữa, giá cả hàng hóa thế giới biến động, đặc biệt là giá nguyên liệu đầu vào tăng cao, tạo thêm gánh nặng cho doanh nghiệp. Thời gian qua, lãi suất cao trên toàn cầu cũng tác động đến chi phí vay vốn và dòng vốn đầu tư.

Ở trong nước, doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn trong việc tiếp cận vốn với lãi suất hợp lý. Năng suất lao động còn thấp và hạ tầng logistics chưa đáp ứng được nhu cầu cũng là những yếu tố kìm hãm đà tăng trưởng. Ngoài ra, một số quy định pháp lý còn chưa thực sự thông thoáng cũng tạo ra những rào cản nhất định cho hoạt động sản xuất kinh doanh.

Do vậy, triển vọng tăng trưởng trong các quý tiếp theo sẽ chịu sự tác động tổng hòa của cả những yếu tố thuận lợi và khó khăn này. Mặc dù, Chính phủ đã có những phản ứng chính sách kịp thời và dự báo các quý tới sẽ có chuyển biến tích cực, nhưng bối cảnh quốc tế đầy thách thức, đặc biệt là nguy cơ về chính sách thuế từ các đối tác lớn, đòi hỏi chúng ta phải hết sức chủ động và linh hoạt trong điều hành kinh tế vĩ mô đồng thời có những giải pháp cụ thể và hiệu quả để tận dụng tối đa các cơ hội và vượt qua những thách thức.

- Với kết quả tăng trưởng quý 1 thấp hơn mục tiêu đề ra, bà chia sẻ những giải pháp nào cần được ưu tiên và tập trung thực hiện trong các quý còn lại của năm 2025 để hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng GDP 8%?

Bà Nguyễn Thị Mai Hạnh: Để đạt được mục tiêu tăng trưởng 8% trong bối cảnh hiện tại, chúng ta cần một chiến lược đồng bộ và quyết liệt trên cả phía cung và phía cầu của nền kinh tế với sự vào cuộc của tất cả các cấp, các ngành và sự đồng hành của cộng đồng doanh nghiệp, người dân.

Về phía cung, đầu tiên là phát triển các ngành kinh tế trụ cột một cách bền vững. Do đó, các cấp quản lý cần tiếp tục đẩy mạnh tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng xanh, ứng dụng công nghệ cao để nâng cao năng suất và giá trị gia tăng. Trong lĩnh vực công nghiệp, tập trung thu hút đầu tư có chọn lọc vào công nghiệp chế biến, chế tạo, đặc biệt là các ngành công nghiệp hỗ trợ và công nghệ cao. Đặc biệt là thúc đẩy chuyển đổi số, tự động hóa trong sản xuất để nâng cao năng lực cạnh tranh. Đối với ngành dịch vụ, cơ quan quản lý cần đa dạng hóa sản phẩm du lịch, nâng cao chất lượng dịch vụ, đẩy mạnh quảng bá và khai thác hiệu quả thị trường nội địa và quốc tế.

Thứ hai là tạo môi trường kinh doanh thuận lợi và tháo gỡ rào cản, trong đó tiếp tục cải cách thủ tục hành chính, giảm chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp. Đặc biệt là cần tập trung tháo gỡ vướng mắc pháp lý cho các dự án đầu tư, nhất là trong lĩnh vực bất động sản và các dự án hạ tầng.

Thứ ba là đầu tư phát triển hạ tầng, cần đẩy nhanh tiến độ các dự án hạ tầng trọng điểm quốc gia, đặc biệt là hạ tầng giao thông, năng lượng và logistics, nâng cao chất lượng dịch vụ vận tải, kho bãi để giảm chi phí logistics, tạo điều kiện thuận lợi cho lưu thông hàng hóa.

Thứ tư là nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo và phát triển nguồn nhân lực. Cụ thể, tăng cường đầu tư cho nghiên cứu và phát triển, khuyến khích ứng dụng khoa học công nghệ, đặc biệt là công nghệ số, AI vào sản xuất và quản lý. Chú trọng phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.

Về phía cầu, thứ nhất là cần đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, tiếp tục coi đầu tư công là động lực tăng trưởng quan trọng. Theo đó, cần có giải pháp quyết liệt và hiệu quả hơn nữa để đẩy nhanh tiến độ giải ngân, tập trung vào các dự án có tính lan tỏa và tác động lớn đến kinh tế-xã hội. Thứ hai là tăng cường thu hút FDI có chất lượng, trên cơ sở cải thiện môi trường đầu tư, có chính sách ưu đãi cạnh tranh để thu hút các dự án công nghệ cao, thân thiện với môi trường, tạo ra giá trị gia tăng lớn và tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Thứ ba là thúc đẩy xuất khẩu bền vững và đa dạng hóa thị trường, trên cơ sở tận dụng tối đa các cơ hội từ các FTA, đẩy mạnh xúc tiến thương mại, hỗ trợ doanh nghiệp mở rộng thị trường, đặc biệt là các thị trường tiềm năng ngoài các thị trường truyền thống cũng như nâng cao chất lượng và giá trị gia tăng của hàng hóa xuất khẩu.

Thứ tư là kích cầu tiêu dùng nội địa, chúng ta cần tiếp tục thực hiện các chính sách hỗ trợ tiêu dùng, có thể xem xét kéo dài hoặc mở rộng phạm vi giảm thuế giá trị gia tăng (VAT) đồng thời cần có các giải pháp để nâng cao thu nhập thực tế của người dân, tạo động lực cho chi tiêu. Thứ năm là thúc đẩy tăng trưởng du lịch, trong đó tiếp tục triển khai hiệu quả các chính sách thị thực thuận lợi, tăng cường quảng bá du lịch Việt Nam trên các kênh truyền thông quốc tế, phát triển các sản phẩm đa dạng và hấp dẫn.

- Nhằm đạt được mục tiêu tăng trưởng 8%, Cục Thống kê đã cập nhật kịch bản tăng trưởng cho các quý còn lại của năm 2025 như thế nào? Theo bà, những yếu tố nào sẽ đóng vai trò then chốt để hiện thực hóa kịch bản này?

Bà Nguyễn Thị Mai Hạnh: Trên cơ sở kết quả tăng trưởng quý 1 là 6,93% và dự báo tình hình kinh tế trong nước và quốc tế, Cục Thống kê đã cập nhật kịch bản tăng trưởng GDP cho các quý còn lại của năm 2025 để phấn đấu đạt mục tiêu 8% như sau: quý 2 tăng 8,2%, quý 3 tăng 8,3% và quý 4 tăng 8,4%. Như vậy, để đạt được mục tiêu chung, tăng trưởng bình quân của 9 tháng cuối năm phải đạt trên 8,3%.

Để hiện thực hóa kịch bản tăng trưởng này, có một số yếu tố then chốt cần được đặc biệt chú trọng. Đó là tính hiệu quả và đồng bộ trong triển khai các giải pháp. Đặc biệt là các giải pháp đã được Chính phủ và các bộ, ngành đề ra cần được thực hiện một cách quyết liệt, đồng bộ và hiệu quả, từ trung ương đến địa phương. Sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành và sự đồng hành của cộng đồng doanh nghiệp sẽ là yếu tố quyết định.

Về khả năng hấp thụ vốn đầu tư công và FDI, chúng ta cần đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công và thu hút các dự án FDI chất lượng cao sẽ tạo ra động lực tăng trưởng mạnh mẽ cho nền kinh tế. Do đó, cần có những giải pháp cụ thể để tháo gỡ các nút thắt, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án. Tạo nền tảng vững chắc cho mục tiêu tăng trưởng chung trong đó chú trọng phục hồi và phát triển của các ngành kinh tế chủ lực, cụ thể là các ngành nông nghiệp, công nghiệp (đặc biệt là công nghiệp chế biến, chế tạo). Duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát ở mức hợp lý là điều kiện tiên quyết để tạo niềm tin cho doanh nghiệp và người dân, từ đó thúc đẩy đầu tư và tiêu dùng.

Đặc biệt về ứng phó linh hoạt với các biến động bên ngoài, trong bối cảnh kinh tế thế giới còn nhiều bất ổn, chúng ta cần theo dõi sát sao tình hình, phân tích và dự báo các tác động để có những phản ứng chính sách kịp thời và phù hợp, giảm thiểu những ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế.

Trên thực tế, việc đạt được mục tiêu tăng trưởng 8% trong năm 2025 là một thách thức không nhỏ, đòi hỏi sự nỗ lực rất lớn của toàn hệ thống. Tuy nhiên, với những tiềm năng và động lực hiện có, cùng với sự chỉ đạo quyết liệt và các giải pháp hiệu quả, chúng ta hoàn toàn có cơ sở để tin tưởng vào khả năng đạt được mục tiêu này, tạo đà cho sự phát triển bền vững trong những năm tiếp theo./.

Xin cảm ơn bà!

(Vietnam+)