Gaza bước vào năm thứ 2 không trường học

Thay vì đi học, trẻ em Palestine phải phụ giúp gia đình để sinh tồn hàng ngày. Nguồn: AP.

Học hành hay mưu sinh?

Tuần này, thay vì được trở lại trường học, những đứa trẻ của gia đình Qudeh đã phải vật lộn với đống đổ nát mà các em thu thập được từ một tòa nhà bị phá hủy để bán lấy tiền.

“Bất kỳ ai ở độ tuổi của chúng cháu ở các quốc gia khác đều đang được học tập, còn chúng cháu thì không. Chúng cháu đang phải làm những việc vượt quá khả năng của mình nhưng vẫn phải làm để kiếm sống” – em Ezz el-Din Qudeh (14 tuổi) - cho biết trong khi cùng 3 anh chị em của mình kéo một xe bê tông.

Khi Gaza bước vào năm học thứ 2 không được đến trường, hầu hết trẻ em ở đây đều phải giúp đỡ gia đình trong cuộc đấu tranh để sinh tồn hàng ngày trong bối cảnh xung đột kéo dài. Trẻ em đi chân trần trên những con đường đất để mang nước từ các điểm phân phối về nơi trú ẩn của gia đình - những thành phố lều trại đông đúc người Palestine. Những người khác thì xếp hàng ở bếp ăn từ thiện để mang thức ăn về.

Các nhân viên cứu trợ nhân đạo cho biết, tình trạng thiếu hụt giáo dục kéo dài gây ra thiệt hại lâu dài cho trẻ em Gaza. “Trẻ em nhỏ tuổi bị ảnh hưởng về mặt nhận thức, xã hội và cảm xúc, còn trẻ em lớn tuổi có nguy cơ cao hơn bị kéo vào công việc hoặc kết hôn sớm” - bà Tess Ingram - phát ngôn viên khu vực của Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) - cho biết. “Trẻ em càng nghỉ học lâu thì nguy cơ bỏ học vĩnh viễn càng cao” - bà Ingram nói.

625.000 trẻ em trong độ tuổi đi học ở Gaza đã bỏ lỡ gần 1 năm học. Các trường học đóng cửa sau khi Israel phát động cuộc tấn công vào lãnh thổ này để trả đũa cho cuộc tấn công của Hamas vào miền Nam Israel vào ngày 7/10/2023. Với các cuộc đàm phán nhằm chấm dứt giao tranh trong cuộc chiến Israel-Hamas đang trì trệ, người ta không biết khi nào các em có thể trở lại trường học.

Theo Nhóm giáo dục toàn cầu - một nhóm các tổ chức cứu trợ do UNICEF và Save the Children đứng đầu, hơn 90% các tòa nhà trường học ở Gaza đã bị hư hại do bom đạn, nhiều tòa nhà trong số đó do UNWRA - cơ quan của Liên hợp quốc dành cho người Palestine - quản lý. Khoảng 85% bị phá hủy đến mức cần phải tái thiết toàn diện, nghĩa là có thể mất nhiều năm nữa mới có thể sử dụng lại được. Các trường đại học ở Gaza cũng bị tàn phá.

Khoảng 1,9 triệu trong số 2,3 triệu người dân Gaza đã phải rời bỏ nhà cửa. Họ chen chúc trong các lều trại thiếu nước sạch và hệ thống vệ sinh, hoặc các trường học của Liên hợp quốc và chính phủ hiện đang được dùng làm nơi trú ẩn. Và trẻ em không có lựa chọn nào khác ngoài việc giúp đỡ gia đình.

Ông Mo’men Qudeh – bố của Ezz el-Din Qudeh - cho biết, trước chiến tranh, các con ông rất thích đi học. Nhưng hiện tại, ông cùng các con sống trong một căn lều tại một nghĩa trang ở Khan Younis sau khi phải rời bỏ nhà cửa ở các khu phố phía Đông của thành phố. Những đứa trẻ sợ hãi khi ngủ cạnh những ngôi mộ của người chết, nhưng chúng không có lựa chọn nào khác. Nhặt nhạnh từ các tòa nhà bị phá hủy là nguồn thu nhập nhỏ nhoi mà lũ trẻ có thể kiếm được.

Trẻ em háo hức được đi học trở lại

Hiện các nhóm cứu trợ đã nỗ lực thiết lập các giải pháp thay thế về giáo dục, mặc dù kết quả còn hạn chế vì họ phải vật lộn với hàng loạt nhu cầu khác.

Theo bà Ingram, UNICEF và các cơ quan cứu trợ khác đang điều hành 175 trung tâm học tập tạm thời, hầu hết được thành lập từ cuối tháng 5, phục vụ khoảng 30.000 học sinh, với khoảng 1.200 giáo viên tình nguyện. Họ cung cấp các lớp học về đọc viết và số học cũng như các hoạt động phát triển sức khỏe tâm thần và cảm xúc.

Nhưng bà Ingram cho biết, họ gặp khó khăn trong việc tìm kiếm đồ dùng học tập như bút, giấy và sách vì chúng không được coi là vật dụng ưu tiên khi các nhóm cứu trợ phải vật lộn để đưa đủ lương thực và thuốc men vào Gaza.

Vào tháng 8, UNRWA đã bắt đầu chương trình “trở lại trường học” tại 45 trường học chuyển đổi thành nơi trú ẩn, nơi cung cấp cho trẻ em các hoạt động như trò chơi, kịch, nghệ thuật, âm nhạc và thể thao.

Người phát ngôn của tổ chức UNRWA Juliette Touma cho biết, mục đích của chương trình là mang đến cho các em chút thời gian nghỉ ngơi, cơ hội kết nối lại với bạn bè và được sống như trẻ con.

Giáo dục từ lâu đã là ưu tiên hàng đầu của người Palestine. Trước chiến tranh, Gaza có tỷ lệ biết chữ cao, gần 98%. Trong lần tới Gaza gần đây nhất vào tháng 4, bà Ingram đã được nghe nhiều đứa trẻ chia sẻ rằng, chúng nhớ trường, nhớ bạn bè và thầy cô.

Không dừng lại ở đó, các bậc phụ huynh cho biết, họ đã chứng kiến những thay đổi về mặt cảm xúc ở con cái họ khi không có sự ổn định hàng ngày do trường học mang lại và phải chịu những chấn thương chồng chất do phải di dời, ném bom và tình trạng tử vong hoặc thương tích từ người thân trong gia đình. Một số trở nên buồn bã và khép kín, những đứa khác dễ bị kích động hoặc thất vọng.

Chiến dịch kéo dài 11 tháng của Israel đã phá hủy nhiều vùng rộng lớn ở Gaza và gây ra một cuộc khủng hoảng nhân đạo, với tình trạng suy dinh dưỡng và dịch bệnh lan rộng.

Theo các quan chức y tế Gaza, hơn 40.000 người Palestine đã thiệt mạng. Trẻ em là một trong những đối tượng bị ảnh hưởng nghiêm trọng nhất. Theo bà Ingram, gần như tất cả 1,1 triệu trẻ em ở Gaza được cho là cần được hỗ trợ tâm lý xã hội.

Hà Anh