Gặp mặt và tri ân những nhà giáo đi B

Ngày 22/8, tại Hà Nội, Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức buổi lễ gặp mặt và tri ân 80 nhà giáo đại diện hơn 3.000 nhà giáo được điều động làm công tác giáo dục tại miền nam trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước.

Đây cũng là hoạt động ý nghĩa nhân dịp chào mừng 80 năm Cách mạng Tháng 8 thành công, 80 năm Quốc khánh nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa và 80 năm thành lập ngành Giáo dục Việt Nam (1945 -2025).

“Nhà giáo đi B” là biểu tượng sáng ngời của trí tuệ, lòng dũng cảm và tình yêu Tổ quốc

Chia sẻ về sự kiện quy mô lần đầu được tổ chức, bày tỏ tình cảm biết ơn sâu sắc, sự kính trọng vô hạn đối với các nhà giáo đi B - những nhân chứng sống của một thời hoa lửa, Thứ trưởng Thường trực Bộ Giáo dục và Đào tạo (Bộ GD-ĐT) Phạm Ngọc Thưởng khẳng định: Lịch sử dân tộc Việt Nam là lịch sử của những trang sử vàng đấu tranh kiên cường, bất khuất để giành độc lập, tự do trong đó luôn có sự đóng góp quan trọng của ngành giáo dục, cụ thể là của các Nhà giáo.

Từ đầu những năm 1960, nhu cầu về cán bộ giáo dục và giáo viên ở vùng giải phóng ở miền Nam trở nên cấp bách. Đáp lời kêu gọi của Đảng, Nhà nước và nhân dân miền Nam ruột thịt, hàng nghìn cán bộ, giáo viên, sinh viên mới tốt nghiệp của các trường sư phạm ở miền Bắc đã viết đơn tình nguyện, sẵn sàng rời xa gia đình, tạm biệt bục giảng thân thuộc, nhận nhiệm vụ lên đường vào chiến trường miền Nam.

Theo Thứ trưởng, nhắc đến nhà giáo đi B là nhắc đến những chuyến hành quân đi bộ vượt dãy Trường Sơn hùng vĩ, hiểm trở. Đó là những tháng ngày mà gian khổ, hiểm nguy dường như không có giới hạn. Trên vai họ phải đeo chiếc ba lô nặng hơn 30 kg là hành trang cá nhân, gạo và thực phẩm. Họ đi bộ như vậy hàng tháng trời, ăn cơm nắm, uống nước suối, ngủ võng rừng, vừa đi vừa phải tránh bom đạn của kẻ thù và các hiểm họa bất thường khác. Cuộc hành quân đó phải đi từ 2 - 3 tháng, thậm chí phải mất 4 - 5 tháng mới tới nơi nhận nhiệm vụ, tùy theo cung đường của mỗi đoàn.

Trong chiến đấu với địch, có nhiều nhà giáo cũng bị địch bắt làm tù binh. Họ cũng bị tra tấn dã man, nhưng với lòng yêu nước và tinh thần vững vàng, họ đã không hề khuất phục, khai báo. Trong nhà tù của địch, họ vẫn không quên nhiệm vụ cao cả là dạy học, là truyền bá kiến thức cho mọi người.

Câu chuyện của thầy trò Nhà giáo Lý Hữu Tấn, nguyên giảng viên khoa Văn, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, cùng người học trò của mình ở khoa Văn là một tấm gương đáng kính.

Nhà giáo Lý Hữu Tấn đi B năm 1964, năm sau, một thầy giáo dạy Văn ở Hải Phòng là Trần Nguyên Phò, được điều động đi B. Vào Nam, hai thầy trò gặp nhau vui mừng khôn xiết. Rồi thầy trò được cùng về công tác tại Tiểu ban Giáo dục miền Nam Việt Nam

Trong một lần cùng đi công tác tại tỉnh Bến Tre, hai thầy trò đã bị địch bắt. Sau khi bị địch tra tấn dã man, chúng không khai thác được gì, bèn đưa về giam tại Trại giam Phú Quốc. Tại đây hai thầy trò đã tổ chức dạy học trong tù, dĩ nhiên phải tìm mọi cách che mắt địch. Kiến thức là ở trong đầu tuôn ra, không chỉ dạy Văn chương mà dạy cả Lịch sử, Địa lý, Toán… ở trình độ cấp 1 cấp 2 thôi. Để mở được nhiều lớp hơn, hai thầy còn mở cả lớp “Sư phạm”, nghĩa là tìm các “tù binh Việt cộng” có trình độ tốt nghiệp phổ thông, các thầy bồi dưỡng phương pháp dạy học, gợi ý nội dung dạy (kiến thức là ở trong đầu mà), để các thầy giáo trẻ đó mở lớp dạy ở các lán trại khác. Một tinh thần chiến đấu vì sự nghiệp giáo dục tuyệt vời của các Nhà giáo đi B.

Thứ trưởng Thường trực Phạm Ngọc Thưởng trao Bằng ghi công, vinh danh các nhà giáo đi B. Ảnh: Trần Hiệp

Thứ trưởng Thường trực Phạm Ngọc Thưởng nhận định: sự có mặt của đội ngũ Nhà giáo đi B trên chiến trường miền Nam, trong suốt 15 năm, (từ 1961 - 1975), cùng với các Nhà giáo kháng chiến, Nhà giáo yêu nước ở miền Nam đã góp phần xây dựng và phát triển sự nghiệp Giáo dục cách mạng trong cuộc chiến đấu lâu dài, bền bỉ của nhân dân ta nhằm đánh đuổi ngoại xâm, giành độc lập tự do, thống nhất nước nhà. Họ không chỉ dạy học mà còn dựng lớp, chống giặc, thậm chí anh dũng hy sinh, để lại những bản anh hùng ca bất diệt trong lịch sử ngành Giáo dục. “Nhà giáo đi B” là biểu tượng sáng ngời của trí tuệ, lòng dũng cảm và tình yêu Tổ quốc.

Họ đã góp phần to lớn trong nhiệm vụ xóa nạn mù chữ, bổ túc văn hóa, nâng cao dân trí cho cán bộ, chiến sĩ và nhân dân ở các vùng giải phóng. Đồng thời, đào tạo thế hệ trẻ có kiến thức văn hóa, khoa học, có lòng yêu nước để tiếp nối sự nghiệp đấu tranh giành độc lập, tự do, thống nhất đất nước; khi đất nước hòa bình có đủ trình độ, năng lực tiếp tục học tập nâng cao để xây dựng đất nước. Các nhà giáo cũng tích cực đấu tranh chống địch trên mặt trận văn hóa, giáo dục, chống phá mọi âm mưu chia rẽ dân tộc, phá hoại hòa bình, thống nhất đất nước.

Niềm vui của các Nhà giáo đi B trong buổi gặp mặt thân tình, ý nghĩa.

Mỗi nhà giáo hôm nay hãy là một “nhà giáo đi B” của thời bình

Hiện nay, ngành Giáo dục Việt Nam có hơn 1,2 triệu nhà giáo. Đất nước đang ở thời kỳ hội nhập sâu rộng, khoa học công nghệ phát triển mạnh mẽ. Cùng với cơ hội là nhiều thách thức: đổi mới giáo dục, nâng cao chất lượng, thu hẹp khoảng cách vùng miền, chuẩn bị nguồn nhân lực cho kỷ nguyên số, kỷ nguyên vươn mình, cất cánh của dân tộc.

Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng mong mỏi, mỗi thầy cô hôm nay sẽ học tập, noi gương các thế hệ Nhà giáo lão thành, để phát huy tinh thần yêu nước, sẵn sàng nhận nhiệm vụ khó khăn; nêu cao đạo đức nhà giáo, là tấm gương sáng cho học trò; đổi mới sáng tạo, kết hợp tri thức hiện đại với giá trị truyền thống; truyền cảm hứng, giúp học trò nuôi dưỡng khát vọng, tình yêu quê hương.

“80 năm qua, ngành Giáo dục Việt Nam đã trải qua biết bao gian khó và vinh quang. Trong chặng đường ấy, nhà giáo đi B là biểu tượng sáng ngời của trí tuệ, lòng dũng cảm và tình yêu Tổ quốc.

Nhà giáo đi B là biểu tượng sáng ngời của trí tuệ, lòng dũng cảm và tình yêu Tổ quốc

Hôm nay, chúng ta gặp nhau để nhắc nhau rằng: truyền thống chỉ thật sự sống nếu được tiếp nối. Mỗi nhà giáo hôm nay hãy là một “nhà giáo đi B” của thời bình - sẵn sàng đi đến những nơi khó khăn nhất, gánh vác những việc gian khổ nhất vì học trò, vì đất nước. Cuộc gặp mặt, tri ân lần này là cuộc gặp mặt, tri ân lần đầu tiên và sẽ còn các cuộc gặp mặt, tri ân tiếp trong những năm sau vào dịp 20/11 hàng năm.

Thay mặt Bộ GD-ĐT, Thứ trưởng bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới hơn 3.000 nhà giáo đi B, trong đó nhiều người đã hy sinh, nhiều người đã về với tổ tiên; tri ân 80 đại biểu - những người có mặt hôm nay, đại diện cho cả một thế hệ Nhà giáo trong thời kỳ đất nước có chiến tranh.

“Chúng tôi nguyện sẽ làm hết sức mình để phát huy truyền thống tốt đẹp, tiếp tục tôn vinh những đóng góp của các thầy cô, bằng tất cả những hoạt động thiết thực và lâu dài trong sự nghiệp đào tạo thế hệ trẻ hôm nay”, Thứ trưởng bày tỏ.

Do thời gian, do chiến tranh, do công tác lưu trữ qua nhiều năm, không tránh khỏi việc hồ sơ bị thất lạc nên Bộ GD-ĐT sẽ tiếp tục rà soát, đối chiếu hồ sơ của các Nhà giáo đi B để bảo đảm sự chính xác, vinh danh các Nhà giáo đã có một thời cống hiến cả tuổi thanh xuân của mình cho đất nước.

Minh Vân