Gạo Séng Cù Điện Biên: 'Viên ngọc quý' của Tây Bắc

Tinh hoa Tây Bắc

Gạo Séng Cù Điện Biên, một báu vật của vùng núi Tây Bắc, từ lâu đã khẳng định vị thế trong lòng người tiêu dùng nhờ hương thơm tự nhiên, vị dẻo ngọt đặc trưng và sự tinh túy của đất trời hội tụ trong từng hạt gạo. Được vun trồng trên những cánh đồng bậc thang màu mỡ, dưới bàn tay chăm sóc tận tụy của đồng bào dân tộc, gạo Séng Cù không chỉ là thực phẩm mà còn là niềm tự hào, là giá trị văn hóa truyền thống của vùng đất Điện Biên.

Tại tỉnh Điện Biên, gạo Séng Cù được trồng chủ yếu trên cánh đồng Mường Thanh, với diện tích gieo cấy mỗi vụ khoảng 4.000 - 4.500 ha. Các xã như Thanh Yên, Thanh Hưng, Thanh An và Thanh Xương thuộc huyện Điện Biên là những vùng sản xuất lớn. Năng suất trung bình của các giống lúa tại đây đạt từ 60 - 64 tạ/ha, trong đó giống Vai gãy cho năng suất cao nhất với 66,67 tạ/ha, thấp nhất là 61,02 tạ/ha đối với Bắc thơm số 7.

Nhờ có sự đầu tư máy móc hiện đại, sản phẩm gạo của Hợp tác xã Tâm Thiện được sản xuất đạt tiêu chuẩn, chất lượng cao. Ảnh: N.H

Tuy nhiên, giữa thị trường gạo đầy cạnh tranh và không ngừng biến động, gạo Séng Cù vẫn chưa thực sự chiếm lĩnh được một vị trí xứng đáng trên bản đồ thương mại. Sự hạn chế về quy mô sản xuất, sự thiếu đồng bộ trong khâu tiếp thị và xây dựng thương hiệu đã khiến sản phẩm này dù có chất lượng vượt trội nhưng vẫn chưa thể vươn xa đến nhiều thị trường tiềm năng, cả trong nước và quốc tế.

Theo chị Trần Thị Hương Quế - đại diện Hợp tác xã Gạo Tâm Thiện, thôn Tân Biên, tỉnh Điện Biên cho biết, mỗi năm, Hợp tác xã của chị thu mua trên 15 nghìn tấn thóc, tạo ra sản lượng gạo dồi dào cho thị trường. Tuy nhiên, những khó khăn trong quá trình sản xuất và tiêu thụ cũng đang đặt ra nhiều thách thức lớn.

Theo chị Quế, chi phí đầu tư cho giống lúa Séng Cù khá cao, trong khi đầu ra của sản phẩm vẫn chưa ổn định. Bên cạnh đó, tình trạng thiếu kho bãi bảo quản đạt chuẩn khiến chất lượng gạo đôi khi bị ảnh hưởng sau thu hoạch. Việc tiếp cận các kênh phân phối lớn cũng gặp nhiều rào cản do quy trình kiểm định và các tiêu chuẩn khắt khe từ phía đối tác.

Việc thiếu sự hỗ trợ tài chính và kỹ thuật cũng là một vấn đề nan giải. Các hộ trồng lúa Séng Cù phần lớn vẫn sản xuất theo phương thức truyền thống, chưa được tiếp cận đầy đủ với công nghệ tiên tiến hay các biện pháp canh tác bền vững. Hơn nữa, chi phí đầu tư cho phân bón hữu cơ, quy trình kiểm định chất lượng, cũng như chứng nhận tiêu chuẩn quốc tế còn khá cao, khiến nhiều hộ nông dân gặp khó khăn trong việc duy trì chất lượng ổn định.

Một thách thức khác là khả năng cạnh tranh trên thị trường. Dù có chất lượng vượt trội, gạo Séng Cù vẫn phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt từ các thương hiệu gạo nổi tiếng khác của Việt Nam như gạo ST25, gạo tám thơm hay gạo Nhật. Trong khi các loại gạo này đã có hệ thống phân phối chuyên nghiệp, bao bì hiện đại và chiến lược marketing mạnh mẽ, gạo Séng Cù vẫn chưa có được sự đầu tư tương xứng để xây dựng hình ảnh thương hiệu vững chắc.

Mở rộng thị trường tiềm năng

Để đưa gạo Séng Cù lên một tầm cao mới, việc định vị thương hiệu một cách chuyên nghiệp và bài bản là vô cùng cần thiết. Theo bà Chu Thị Thanh Xuân – Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Điện Biên cho biết, thời gian qua, Điện Biên đã và đang đầu tư phát triển vùng nguyên liệu và nâng cao chất lượng sản phẩm nông sản hướng tới xuất khẩu.

Theo đó, việc đảm bảo quy trình kỹ thuật, kiểm soát nguồn gốc sản phẩm và tuân thủ tiêu chuẩn xuất khẩu là những yếu tố then chốt để đưa sản phẩm gạo nói chung và gạo Séng Cù Điện Biên nói riêng đạt chất lượng cao, phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế.

Nhiều sản phẩm gạo nếp nương của các Hợp tác xã trên tỉnh Điện Biên đạt chuẩn OCOP 3 sao, được người tiêu dùng đánh giá cao. Ảnh: N.H

“Đặc biệt, việc đạt các chứng nhận chất lượng theo tiêu chuẩn quốc tế cũng là chìa khóa để gạo Séng Cù tiến xa hơn. Khi sản phẩm có đầy đủ chứng nhận về an toàn thực phẩm, hữu cơ hay chỉ dẫn địa lý, niềm tin của người tiêu dùng sẽ được củng cố, mở ra cánh cửa để tiếp cận những thị trường khó tính như châu Âu, Nhật Bản hay Mỹ”, bà Chu Thị Thanh Xuân chia sẻ.

Bên cạnh đó, theo ông Nguyễn Văn Dũng - Phó Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Điện Biên, để đưa gạo Séng Cù vươn tới các thị trường tiềm năng, cần chú trọng vào chiến lược quảng bá. Không chỉ dừng lại ở việc tham gia các hội chợ nông sản, triển lãm thương mại, gạo Séng Cù còn có thể tận dụng sức mạnh của nền tảng số, đưa sản phẩm đến gần hơn với người tiêu dùng thông qua các kênh thương mại điện tử, mạng xã hội và chiến dịch marketing sáng tạo.

“Câu chuyện về nguồn gốc, về những người nông dân tận tụy gìn giữ giống lúa quý, về quá trình trồng trọt theo phương pháp truyền thống kết hợp với công nghệ hiện đại – tất cả sẽ trở thành những yếu tố giá trị, làm nên một thương hiệu gạo không chỉ ngon mà còn giàu cảm xúc”, ông Nguyễn Văn Dũng nhấn mạnh.

Song song với đó, mở rộng thị trường là bước đi không thể thiếu. Việc tăng cường hệ thống phân phối qua các siêu thị, cửa hàng thực phẩm sạch, thiết lập các kênh bán hàng trực tuyến chuyên nghiệp sẽ giúp gạo Séng Cù dễ dàng đến tay người tiêu dùng hơn. Đặc biệt, hướng tới xuất khẩu là một chiến lược dài hơi nhưng đầy tiềm năng, đòi hỏi sự đầu tư kỹ lưỡng từ khâu sản xuất, chế biến đến tiêu chuẩn chất lượng và logistics.

Quan trọng hơn hết, để phát triển bền vững, việc xây dựng vùng nguyên liệu đạt chuẩn cần được chú trọng. Liên kết với nông dân, hướng dẫn họ áp dụng khoa học kỹ thuật vào canh tác, đảm bảo sản xuất theo tiêu chuẩn sạch, hữu cơ không chỉ nâng cao chất lượng gạo mà còn giúp người nông dân ổn định thu nhập, từ đó tạo nền tảng vững chắc cho thương hiệu phát triển.

Gạo Séng Cù Điện Biên mang trong mình tiềm năng to lớn để trở thành niềm tự hào của ngành nông sản Việt Nam. Bằng cách định vị thương hiệu một cách bài bản, kết hợp cùng chiến lược mở rộng thị trường hiệu quả và sự hỗ trợ từ Nhà nước, sản phẩm này hoàn toàn có thể vươn xa, chinh phục những thị trường khó tính nhất và khẳng định vị thế xứng đáng trên bản đồ nông sản Việt.

Đỗ Nga - Ngọc Hoa