Gần 31.500 tấn 'vàng đen' ồ ạt về Việt Nam, nông dân trong nước ngại trồng

Hạt tiêu - mặt hàng được ví như “vàng đen” đã đưa Việt Nam trở thành quốc gia sản xuất và xuất khẩu thuộc top đầu thế giới.

Theo thống kê sơ bộ của Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam, từ tháng 1 đến tháng 7 năm nay, Việt Nam đã xuất khẩu 145.046 tấn hạt tiêu các loại, mang về 988 triệu USD.

Trong số đó, có 124.271 tấn tiêu đen, giá trị ước đạt 820,3 triệu USD; tiêu trắng đạt 20.775 tấn, giá trị đem về 167,7 triệu USD.

So với cùng kỳ năm 2024, lượng hạt tiêu xuất khẩu tuy giảm 12% nhưng giá trị lại tăng 29,7%.

Ở chiều ngược lại, các doanh nghiệp cũng nhập khẩu 31.472 tấn hạt tiêu, giá trị khoảng 195,4 triệu USD.

So với con số 19.857 tấn và giá trị 80,3 triệu USD cùng kỳ năm 2024, lượng hạt tiêu nhập khẩu trong 7 tháng năm nay tăng mạnh 58,5%, còn giá trị tăng vọt 143,4% (gấp 2,4 lần).

Brazil, Campuchia và Indonesia là 3 quốc gia cung cấp “vàng đen” lớn nhất cho Việt Nam.

Đáng chú ý, lượng hạt tiêu đổ về Việt Nam trong 7 tháng năm nay chỉ kém 5.255 tấn so với mức 36.727 tấn của cả năm 2024. Trong khi đó, số tiền chi ra để nhập khẩu mặt hàng này tăng 13% so với mức 176,2 triệu USD của cả năm 2024.

Trao đổi với PV VietNamNet chiều 15/8, chuyên gia ngành hàng hồ tiêu Hoàng Phước Bính nhận định, việc doanh nghiệp ồ ạt nhập khẩu hạt tiêu trong năm 2024, đặc biệt là năm 2025, do lượng hàng tồn kho và sản lượng thu hoạch ở nước ta không đủ đáp ứng nhu cầu xuất khẩu.

“Từ năm 2018 đến nay, hầu như nông dân ở các vùng không trồng mới cây hồ tiêu. Hầu hết các vườn tiêu được trồng từ năm 2017 về trước, đến nay đã gần chục năm cây đều già cỗi và năng suất thấp”, ông cho hay.

Chưa kể, những năm gần đây, cả sầu riêng và cà phê đều được giá cao, nông dân trúng tiền tỷ nên “bỏ bê” không chăm sóc cây hồ tiêu. Thậm chí, ở nhiều vùng, người nông dân còn phá hồ tiêu để chuyển sang trồng cây ăn quả và sầu riêng. Vì thế, năng suất và sản lượng hạt tiêu sụt giảm mạnh.

Thống kê của Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho thấy, sau khi đạt mức kỷ lục 290.000 tấn vào năm 2019, sản lượng hạt tiêu Việt Nam liên tục giảm qua các năm.

Niên vụ 2023-2024, sản lượng 190.000 tấn/năm, tăng nhẹ so với 183.000 tấn năm 2022. Trong khi, chỉ riêng năm 2024, nước ta đã xuất khẩu gần 250.000 tấn hạt tiêu.

Sản lượng hạt tiêu Việt Nam được dự báo giảm 5-10% so với năm 2024. Ảnh: Hồ tiêu Minh

Trong bối cảnh cầu tăng, còn cung giảm, các doanh nghiệp buộc phải nhập khẩu mặt hàng này về để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu.

Bên cạnh đó, giá hạt tiêu trong nước từ năm ngoái đến nay biến động theo chiều hướng tăng mạnh và neo ở mức cao, dao động từ 140.000-180.000 đồng/kg tùy thời điểm. Do đó, doanh nghiệp đẩy mạnh nhập khẩu để “kìm hãm” đà tăng của giá hạt tiêu trong nước, chuyên gia Hoàng Phước Bình nhận định.

Thực tế cho thấy, giá tiêu những tháng vừa qua đã hạ nhiệt so với mức đỉnh 180.000 đồng/kg của năm 2024.

Cũng theo vị chuyên gia này, tình trạng nhập khẩu hạt tiêu chỉ giảm khi sản lượng mặt hàng này ở nước ta được cải thiện.

“Hiện nay, giá hạt tiêu dao động ở mức 140.000-142.000 đồng/kg, nông dân lãi khoảng 60.000 đồng/kg khi xuất bán tại kho. Tuy nhiên, so với cà phê và sầu riêng thì lợi nhuận từ cây hồ tiêu đem lại không đáng kể”, ông nói. Vì vậy, ở thời điểm hiện tại, khả năng nông dân quay lại trồng hồ tiêu là rất thấp.

Ông Hoàng Phước Bính tính toán, trong 3-4 năm tới, nếu giá cà phê hạ nhiệt và giá sầu riêng giảm mạnh, người nông dân sẽ quay lại đầu tư chăm sóc và trồng mới cây hồ tiêu. Và phải thêm 3-4 năm nữa, diện tích cũng như sản lượng hồ tiêu mới tăng. Khi nguồn cung hạt tiêu trong nước đáp ứng nhu cầu, doanh nghiệp sẽ hạn chế nhập khẩu.

Tâm An