Game Việt bứt phá, nâng cao giá trị công nghiệp văn hóa trong không gian số

Game Việt có một không gian trải nghiệm, quảng bá tại khu vực 12 ngành công nghiệp văn hóa, Triển lãm Thành tựu đất nước. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Những năm gần đây, ngành game Việt chứng kiến sự phát triển và tăng trưởng vượt bậc, doanh thu hiện đứng thứ 5 toàn cầu. Nhiều chuyên gia đánh giá đây là thời điểm vàng để các doanh nghiệp quan tâm phát triển các dòng game mang đậm bản sắc văn hóa Việt.

Khi hàng triệu người chơi nhận diện được bản sắc Việt qua các trò chơi thì đó là lúc game Việt bứt phá, vừa khẳng định vị thế quốc gia, vừa nâng cao giá trị văn hóa trong không gian số.

Văn hóa: Yếu tố định hình bản sắc game Việt

Từ năm 2016, Chính phủ đã ban hành Chiến lược phát triển công nghiệp văn hóa Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn 2030, trong đó game được xác định là một lĩnh vực quan trọng.

Đến năm 2024, doanh thu ngành game Việt đạt 13.663 tỷ đồng (525 triệu USD), tăng 8,8% so với năm 2023, với tốc độ tăng trưởng gấp 2,5 lần trung bình thế giới. Việt Nam đã vươn lên Top 5 toàn cầu, trong đó doanh thu từ thị trường quốc tế đạt hơn 2.000 tỷ đồng.

Các diễn giả chia sẻ tại tọa đàm "Game Việt Nam: Từ bản sắc văn hóa đến khát vọng toàn cầu" ngày 29/8 tại Hà Nội. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Những con số này khẳng định, Việt Nam đang trở thành hình mẫu trong khu vực, thu hút sự hợp tác của nhiều "ông lớn" quốc tế, từng bước hình thành một hệ sinh thái sáng tạo thay vì chỉ là thị trường tiêu thụ.

Theo ông Lê Minh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Bản quyền tác giả, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, chúng ta đều nhìn thấy rõ tiềm năng và lợi thế của Việt Nam trong việc phát triển thị trường game, bởi tư duy và khả năng sáng tạo của người Việt nói chung và giới trẻ nói riêng đều rất ưa thích việc được trải nghiệm đa dạng các sản phẩm game.

“Hơn hết, chúng ta sở hữu tài nguyên văn hóa rất dồi dào để có thể phát triển thị trường game, mục tiêu game sẽ trở thành một trong những lĩnh vực công nghiệp văn hóa mũi nhọn của Việt Nam. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch hiện nay cũng đang trình Chính phủ ban hành các chiến lược để phát triển công nghiệp văn hóa mới cho đến giai đoạn 2030-2045. mục tiêu các sản phẩm trò chơi giải trí vẫn là trọng tâm của công nghiệp văn hóa,” ông Lê Minh Tuấn cho biết.

Phó Cục trưởng Cục Bản quyền tác giả mong muốn các doanh nghiệp Việt Nam cũng như các tổ chức phát hành game của Việt Nam sẽ nhìn thấy chủ trương của Chính phủ để coi đó như một thời cơ, tập trung phát triển và không ngừng truyền tải các giá trị văn hóa, cũng như đóng góp giá trị kinh tế vào sự phát triển chung của đất nước.

Nghệ sỹ Nhân dân Xuân Bắc, Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Nghệ sỹ Nhân dân Xuân Bắc, Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cũng cho rằng game có sức hấp dẫn đặc biệt và là môi trường lý tưởng để gìn giữ, lan tỏa giá trị văn hóa.

“Trò chơi điện tử có sức hấp dẫn riêng. Từ trước đến nay, những game chiến đấu thường cung cấp kiến thức về vũ khí, chiến thuật; còn các game giải trí lại lồng ghép cảnh đẹp, phong tục tập quán. Thậm chí, trong thiết kế trang phục nhân vật, các nhà sáng tạo cũng rất kỹ lưỡng, đưa vào đó dấu ấn văn hóa, bản sắc dân tộc,” Cục trưởng Xuân Bắc nói.

Chia sẻ với phóng viên Báo Điện tử VietnamPlus, Nghệ sỹ Nhân dân Xuân Bắc khẳng định khi những tựa game “Made in Vietnam” khai thác được lịch sử 4.000 năm, truyền thuyết, nghệ thuật, lễ hội, ông sẵn sàng trở thành một người chơi nhiệt tình. Bởi khi ấy, game không chỉ là trò chơi, mà là không gian để nghệ thuật và văn hóa Việt cất tiếng nói mới.

Theo ông, yếu tố văn hóa không chỉ làm giàu nội dung mà còn định hình một môi trường game văn minh, nơi người chơi được nuôi dưỡng bởi giá trị truyền thống.

Game Việt ‘nuôi’ giá trị truyền thống

Nhìn lại chặng đường phát triển vừa qua, ông Nguyễn Ngọc Bảo, Tổng Giám đốc Tổng công ty Truyền thông đa phương tiện VTC cho rằng yếu tố văn hóa trong game Việt Nam vẫn còn khá mờ nhạt.

“Trước kia, yếu tố văn hóa Việt trong game chưa được khai thác nhiều, chủ yếu mới dừng lại ở việc Việt hóa cơ bản các sản phẩm nước ngoài. Tuy nhiên, với năng lực sản xuất trong nước ngày càng phát triển, đã đến lúc chúng ta phải đưa văn hóa Việt Nam vào game một cách bài bản, từ đó tạo ra những giá trị riêng, hình thành các IP của Việt Nam và lan tỏa di sản văn hóa Việt ra thế giới,” ông Nguyễn Ngọc Bảo chia sẻ.

Game Việt hướng đến việc tạo dấu ấn bằng văn hóa bản địa.

Trong quá trình phát triển, nhiều game Việt đã in dấu trong ký ức người dùng, chẳng hạn như Audition và Au Mobile với những điệu nhảy sôi động, ra đời gần hai thập kỷ trước, đã trở thành hiện tượng văn hóa số của giới trẻ Việt. Hay Football Pro tái hiện sự cuồng nhiệt của môn thể thao vua – nơi kỹ thuật, chiến lược và tinh thần đồng đội hội tụ.

Các game này phản chiếu hai mảng văn hóa của người Việt: Một bên là âm nhạc, thời trang, vũ đạo – biểu tượng cho tự do sáng tạo cá nhân; bên kia là bóng đá – biểu tượng cho đoàn kết, niềm tự hào tập thể và bản lĩnh cộng đồng. Tuy nhiên, để khai thác sâu hơn nữa các giá trị văn hóa, lịch sử đưa vào game, đòi hỏi sự nghiên cứu bài bản và nghiêm túc.

Ông Nguyễn Ngọc Bảo cho rằng muốn làm game tốt, phải kết hợp với nghệ nhân, nhà khoa học, các trường học, viện nghiên cứu… để nghiên cứu một cách khoa học và có hệ thống. Nếu làm hời hợt, chúng ta có thể đánh mất giá trị gốc và làm phai nhạt bản sắc văn hóa Việt Nam.

Điều đó cũng có nghĩa là mỗi sản phẩm game khai thác yếu tố văn hóa không chỉ dừng lại ở giải trí, mà còn là một công trình sáng tạo mang tính trách nhiệm.

Từ góc nhìn doanh nghiệp, ông Nguyễn Ngọc Bảo cho rằng ngành game cần được nhìn nhận đúng vị thế như một ngành công nghiệp văn hóa quan trọng. Cần phải thay đổi cách quản lý, thay vì siết chặt thì cần quản lý để phát triển có định hướng. Doanh nghiệp cũng cần được hỗ trợ bằng cơ chế, chính sách, đặc biệt về vốn và thuế để đủ sức cạnh tranh toàn cầu.

Khi văn hóa được đặt ở vị trí mục tiêu, còn game trở thành chiếc cầu nối quan trọng, thì việc các đơn vị cùng ngồi lại, đánh giá thực tế và chung tay kiến tạo một hệ sinh thái bền vững là điều tất yếu.

Khu vực trải nghiệm game hấp dẫn đông đảo bạn trẻ tham quan. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Đồng quan điểm, ông Lê Minh Tuấn khẳng định việc khai thác văn hóa cần có sự đầu tư và nghiên cứu thấu đáo để thể hiện đúng những giá trị truyền thống, không sai lệch, bởi đó là yếu tố quyết định để thu hút và lan tỏa rộng rãi trong cộng đồng. Sự đồng hành của các cơ quan quản lý là điều kiện cần thiết cho quá trình này.

“Với vai trò cơ quan quản lý nhà nước về quyền tác giả, quyền liên quan và phát triển công nghiệp văn hóa, chúng tôi luôn sẵn sàng đồng hành, hỗ trợ, hướng dẫn doanh nghiệp thực hiện đúng quy định pháp luật, đồng thời thúc đẩy công tác truyền thông, quảng bá sản phẩm. Chúng tôi hy vọng các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp sẽ mạnh dạn kết nối để cùng phối hợp và đồng hành, thúc đẩy hệ sinh thái phát triển,” ông Lê Minh Tuấn nói.

Theo Cục trưởng Xuân Bắc, việc đưa văn hóa vào game cần một lộ trình bài bản, không nên chỉ gói gọn trong thế giới online mà cần lan tỏa ra đời sống. Chẳng hạn, trang phục, thời trang trong game rất đẹp, bắt mắt... hoàn toàn có thể đưa ra trình diễn trên sân khấu. Nếu kết hợp tốt giữa game, văn hóa và giáo dục, biến game thành công cụ để truyền tải lịch sử, truyền thống, thì đó sẽ là một hướng đi mang lại hiệu quả lâu dài.

Từ góc nhìn chuyên gia đến tiếng nói nghệ sỹ, có thể thấy khi được kiến tạo bằng tâm huyết và trách nhiệm, game là trò chơi, song cũng chính là nhịp cầu nuôi dưỡng và lan tỏa bản sắc Việt Nam. Hành trình ấy đòi hỏi sự chung tay của Nhà nước, doanh nghiệp, nghệ sỹ và cộng đồng game thủ, để mỗi tựa game Việt mang trong mình hồn cốt dân tộc và mỗi người chơi thực sự trở thành một đại sứ văn hóa trong kỷ nguyên số./.

(Vietnam+)