Ấn phẩm 'Làng Thanh Hà- Hội An'- Lan tỏa giá trị làng gốm hơn 500 tuổi

Trung tâm Bảo tồn Di sản Văn hóa Thế giới Hội An (Trung tâm BTDSVHTG Hội An) vừa phối hợp cùng Công viên Đất nung Thanh Hà ( phường Hội An Tây, thành phố Đà Nẵng) tổ chức giới thiệu tập sách “Làng Thanh Hà - Hội An”, đồng thời trao đổi, bổ sung thêm thông tin, tư liệu về làng Thanh Hà xưa.

Ấn phẩm ra đời nhằm góp phần ghi chép, gìn giữ và lan tỏa những giá trị lịch sử, văn hóa, sáng tạo và đời sống xã hội của làng Thanh Hà. Qua đó tạo điều kiện để công chúng, các nhà nghiên cứu và cộng đồng địa phương tìm hiểu thông tin, từ đó nuôi dưỡng niềm tự hào và trách nhiệm chung trong hành trình bảo tồn, phát huy nét văn hóa bản địa của làng Thanh Hà nói riêng và di sản văn hóa thế giới Hội An nói chung.

Đây cũng là một trong những hoạt động nằm trong khuôn khổ lễ Giỗ tổ nghề gốm Thanh Hà, diễn ra từ ngày 31.0-1.9 tại làng nghề gốm Thanh Hà- Hội An.

Ấn phẩm "Làng Thanh Hà- Hội An"

Vào năm 2018, Trung tâm BTDSVHTG Hội An đã triển khai chương trình “Điều tra, nghiên cứu, đề xuất hướng bảo tồn, phát huy di sản văn hóa làng Thanh Hà” nhằm nhận diện và đề xuất giải pháp bảo tồn, phát huy những giá trị lịch sử, di sản văn hóa của làng Thanh Hà.

Năm 2024, trên cơ sở kế thừa những kết quả nghiên cứu của chương trình điều tra, khảo sát nói trên, Trung tâm BTDSVHTG Hội An (thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam trước đây) đã tổ chức biên soạn và xuất bản tập sách “Làng Thanh Hà - Hội An”, qua đó thông tin kết quả thực hiện của chương trình nhằm phục vụ nhu cầu tìm hiểu của nhân dân và du khách, phục vụ công tác nghiên cứu, tham khảo để định hướng phát triển kinh tế - xã hội của chính quyền địa phương.

Ấn phẩm “Làng Thanh Hà - Hội An” là kết quả kế thừa từ đề tài nghiên cứu bảo tồn di sản văn hóa làng Thanh Hà, được biên soạn, bổ sung và xuất bản bởi Trung tâm BTDSVHTG Hội An

Tập sách do Nhà xuất bản Đà Nẵng cấp giấy phép xuất bản, khổ 16x24cm, dày 300 trang cùng với hình ảnh được phát họa từ những công đoạn làm gốm sống động như chính cuộc sống thường ngày của người dân làng gốm.

Nội dung sách được kết cấu thành 4 chương gồm: Chương 1: Làng Thanh Hà- Quá trình hình thành và phát triển; Chương 2: Di sản văn hóa vật thể làng Thanh Hà; Chương 3: Di sản văn hóa phi vật thể làng Thanh Hà; Chương 4: Di sản tư liệu Hán Nôm.

Ngoài ra còn có phần phụ lục giới thiệu tên đất tên làng, các nhân vật tiêu biểu, biên niên sự kiện.

Với sự tích lũy tư liệu khoa học công phu qua nhiều năm, tập sách phản ánh toàn diện về vùng đất, con người Thanh Hà cùng truyền thống rực rỡ, giàu bản sắc, có những đóng góp quan trọng cho tiến trình hình thành và phát triển đô thị thương cảng quốc tế Hội An cũng như thị xã - thành phố Hội An sau này.

Kế thừa kết quả nghiên cứu qua thời gian dài, khoa học và tỉ mẫn nên nội dung của tập sách thể hiện một cách khá toàn diện, đầy đủ về vùng đất, con người Thanh Hà với truyền thống rực rỡ, giàu bản sắc, có những đóng góp quan trọng trong quá trình hình thành và phát triển Đô thị thương cảng quốc tế Hội An thời Trung đại và sự phát triển của thị xã - thành phố Hội An sau này.

Bà Nguyễn Thị Hội An - Phó Giám đốc Sở VHTTDL thành phố Đà Nẵng phát biểu tại chương trình giới thiệu sách

Từ khi Khu phố cổ Hội An được Tổ chức UNESCO công nhận là DSVHTG vào năm 1999 đến nay, cùng với các dự án, đề tài, chương trình nghiên cứu, sưu tầm, điều tra khảo sát về Hội An, đã có hơn 50 đầu sách được Trung tâm Bảo tồn Di sản Văn hóa Thế giới Hội An biên tập, xuất bản.

Lượng thông tin, hình ảnh được giới thiệu trong những ấn phẩm này trên các lĩnh vực lịch sử, khảo cổ, kiến trúc, nghề thủ công, lễ hội, ẩm thực, tri thức dân gian, văn nghệ dân gian, tư liệu, bảo tồn di sản… là nguồn tư liệu giá trị về khoa học và thực tiễn, góp phần quan trọng giúp nhận thức về Hội An nói chung, DSVHTG Đô thị cổ Hội An nói riêng ngày một thấu đáo hơn; tạo tiền đề, nền tảng thuận lợi cho hoạt động bảo tồn và phát huy giá trị di sản cũng như quảng bá, xúc tiến du lịch tại địa phương.

Làng gốm Thanh Hà- Hội An

Làng gốm Nam Diêu-Thanh Hà (phường Thanh Hà, tỉnh Quảng Nam cũ) được hình thành vào khoảng thế kỷ XVI, XVII do một số thợ thủ công Thanh Hóa, Nghệ An vào dựng làng ở Thanh Hà, mang theo nghề gốm. Làng nghề hưng thịnh nhất vào khoảng nửa đầu thế kỷ XIX , được triều đình Nguyễn ghi vào sách Đại Nam Nhất Thống Chí, phần thổ sản Quảng Nam.

Làng có khoảng 320 hộ, khoảng 1000 dân cư, trong đó có 105 hộ, 212 người làm gốm. Với những giá trị văn hóa đặc sắc, bề dày lịch sử không ngừng được bảo tồn, phát huy, tháng 8.2019, nghề gốm Thanh Hà đã được Bộ VHTTDL đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Làng gốm có tuổi đời hơn 500 năm này còn bảo lưu nguyên vẹn quy trình chế tác gốm thủ công truyền thống cùng nhiều giá trị tri thức dân gian gắn liền quá trình hình thành làng xã, phát triển đô thị thương cảng Hội An.

Gắn liền với di sản văn hóa vật thể là một khối lượng lớn di sản hóa phi vật thể như : tri thức sản xuất gốm (truyền thống và mỹ nghệ), sành, gạch, ngói, làm tượng táo quân, nung vôi và phân công, tổ chức sản xuất.

Sau sáp nhập, làng gốm hiện nằm trên địa bàn phường Hội An Tây, thành phố Đà Nẵng. Tại khu vực trung tâm làng gốm hiện có 10 di tích đã được xếp hạng và đưa vào danh mục bảo vệ.

KHÁNH CHI