EU khởi động đàm phán về 'Siêu ngân sách'

Đề xuất về "siêu ngân sách" của EU bao gồm các thay đổi lớn về cấu trúc phân bổ, mở rộng các lĩnh vực ưu tiên như quốc phòng, năng lượng, công nghệ số và hỗ trợ Ukraine, đồng thời lồng ghép nhiều khoản chi truyền thống vào các quỹ tổng hợp mới.

Trong bối cảnh EU đang đối mặt với áp lực chi tiêu ngày càng lớn từ quốc phòng, phục hồi sau đại dịch, khủng hoảng năng lượng cho đến tái thiết Ukraine, ngân sách mới được kỳ vọng sẽ phản ánh chiến lược dài hạn của EU nhằm tăng cường sức mạnh kinh tế và tự chủ chiến lược. Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen khẳng định:

"Đó là ngân sách 2 nghìn tỷ euro cho một kỷ nguyên mới. Đây là ngân sách phù hợp với tham vọng của EU với những thách thức mà EU phải đối mặt và củng cố nền độc lập của chúng ta. Ngân sách này lớn hơn, thông minh hơn và sắc bén hơn. Chúng tôi đang đầu tư nhiều hơn vào năng lực ứng phó và sự độc lập của mình. Tuy nhiên, điều quan trọng là các khoản đóng góp của các quốc gia thành viên vào ngân sách EU sẽ vẫn không đổi khi chúng tôi đề xuất một bước thay đổi trong nguồn lực mới của mình".

Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen phát biểu trong buổi họp báo về đề xuất ngân sách 7 năm tiếp theo của EU. Ảnh: Reuters

Tuy nhiên, quá trình đàm phán sắp tới được dự báo sẽ đầy thách thức, khi các lợi ích quốc gia và khu vực ngày càng phân hóa. Một số nước như Hà Lan bác bỏ khả năng tăng chi và cảnh báo chống lại ý tưởng về nợ chung mới của EU. Trong khi đó, Pháp ủng hộ mạnh mẽ đề xuất, nhấn mạnh các ưu tiên như tái vũ trang châu Âu, chủ quyền công nghệ và thu nhập của nông dân. Chủ tịch Hội đồng châu Âu Antonio Costa khẳng định đây là “quyết định chính trị tối thượng” về tương lai chung, đòi hỏi tư duy cởi mở và tinh thần trách nhiệm.

Giới lập pháp châu Âu thì tỏ ra không hài lòng khi cho rằng dự thảo ngân sách không đáp ứng đủ cho các ưu tiên then chốt như năng lực cạnh tranh, quốc phòng, thích ứng khí hậu và phát triển nông nghiệp. Trong khi đó, các tổ chức dân sự và môi trường cảnh báo việc gộp nhiều khoản chi vào các quỹ hợp nhất có thể dẫn tới nguy cơ tài trợ bị điều hướng vì lợi ích chính trị ngắn hạn, hoặc khiến các mục tiêu như đa dạng sinh học bị lu mờ. Đặc biệt, Chính sách Nông nghiệp Chung bị cắt giảm mạnh từ 386 tỷ xuống 300 tỷ euro và mất tính độc lập khi sáp nhập vào kế hoạch quốc gia, gây bất bình trong giới nông dân.

Lĩnh vực đa dạng sinh học cũng mất ngân sách riêng, được gộp vào mục tiêu khí hậu vốn chiếm 35% tổng ngân sách. Một số tổ chức cảnh báo điều này có thể khiến mục tiêu bảo vệ môi trường bị xem nhẹ.

Ngân sách mới được kỳ vọng là cú hích cho năng lực cạnh tranh và tự chủ chiến lược của EU, nhưng đồng thời cũng cho thấy rạn nứt về ưu tiên và lợi ích giữa các nước thành viên. Cuộc đàm phán hai năm tới sẽ là phép thử cho tính thống nhất và tầm nhìn dài hạn của khối trong một thế giới đang thay đổi nhanh chóng. Ngân sách sẽ chỉ được thông qua nếu nhận được sự nhất trí của tất cả các nước thành viên và của Nghị viện Châu Âu.

Thu Hoài/VOV1 Theo: Reuters