EU kêu gọi các nước thành viên 'tăng đột biến' trong chi tiêu quốc phòng

Phát biểu trong một cuộc họp báo, Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Von der Leyen tuyên bố, thời đại ảo tưởng đã qua, châu Âu cần tự chịu trách nhiệm lớn hơn về quốc phòng của mình: "Điều đã thay đổi trong 100 ngày qua là cảm giác cấp bách mới, bởi vì một điều gì đó cơ bản đã thay đổi. Các giá trị châu Âu như dân chủ, tự do, pháp quyền, đang bị đe dọa. Vấn đề chủ quyền cũng như các cam kết sắt đá, đang bị đặt dấu hỏi. Mọi thứ đã trở thành giao dịch. Vì vậy khi tốc độ thay đổi đã tăng tốc thì hành động cần thiết phải táo bạo và quyết đoán. Chúng tôi đã nhất trí cho việc 'Tái vũ trang châu Âu' - với gói 800 tỷ (euro) cho quốc phòng. Đây là điều mang tính lịch sử. Đây có thể là nền tảng của một liên minh quốc phòng châu Âu. Chúng tôi sẽ thúc đẩy kế hoạch 'Tái vũ trang châu Âu' tiến lên với toàn lực”.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen. Ảnh: Bloomberg

Chưa khi nào, chủ đề thúc đẩy năng lực quốc phòng tại châu Âu lại được đề cập nhiều như hiện nay. Nguyên nhân là do các nước Châu Âu cảm thấy mối quan hệ giữa hai bờ Đại Tây Dương đang đứng trước những thử thách khác biệt. Việc Tổng thống Mỹ Donald Trump đóng băng viện trợ quân sự cho Kiev hồi cuối tháng trước gây hoài nghi về cam kết của Washington với các đồng minh châu Âu và là giọt nước tràn ly để buộc Châu Âu phải tăng tốc chi tiêu quốc phòng.

Chuyên gia về quan hệ quốc tế Pháp Dominique Trinquand cho rằng: "Trên thực tế, các nước châu Âu, đặc biệt trong đó có Pháp đã nhấn mạnh vấn đề năng lực tự vệ trong nhiều năm qua. Hiện nay, các nước EU đang phải đối mặt với tác động của cuộc khủng hoảng Ukraine và áp lực bổ sung từ đề xuất của Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc dừng viện trợ quân sự cho Ukraine. Đòn kép này đã buộc các nước EU phải xem xét lại cách tăng cường năng lực phòng thủ của chính họ. Đó là lý do tại sao các nước EU phải đoàn kết lại ngay bây giờ".

Tuy nhiên, việc triển khai kế hoạch trên cũng là một quá trình không hề đơn giản không chỉ bởi nó đòi hỏi một số tiền lớn, một khả năng công nghệ về nhiều mặt hiện tại châu Âu còn phụ thuộc vào Mỹ, mà còn vì những khó khăn xuất phát từ lịch sử cận đại ở châu Âu và hệ quả của tiến trình này đối với quan hệ nội bộ giữa các nước ở châu Âu nói riêng và đối với quan hệ với Nga - Mỹ nói chung.

Theo các chuyên gia, tự chủ về các thiết bị quân sự đang là một vấn đề đặc biệt thách thức đối với EU. Bởi hiện các nước EU có điểm yếu trong các lĩnh vực như pháo tầm xa, tên lửa tầm xa, khả năng phòng không và chiến tranh điện tử, cần được giải quyết khẩn cấp. Theo RIA Novosti, châu Âu sẽ cần tới bảy năm để bắt kịp Mỹ về năng lực đạn dược. Ngoài ra, nhiều nước thành viên EU vẫn chủ trương duy trì quan hệ với Mỹ bằng cách tiếp tục mua vũ khí của Mỹ. Ngay cả chính phủ bảo thủ ở Italy hiện nay cũng tỏ ra rất dè dặt về việc châu Âu tách hẳn khỏi Mỹ trong lĩnh vực quốc phòng.

Để gỡ khó cho các quốc gia thành viên trong chi tiêu quốc phòng trong bối cảnh nợ công tăng cao, các Bộ trưởng tài chính EU cũng đang có cuộc họp tại Brusell, Bỉ để thảo luận cách thức chi trả cho quốc phòng thông qua chính sách vay chung mới, các quỹ EU hiện có và một vai trò lớn hơn của Ngân hàng Đầu tư châu Âu (EIB). Theo đó, các cách thức mới sẽ tạo không gian cho chi tiêu quốc gia nhiều hơn.

Châu Anh/VOV1 (tổng hợp)