EU công bố gói tài trợ 500 triệu Euro để thu hút giới khoa học

“Châu Âu sẽ luôn đứng về phía khoa học và tự do trong học tập cũng như sáng tạo. Chúng tôi sẽ nỗ lực để việc đến đây, ở lại và tìm kiếm cơ hội nghiên cứu trở nên dễ dàng và hấp dẫn hơn. Lựa chọn của châu Âu là rõ ràng: đặt khoa học vào trung tâm của nền kinh tế; trở thành ngôi nhà của tự do học thuật và hợp tác khoa học; chào đón nhân tài từ khắp nơi trên thế giới,” Reuters dẫn phát biểu của Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen tại Đại học Sorbonne (Paris) ngày 5/5.

Chủ tịch EC Ursula von der Leyen tại Paris ngày 5/5. Ảnh: Getty

Theo công bố của bà Ursula von der Leyen, nguồn ngân sách 500 triệu Euro sẽ được phân bổ cho các dự án nghiên cứu khoa học cũng như hỗ trợ tài chính cho các trường đại học trong việc mời và duy trì đội ngũ khoa học gia quốc tế. Chủ tịch EC cho biết thêm rằng mục tiêu của EU là tăng đầu tư cho nghiên cứu và phát triển (R&D) lên mức 3% GDP toàn khối vào năm 2030.

Cũng trong lễ công bố, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron kêu gọi các nhà nghiên cứu trên toàn thế giới hãy “cùng đoàn kết” và đến châu Âu – nơi vẫn duy trì các giá trị tự do học thuật. “Nếu bạn yêu tự do, hãy đến và giúp chúng tôi gìn giữ tự do,” ông Macron tuyên bố.

Tổng thống Emmanuel Macron chia sẻ rằng Pháp sẽ đóng góp 100 triệu Euro để thu hút các nhà khoa học. Tuy nhiên ông không nói cụ thể khoản này nằm trong hay bổ sung thêm cho ngân sách 500 triệu Euro của EU.

Tổng thống Emmanuel Macron tại Paris ngày 5/5. Ảnh: AFP

Theo AFP, gói tài trợ trên của EU được công bố trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Donald Trump liên tục chỉ trích hệ thống giáo dục đại học Mỹ, cáo buộc các trường lớn như Harvard, Yale, Columbia theo đuổi “chủ nghĩa cánh tả cực đoan, phản Mỹ và bài Do Thái”. Những lãnh đạo châu Âu kỳ vọng rằng sự bất ổn tại các đại học Mỹ sẽ giúp châu Âu thu hút được đội ngũ học giả xuất sắc.

Từ khi trở lại Nhà Trắng vào tháng 1/2025, Tổng thống Trump đã đóng băng một số khoản tài trợ liên bang, thu hồi visa sinh viên quốc tế, và gần đây tuyên bố sẽ thu hồi quy chế miễn thuế của Đại học Harvard – động thái mà giới học thuật cho là lạm dụng luật thuế để gây áp lực chính trị.

Lịch sử gia Robert N. Proctor tại Đại học Stanford chia sẻ với Reuters ngày 6/5 rằng Tổng thống Donald Trump đang tiến hành một cuộc “tấn công vào nền khoa học Mỹ” và cảnh báo nguy cơ xảy ra làn sóng “chảy máu chất xám”. “Không chỉ châu Âu, mà cả Canada và châu Á cũng đang trở thành điểm đến tiềm năng cho giới nghiên cứu Mỹ,” ông nói.

Trong khi đó, bà Meredith Whittaker - Chủ tịch của Signal Foundation - khẳng định xu hướng chuyển dịch là không thể tránh khỏi. “Các nhà nghiên cứu sẽ luôn hướng đến những nơi mà họ được tự do làm việc, không bị đe dọa, và nơi nghiên cứu không bị bóp méo vì chính trị,” bà chia sẻ với Reuters.

Tùng Dương