ESG - 'la bàn' chỉ hướng cho dòng vốn thông minh

Bền vững trở thành tiêu chí hàng đầu

Đối với các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán, ESG càng mang ý nghĩa chiến lược. Các nhà đầu tư hiện đại, nhất là khối đầu tư tổ chức và các quỹ ESG quốc tế, không còn nhìn doanh nghiệp chỉ qua lăng kính lợi nhuận hay chỉ số tài chính ngắn hạn. Thay vào đó, họ đặt ra những câu hỏi mang tính bản chất và dài hạn hơn như doanh nghiệp này đóng góp như thế nào cho một môi trường sống bền vững; doanh nghiệp có thực sự chăm lo đến người lao động và cộng đồng xung quanh; văn hóa quản trị nội bộ có minh bạch, chính trực và hướng đến giá trị lâu dài hay chỉ mang tính đối phó?

Trong bối cảnh ấy, vai trò của IR (bộ phận quan hệ nhà đầu tư) cần được tái định nghĩa. IR không còn chỉ là người tổng hợp dữ liệu tài chính hay chuẩn bị tài liệu công bố thông tin định kỳ. IR hiện đại cần trở thành cầu nối chiến lược giữa “niềm tin thị trường” và “giá trị cốt lõi của doanh nghiệp”.

Đặc biệt, trong lộ trình nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam, khi các tiêu chí công bố thông tin, minh bạch ESG và tiếp cận vốn quốc tế ngày càng được thắt chặt, đội ngũ IR sẽ là người giữ vai trò then chốt trong việc chuyển hóa các cam kết phát triển bền vững của doanh nghiệp thành ngôn ngữ thị trường, để thuyết phục không chỉ cổ đông trong nước, mà cả các nhà đầu tư toàn cầu.

Ông Nguyễn Quang Huy - CEO Khoa Tài chính - Ngân hàng, Trường Đại học Nguyễn Trãi nhận định: "ESG vì thế không còn là một khái niệm “xa vời”, mà chính là nội dung chiến lược, nơi IR trở thành người kể chuyện tin cậy nhất của doanh nghiệp trên thị trường chứng khoán hiện đại".

Theo ông Huy, trong các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán, vai trò của IR đã từng được định vị khá rõ đó là nơi cung cấp thông tin tài chính, quản trị doanh nghiệp và truyền thông kết quả kinh doanh cho cổ đông và thị trường. Tuy nhiên, trong kỷ nguyên ESG, nơi giá trị phát triển bền vững trở thành tiêu chí hàng đầu của nhà đầu tư tổ chức và quỹ toàn cầu vai trò của IR đã thay đổi một cách căn bản.

Mặt khác, IR không còn chỉ là người “truyền đạt số liệu”, mà phải trở thành “người kể chuyện có trách nhiệm”. Đó là người có khả năng chuyển tải những nỗ lực, giá trị và cam kết phát triển bền vững của doanh nghiệp thành một câu chuyện liền mạch, thuyết phục và truyền cảm hứng từ góc nhìn của nhà đầu tư, đặc biệt là các quỹ ESG quốc tế.

ESG không chỉ là một giá trị nhân văn mà còn là yếu tố định hình sự tin tưởng từ cộng đồng đầu tư

Trong bối cảnh nhà đầu tư ngày càng kỳ vọng nhiều hơn vào trách nhiệm xã hội và môi trường của doanh nghiệp, IR không chỉ là bộ phận hỗ trợ thông tin, mà chính là người dẫn dắt niềm tin người biến dữ liệu thành câu chuyện, và câu chuyện thành giá trị vốn hóa.

Cần xuất phát từ giá trị nội tại

Một trong những sai lầm phổ biến là doanh nghiệp coi ESG như một công cụ truyền thông, một “tấm áo đẹp” dùng để thuyết phục nhà đầu tư. Tuy nhiên, trong thời đại minh bạch thông tin và dữ liệu có thể kiểm chứng, những gì được truyền thông phải xuất phát từ giá trị nội tại. IR thời ESG không thể chỉ là người phát ngôn, mà phải là người soi gương nội tâm cho cả doanh nghiệp, phản ánh trung thực mối quan hệ giữa lời cam kết và hành động thực tế.

ESG không chỉ là một giá trị nhân văn, mà còn là yếu tố định hình sự tin tưởng từ cộng đồng đầu tư. Trong quá trình sàng lọc và lựa chọn danh mục, nhiều nhà đầu tư ESG đặt tiêu chí về nhân sự lên hàng đầu bởi đây là chỉ dấu quan trọng phản ánh mức độ trưởng thành trong quản trị và khả năng tạo ra giá trị dài hạn.

Để ESG không chỉ nằm trên văn bản, mà thực sự được triển khai hiệu quả, doanh nghiệp cần tích hợp vào hệ thống quản trị nội bộ. Từ các chính sách kiểm soát nội bộ, quy trình giám sát hoạt động của hội đồng quản trị, cho đến khung đánh giá rủi ro ESG tất cả phải được thiết lập đầy đủ, rõ ràng và vận hành thường xuyên.

Trong môi trường niêm yết, nơi doanh nghiệp chịu sự giám sát từ cổ đông, sàn giao dịch và cơ quan quản lý, tính thực chất trong vận hành ESG là yếu tố được nhà đầu tư kiểm chứng kỹ lưỡng. Những doanh nghiệp chỉ dừng lại ở cam kết mà thiếu cơ chế thực thi sẽ nhanh chóng bị loại khỏi “bản đồ đầu tư dài hạn” của các định chế tài chính toàn cầu.

Ông Bùi Hoàng Hải - Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho biết, phát triển thị trường chứng khoán không chỉ tập trung ở mục tiêu nâng hạng, mà phải hướng đến sự bền vững, an toàn, ổn định và phát triển theo xu hướng xanh.

“Do vậy, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và các Sở Giao dịch cũng triển khai nhiều giải pháp phát triển thị trường chứng khoán theo xu hướng xanh và bền vững như khuyến khích, tổ chức các giải thưởng quản trị, giải thưởng về ESG. Ủy ban Chứng khoán Nhà nước còn phối hợp với các tổ chức quốc tế ban hành sổ tay về công bố thông tin thực hành ESG ở các công ty niêm yết. Cùng với đó, Ủy ban cũng chuẩn bị hướng dẫn ESG theo từng lĩnh vực cụ thể với các doanh nghiệp niêm yết” - ông Bùi Hoàng Hải nhấn mạnh.

Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước nhìn nhận, thúc đẩy và phát triển thực hành ESG trên thị trường chứng khoán cũng gần như là một phần quan trọng của công cuộc cải cách thị trường chứng khoán, song song với các giải pháp nâng hạng.

“Khi được nâng hạng, cần có những hàng hóa, sản phẩm tài chính để thu hút nhà đầu tư nước ngoài. Đặc biệt, trong bối cảnh các quỹ đầu tư có xu hướng rót vốn ở những cổ phiếu xanh, cổ phiếu bền vững, ESG. Đây sẽ là vấn đề quan trọng với sự phát triển của thị trường chứng khoán” - ông Hải nói./.

Tấn Minh