Elon Musk thất vọng, dần xa rời Tổng thống Trump

Ông Musk đã chỉ trích dự luật chính sách nội địa chủ chốt của Tổng thống Trump vì làm tăng thâm hụt ngân sách. Ông cũng than phiền với các quan chức Nhà Trắng về việc một hợp đồng béo bở xây dựng trung tâm dữ liệu AI tại Trung Đông rơi vào tay đối thủ, và vẫn chưa thực hiện cam kết đóng góp 100 triệu USD cho chiến dịch chính trị của ông Trump.

Từng tự xưng là “người bạn thân đầu tiên” của tổng thống, Musk nay giữ khoảng cách và cho biết đã đến lúc ông “kết thúc công việc chính phủ.” Dù vẫn giữ mối quan hệ tốt với ông Trump theo lời các quan chức, Musk rõ ràng không còn hào hứng với chính phủ và nản lòng trước những trở ngại khi cố cải tổ bộ máy liên bang, làm dấy lên nghi vấn về sức mạnh liên minh giữa vị tổng thống và người giàu nhất thế giới.

Trong cuộc bầu cử 2024, ông Musk là nhà tài trợ cá nhân lớn nhất, hứa sẽ quyên góp 100 triệu USD trước bầu cử giữa kỳ 2026. Tuy nhiên, theo nhiều nguồn tin giấu tên, đến nay số tiền này vẫn chưa được chuyển.

Tối thứ Tư, trên mạng xã hội X, Musk xác nhận lần đầu rằng ông đang kết thúc vai trò trong chính phủ và cảm ơn ông Trump “vì cơ hội cắt giảm lãng phí chi tiêu.” Ông cũng nhấn mạnh rằng nhóm DOGE (Bộ phận Hiệu suất Chính phủ) mà ông thành lập sẽ tiếp tục lớn mạnh và ảnh hưởng đến toàn bộ bộ máy nhà nước.

Mặc dù vậy, Elon Musk thừa nhận ông đã dành quá nhiều thời gian cho chính trị và than phiền việc đó gây tổn hại đến danh tiếng cá nhân cũng như các công ty của ông. “Tôi nghĩ mình đã dành hơi nhiều thời gian cho chính trị,” Musk nói với Ars Technica tuần này. “Tôi đã giảm đáng kể thời lượng đó trong vài tuần gần đây.”

Ông Musk cũng tỏ ra thất vọng với dự luật chi tiêu mới được Hạ viện thông qua, nói rằng nó đi ngược lại nỗ lực của nhóm DOGE và làm tăng thâm hụt. Trong khi đó, Trump tránh nhắc tên Musk khi được hỏi, chỉ bảo vệ dự luật một cách chung chung.

Stephen Miller, Phó Chánh văn phòng phụ trách chính sách, phản bác gián tiếp Musk trên mạng xã hội, khẳng định dự luật sẽ giảm thâm hụt, mặc dù các phân tích độc lập cho rằng ngược lại.

Trước chuyến đi Trung Đông của tổng thống Mỹ, ông Musk phản đối thỏa thuận giữa một công ty AI đối thủ và UAE xây dựng trung tâm dữ liệu ở Abu Dhabi, theo một quan chức Nhà Trắng. Dự án có liên quan đến OpenAI – tổ chức Musk đồng sáng lập nhưng sau này mâu thuẫn với CEO Sam Altman. Musk tìm cách đưa công ty xAI của mình vào dự án nhưng không thành công.

Trong chuyến đi, dù tham gia cùng đoàn của ông Trump, nhưng Elon Musk không được nhắc tên nhiều. Tại một buổi tiệc ở cung điện Lusail (Qatar), ông Musk phải xếp hàng như mọi người để bắt tay tổng thống, trái ngược với ảnh hưởng to lớn ông từng có hồi đầu nhiệm kỳ.

Tháng 2, tại Hội nghị Hành động Chính trị Bảo thủ (CPAC), ông Musk từng cầm cưa máy bước lên sân khấu, ví von rằng “chỉ cần một giờ là có thể tiết kiệm hàng tỉ USD.” Nhưng nhóm DOGE nhiều lần phóng đại thành tích và xóa bỏ các tuyên bố sai lệch về việc chấm dứt hợp đồng chính phủ.

Phát biểu với Washington Post tuần này, ông Musk mô tả nỗ lực cải tổ Washington là “cuộc chiến leo dốc.” Các đề xuất cắt giảm gặp nhiều phản đối, và bản thân ông không mấy quan tâm đến việc học hỏi về bộ máy hành chính – điều làm cản trở các nỗ lực đặc biệt tại Quốc hội, theo nhiều nguồn tin thân cận.

Trong 90 ngày đầu nhiệm kỳ, một số trợ lý Nhà Trắng cảm thấy chính quyền như bị Elon Musk kiểm soát, vì ông thường xuyên sử dụng X để công kích đối thủ. Ông Musk có đường dây trực tiếp với Trump và từng thúc ép các biện pháp gây tranh cãi như yêu cầu nhân viên liên bang gửi báo cáo hàng tuần liệt kê năm thành tích chính – nếu không sẽ bị sa thải (yêu cầu này mới được dỡ bỏ ở Bộ Quốc phòng).

Theo nhiều nguồn tin, một bước ngoặt xảy ra khi ông Trump phát hiện từ một bài báo của New York Times rằng ông Musk sắp được dự một cuộc họp mật về Trung Quốc tại Lầu Năm Góc. Tổng thống từng nhiều lần bảo vệ Elon Musk trước nghi vấn xung đột lợi ích nhưng lần này tỏ ra không hài lòng.

Sự vỡ mộng của ông Musk với chính trị quốc gia phần nào bắt nguồn từ hai sự kiện: bất mãn với chính sách thuế quan của ông Trump và khoản đầu tư 25 triệu USD cho một ứng viên thua cuộc trong cuộc đua tư pháp tại Wisconsin.

Elon Musk từng khẳng định rằng mục tiêu cắt giảm 1.000 tỉ USD ngân sách liên bang là khả thi, “nhưng sẽ rất gian nan.” “Câu hỏi là: nội các và Quốc hội sẵn sàng chịu bao nhiêu áp lực?” – ông chia sẻ báo chí tại Nhà Trắng. “Bởi điều đó có thể làm được, nhưng đòi hỏi phải đối mặt với vô vàn lời than phiền.”

Dù vậy, nhiều cộng sự thân tín của Musk vẫn giữ vai trò trong chính phủ. Steve Davis – giám đốc điều hành từng làm việc cùng Musk tại X – vẫn thường xuyên xuất hiện tại Cơ quan Quản lý Dịch vụ Tổng hợp (GSA). Còn Antonio Gracias – nhà đầu tư tỉ phú – đã chuyển từ lãnh đạo DOGE tại Cơ quan An sinh Xã hội sang vai trò rà soát dữ liệu để truy tìm trường hợp người nước ngoài bỏ phiếu bất hợp pháp.

Tháng trước, ông Musk nói với các nhà đầu tư Tesla rằng ông sẽ chỉ dành “một đến hai ngày mỗi tuần” cho công việc chính phủ và đang tích cực tái tập trung vào doanh nghiệp.

“Quay lại công việc 24/7,” Musk đăng trên X vào thứ Bảy, với tư cách CEO Tesla và SpaceX. “Tôi phải dồn toàn bộ sự tập trung vào X/xAI và Tesla.”

Hôm thứ Ba, SpaceX tiến hành chuyến bay thử của tên lửa Starship – phương tiện mà ông Musk kỳ vọng sẽ đưa con người lên sao Hỏa. Dù khởi động thành công, tên lửa gặp sự cố và phát nổ giữa chừng. Ông Elon Musk vẫn gọi đây là “bước tiến lớn” nhưng hoãn bài phát biểu về kế hoạch định cư liên hành tinh của SpaceX.

Ông khẳng định mình có mặt tại buổi phóng và đang dồn sức cho SpaceX, đồng thời đăng lại các video phỏng vấn và hình ảnh bản thân trong phòng điều khiển với áo thun in chữ “Occupy Mars”.

Theo Tổng hợp

Huy Hoàng