Ecuador chuẩn bị cho quân Mỹ đồn trú

Một nguồn tin quan chức Ecuador tiết lộ xây căn cứ là một phần trong quá trình chuẩn bị. Nhà ở kiểu doanh trại cùng văn phòng hành chính được thiết kế để phục vụ hoạt động của quân Mỹ thời gian dài.

Tổng thống Noboa không hề che giấu mong muốn nhờ đến lực lượng nước ngoài chống lại các băng đảng hoành hành khắp đất nước. Ông dự kiến nhắc lại lời mời đồn trú trong lần gặp Tổng thống Trump tại bang Florida (Mỹ) bàn về vấn đề người nhập cư, thương mại, hợp tác an ninh.

Nhà lãnh đạo Ecuador nói với đài BBC rằng ông muốn Mỹ, Brazil cùng châu Âu tham gia cuộc chiến chống băng đảng. Trong một cuộc phỏng vấn đầu tháng 3, Tổng thống Noboa cho biết đất nước mình đang phải đối phó nhiều “nhóm khủng bố ma túy quốc tế” nên cần lực lượng quốc tế giúp đỡ. Ông cũng từng tuyên bố trên đài phát thanh rằng chính phủ Ecuador đang đàm phán nhận hỗ trợ quân sự nước ngoài ở một số tỉnh như Guayas, nhưng không nói rõ đối tác đàm phán.

Nỗ lực của Tổng thống Noboa phụ thuộc rất nhiều vào cuộc bầu cử tổng thống vòng 2 vào tháng 4. Ông phải đối mặt với ứng viên cánh tả Luisa Gonzalez luôn phản đối sự hiện diện của lực lượng nước ngoài tại Ecuador.

Bản vẽ căn cứ hải quân mà Ecuador xây cho quân Mỹ đồn trú - Ảnh: CNN

Theo nguồn tin quan chức, tiến độ xây căn cứ trên địa bàn thành phố Manta chuẩn bị cho quân Mỹ đồn trú phản ánh Tổng thống Noboa muốn quốc tế giúp đỡ đến mức nào. Bản kế hoạch mà CNN xem được cho thấy Bộ Quốc phòng Ecuador ký thỏa thuận với cơ quan quản lý cảng Manta để xây dựng cầu tàu dài 150 mét cũng như mở rộng cảng hiện tại thêm hơn 700 mét vuông. Dự án được Mỹ hỗ trợ, đại diện của Mỹ có mặt tại buổi ký kết thỏa thuận.

Bản vẽ bến tàu nổi đề thời gian tháng 8.2024, ghi tên bến tàu Southcom (đúng tên viết tắt của Bộ Tư lệnh miền Nam, Mỹ). Một bản vẽ khác đề thời gian tháng 6.2024, có logo Cơ quan Thực thi pháp luật và ma túy quốc tế (INL) thuộc Bộ Ngoại giao Mỹ và ghi tên dự án là cơ sở phục vụ đơn vị đặc nhiệm chống ma túy của Ecuador và Mỹ.

Kế hoạch nêu trên vẫn tiếp tục dưới thời chính phủ Tổng thống Trump. Ngày 26.3, Ecuador tuyên bố tất cả khoản đầu tư do Mỹ hậu thuẫn “bị tạm dừng do các yếu tố địa chính trị” sẽ được khôi phục.

Trước tiết lộ từ CNN, phát ngôn viên Hội đồng An ninh quốc gia Nhà Trắng James Hewitt tuyên bố: “Tổng thống Trump cam kết tăng cường hợp tác an ninh song phương với Ecuador, gồm cả thông qua thỏa thuận gần đây tại Manta. Ông cũng xem xét mở rộng nỗ lực chung trong chống lại các tổ chức tội phạm xuyên quốc gia”.

Quân Mỹ từng hoạt động ở Ecuador giai đoạn 1999-2009, tại căn cứ không quân Manta hiện đã không còn tồn tại. Thời điểm đó họ tiến hành bay giám sát các tuyến đường vận chuyển ma túy phía đông Thái Bình Dương.

Ngoài mời quân Mỹ đến đồn trú, Tổng thống Noboa còn đề nghị Tổng thống Trump đưa các băng đảng tại Ecuador vào danh sách tổ chức khủng bố như từng làm với vô số nhóm tội phạm trong khu vực. Làm vậy trao cho Mỹ quyền sử dụng vũ lực quân sự ở nước ngoài để chống lại các băng đảng.

“Khi quân đội từ một quốc gia khác đến, họ mang theo nguồn lực. Đó là những gì chúng tôi cần nhất”, Bộ trưởng Quốc phòng Ecuador Gian Carlo Loffredo nói với CNN.

Từng được mệnh danh “đảo yên bình”, Ecuador giờ đây có tỷ lệ giết người cao nhất Mỹ Latinh - gần gấp đôi Mexico (theo đơn vị nghiên cứu InSight Crime). Sự gia tăng được thúc đẩy bởi hoạt động vận chuyển ma túy, tình trạng chém giết giành địa bàn, liên minh giữa băng đảng địa phương với băng đảng nước ngoài. Chiến dịch càn quét chỉ giúp kiểm soát phần nào tình hình chứ không thể xử lý triệt để.

Ecuador nằm giữa 2 nước sản xuất ma túy hàng đầu thế giới là Peru và Colombia. Loạt cảng nước sâu của Ecuador trở thành điểm trung chuyển quan trọng cho ma túy. Nền kinh tế USD hóa, chính sách thị thực dễ dãi, tham nhũng từ cấp thấp đến cấp cao càng tiếp tay cho bọn tội phạm.

Tổng thống Noboa theo đường lối cứng rắn về an ninh, tin tưởng rằng lực lượng nước ngoài sẽ giúp nỗ lực xử lý băng đảng trong nước dễ thành công hơn. Không chỉ giới hạn ở hợp tác chính phủ, ông còn thiết lập “liên minh chiến lược” với Erik Prince - người sáng lập tổ chức đánh thuê Blackwater.

Cẩm Bình