Duy trì vững chắc mức sinh thay thế

Học sinh đồng diễn tại Trường Phổ thông Dân tộc Nội trú Trung học cơ sở huyện Đam Rông

Theo Bộ Y tế, năm 2024 là năm thứ năm thực hiện Chiến lược Dân số Việt Nam đến năm 2030. Công tác dân số hiện đang đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, nhiều vấn đề dân số thực tiễn phát sinh đã và đang tác động trực tiếp đến đời sống, xã hội và sự phát triển bền vững của Việt Nam trong hiện tại và tương lai như việc duy trì vững chắc mức sinh thay thế trên phạm vi toàn quốc chưa thật sự bền vững, xuất hiện xu thế mức sinh xuống thấp (năm 2023 ước tính là 1,96 con/phụ nữ, thấp nhất trong lịch sử và dự báo tiếp tục giảm trong những năm tiếp theo).

Tốc độ gia tăng nhanh tỷ số giới tính khi sinh đã được khống chế, nhưng vẫn ở mức cao và chưa có dấu hiệu giảm (năm 2023 là 112 bé trai/100 bé gái). Tốc độ già hóa dân số nhanh và sẽ sớm bước qua thời kỳ dân số vàng; tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết, mang thai và sinh con ở người chưa thành niên, tầm vóc, thể lực, chất lượng cuộc sống cần phải được cải thiện nhiều hơn... Trong khi đó, tổ chức bộ máy làm công tác dân số chưa ổn định, thiếu thống nhất giữa các tỉnh, thành phố, nguồn lực đầu tư cho công tác dân số chưa tương xứng với yêu cầu, nhiệm vụ được giao.

Việt Nam đã bắt đầu già hóa dân số từ năm 2011 và đang già hóa với tốc độ nhanh hơn nhiều so với các quốc gia khác. Dự báo, Việt Nam sẽ trở thành một quốc gia có dân số già vào năm 2036 và là xã hội siêu già vào năm 2049. Đồng thời, Việt Nam cũng đang bước vào xu hướng mức sinh thấp, với tổng tỷ suất sinh là 1,96 vào năm 2023.

Cán bộ y tế hướng dẫn bà mẹ chăm sóc trẻ sơ sinh tại Trung tâm Y tế huyện Đam Rông

Sự chuyển đổi từ một xã hội trẻ thành một xã hội già có nhiều tác động sâu rộng, cần bắt đầu chuẩn bị cho những thay đổi dân số này ngay từ bây giờ. Các giải pháp bao gồm tăng năng suất lao động kết hợp với các chính sách tạo việc làm bền vững, cũng như tăng tỷ lệ tham gia lao động, đặc biệt là đối với dân số cao tuổi, hỗ trợ phụ nữ duy trì tham gia thị trường lao động và đầu tư vào y tế và giáo dục.

* Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh Lâm Đồng cho biết: Mục tiêu năm 2025 duy trì vững chắc mức sinh thay thế; đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên; tận dụng hiệu quả dân số vàng; thích ứng với già hóa dân số; phân bố dân số hợp lý; nâng cao chất lượng dân số, góp phần phát triển đất nước nhanh, bền vững.

Chị Ka Thuyên, nhân viên y tế thôn bản của thôn Hà Giang, xã Gia Bắc (huyện Di Linh) tuyên truyền về dân số - Kế hoạch hóa gia đình cho các gia đình sinh con một bề

Khẩu hiệu đối với địa bàn có mức sinh cao “Dừng ở hai con để nuôi, dạy cho tốt”, đối với địa bàn có mức sinh thấp “Mỗi gia đình, cặp vợ chồng sinh đủ hai con”. Phấn đấu hoàn thành đạt và vượt các chỉ tiêu kế hoạch Sở Y tế giao năm 2025.

Kết quả thực hiện Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 05/01/2024 của Chính phủ về hoạt động dân số và phát triển tỉnh Lâm Đồng năm 2024, có 15/16 chỉ tiêu đạt và 1 chỉ tiêu chưa đạt theo kế hoạch (tỷ lệ trẻ sơ sinh được tầm soát ít nhất 5 loại bệnh bẩm sinh phổ biến 58,8/65% kế hoạch năm).

Người cao tuổi ở thôn 7 xã Lộc Ngãi (Bảo Lâm) biểu diễn văn nghệ

Dân số trung bình của tỉnh Lâm Đồng là 1.362.471 người, tỷ lệ tăng dân số tự nhiên đạt 9,98‰ (kế hoạch năm là 10‰). Bình quân số con sinh đẻ ở phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ đạt 2,1 con, đạt mức sinh thay thế. Tỷ lệ dân số được đăng ký, quản lý trong hệ thống cơ sở dữ liệu dân cư thống nhất trên quy mô toàn quốc đạt 99,8%.

Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh đã chỉ đạo mạng lưới trong tỉnh triển khai các hoạt động KHHGĐ, kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh, tầm soát các dị dạng, bệnh, tật bẩm sinh và nâng cao chất lượng dân số, chăm sóc sức khỏe người cao tuổi, truyền thông chuyển đổi hành vi.

AN NHIÊN