Đường sắt hiện đại 'gọi tên' nhiều nhóm doanh nghiệp

Các dự án đường sắt tốc độ cao sẽ đáp ứng nhu cầu vận tải, giảm chi phí logistics, tạo thêm nhiều việc làm…, góp phần không nhỏ vào sự phát triển kinh tế - xã hội

Hai đại dự án

Ngày 19/2/2025, Quốc hội khóa XV thông qua nghị quyết về chủ trương đầu tư dự án Đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, trị giá hơn 8,3 tỷ USD. Tuyến đường có chiều dài khoảng 390,9 km, đi qua địa phận 9 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương gồm Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hà Nội, Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Dương và Hải Phòng.

Dự án được lập báo cáo nghiên cứu khả thi từ năm 2025, phấn đấu hoàn thành chậm nhất vào năm 2030. Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, dự án Đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng ước tính sẽ đóng góp thêm 0,16 điểm phần trăm vào tăng trưởng GDP mỗi năm trong giai đoạn 2025 - 2030, tạo ra 90.000 việc làm trong quá trình xây dựng và 2.500 việc làm trong quá trình vận hành…

Trước đó, tháng 11/2024, Quốc hội chốt chủ trương đầu tư dự án Đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, với tổng vốn hơn 1,7 triệu tỷ đồng (khoảng 67 tỷ USD). Tuyến đường dài 1.541 km, đi qua 20 tỉnh, thành phố gồm Hà Nội, Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận, Đồng Nai, TP.HCM. Dự án được dự kiến khởi công năm 2027, phấn đấu cơ bản hoàn thành vào năm 2035.

Ông Vũ Hồng Phương, Giám đốc Ban Quản lý dự án đường sắt, Bộ Giao thông - Vận tải ước tính, đóng góp của dự án này vào tăng trưởng GDP trong thời gian xây dựng khoảng 0,97 điểm phần trăm.

PGS.TS Trần Chủng, Chủ tịch Hiệp hội Các nhà đầu tư công trình giao thông đường bộ Việt Nam, thành viên Tổ tư vấn giúp việc Ban Chỉ đạo xây dựng đề án chủ trương đầu tư đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam đánh giá, dự án Đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam sẽ đưa đến một cơ hội rất lớn cho nền kinh tế của Việt Nam, trong đó có cả cơ hội cho nhóm doanh nghiệp xây lắp hạ tầng giao thông. Dự án sẽ mở ra sân chơi mới cho các nhà thầu Việt Nam, với 60% tuyến đường là kết cấu cầu, 30% nền đất và 10% hầm, khối lượng công việc dành cho ngành xây dựng rất lớn.

Các hạng mục dự án Đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam như cầu, hầm và nền móng đường ray đòi hỏi nguồn lực lớn và yêu cầu kỹ thuật cao, nhưng năng lực các nhà thầu trong nước có thể đáp ứng. Các nhà thầu như Tập đoàn Đèo Cả, Cienco4, Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn… đang sẵn sàng cho thử thách mới.

Ông Nguyễn Quang Huy, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Đầu tư hạ tầng giao thông Đèo Cả (Đèo Cả, mã HHV) cho rằng, sau năm 2025, khi dự án Cao tốc Bắc - Nam hoàn thành, các nhà thầu Việt Nam sẽ tích lũy được nguồn lực vững chắc về máy móc, thiết bị và đội ngũ nhân sự dày dạn kinh nghiệm thực tiễn luôn sẵn sàng cho những nhiệm vụ tiếp theo. Đây là lợi thế lớn, tạo tiền đề để doanh nghiệp trong nước tự tin tham gia vào các dự án hạ tầng quan trọng sắp tới, trong đó có các dự án đường sắt, metro.

Doanh nghiệp thêm triển vọng tăng trưởng

Giới phân tích đánh giá, các tuyến đường sắt hiện đại sẽ tạo động lực tăng trưởng cho ngành xây dựng đường sắt và dịch vụ đường sắt, ngành sản xuất kim loại. Các doanh nghiệp trong lĩnh vực nhà thầu, cung cấp nguyên vật liệu xây dựng, công ty khai thác, vận hành, dịch vụ đường sắt có thêm triển vọng tăng trưởng khi các dự án đường sắt hiện đại được triển khai.

Theo ước tính của các đơn vị tư vấn, dự án Đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam sẽ cần tới 6 triệu tấn thép các loại, mở ra cơ hội cho các doanh nghiệp thép nội địa.

Theo đó, Công ty cổ phần Tập đoàn Hòa Phát (mã HPG), nhà cung sản xuất thép hàng đầu Việt Nam được kỳ vọng hưởng lợi khi các hoạt động đầu tư công được thúc đẩy, trong đó có tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, đường sắt hiện đại Hà Nội - Lào Cai - Hải Phòng. Tính đến hết năm 2024, Hòa Phát đáp ứng 38% nhu cầu thép xây dựng và nhu cầu 27% ống thép trong nước. Công ty Chứng khoán Shinhan đánh giá, cùng với triển vọng dự án Dung Quất 2 vận hành trong năm 2025, thị trường bất động sản hồi phục, thì cú huých đầu tư công sẽ góp phần thúc đẩy tăng trưởng cho Hòa Phát. Dự báo, năm 2025, doanh thu của Hòa Phát sẽ tăng trưởng 24,4%, đạt hơn 172.000 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế tăng trưởng 21,4%, đạt 14.589 tỷ đồng.

Ông Trần Đình Long, Chủ tịch Hội đồng quản trị Hòa Phát chia sẻ, trong 3 năm gần đây, doanh nghiệp đã nghiên cứu về dòng sản phẩm thép ray, việc sản xuất thép ray đường sắt cao tốc hoàn toàn nằm trong khả năng. Nếu trở thành nhà cung cấp thép cho dự án Đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, Hòa Phát đảm bảo cung cấp đủ khối lượng 6 triệu tấn thép các loại, đặc biệt là thép đường ray cao tốc và thép dự ứng lực cường độ cao. Đồng thời, doanh nghiệp cam kết về chất lượng, tất cả các chủng loại sắt thép đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng quốc tế, phù hợp với yêu cầu kỹ thuật của các gói thầu.

Do tuyến đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam được thực hiện trong vòng 10 năm (2024 - 2035), nên các doanh nghiệp trong nước cần đẩy nhanh tiến độ chuẩn bị, trong đó có việc xây dựng nhà máy, chuyển giao công nghệ, sản xuất thử, sản xuất hàng loạt đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật với chất lượng ổn định.

Trong khi đó, lãnh đạo Đèo Cả cho biết, việc đầu tư vào hạ tầng đường sắt được xác định là hướng đi mới của Công ty giai đoạn 5 - 10 năm tới, bên cạnh các dự án đường bộ cao tốc. Để có thể tham gia vào dự án đường sắt tốc độ cao, các nhà thầu Việt cần chuẩn bị kỹ về nguồn lực nhân sự, thiết bị, tài chính, cũng như khả năng tiếp cận, ứng dụng công nghệ mới nhằm đáp ứng yêu cầu khắt khe của các dự án.

Ông Nguyễn Quang Huy thông tin, Đèo Cả đã hợp tác với các trường đại học trong nước, thành lập Viện đào tạo nghiên cứu và triển khai chương trình đào tạo chuyên sâu về xây dựng đường sắt, metro. Đồng thời, Công ty tổ chức các chương trình nghiên cứu, khảo sát thực tiễn tại các nước có nền đường sắt phát triển như Pháp, Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản để tham khảo và lựa chọn công nghệ, mô hình phù hợp với định hướng của Chính phủ và điều kiện triển khai tại Việt Nam.

Công ty Chứng khoán ACB dự báo, năm 2025, Đèo Cả có thể đạt doanh thu 3.792 tỷ đồng, tăng 14,6% và lợi nhuận sau thuế 420 tỷ đồng, tăng 9,9% so với năm 2024.

Với Tổng công ty cổ phần Xuất nhập khẩu và Xây dựng Việt Nam (Vinaconex, mã VCG), đây là nhà thầu của nhiều dự án đầu tư công trọng điểm, nhờ hưởng lợi từ triển vọng của ngành đầu tư công nên mảng xây lắp có cơ hội tăng trưởng trong năm 2025 và các năm tiếp theo.

Hải Minh