Được và mất khi báo chí dùng AI để tóm tắt bài viết

Các bản tóm tắt nội dung bài viết do trí tuệ nhân tạo (AI) hỗ trợ đang ngày càng phổ biến trên các trang tin tức. Công nghệ tạo ra những bản tóm tắt này không ngừng được cải tiến, buộc các tòa soạn phải nỗ lực thích nghi và ứng dụng.

"Bất kể bạn gọi nó là gì, những đoạn tóm tắt toàn bộ bài viết đang dần trở nên phổ biến hơn trên các trang tin tức", tác giả Sarah Scire nhận xét trong bài viết của trung tâm nghiên cứu báo chí Nieman Lab.

The Wall Street Journal, Bloomberg và Yahoo News đang là ba tổ chức báo chí tiên phong trong việc triển khai và tạo ra các bản tóm tắt bằng AI thân thiện với độc giả.

Nâng cao trải nghiệm độc giả

Các tổ chức tin tức coi các bản tóm tắt do AI tạo ra là cần thiết cho độc giả bận rộn. Mức độ quan tâm của độc giả là động lực chính để họ tiếp tục thử nghiệm và phát triển công nghệ này.

Yahoo News đã phát triển tính năng “Những điểm cần lưu ý” (Key Takeaways), nhằm tóm tắt các bài viết, đồng thời khuyến khích độc giả đọc toàn bộ nội dung. Điểm đặc biệt của tính năng này là độc giả có quyền chủ động. Thay vì hiển thị tự động, người đọc phải nhấp vào nút để xem bản tóm tắt.

Tính năng tóm tắt ra mắt vào năm 2024, nằm trong kế hoạch tái khởi động ứng dụng của Yahoo News, tích hợp nhiều chức năng AI tiên tiến. Đáng chú ý, ứng dụng này còn có khả năng viết lại các tiêu đề "câu view" gây khó chịu cho người đọc.

Yahoo News sẽ yêu cầu người đọc phải nhấp vào nút để xem bản tóm tắt bài viết. Ảnh: Yahoo.

Bà Kat Downs Mulder, Tổng giám đốc Yahoo News, khẳng định việc mua lại ứng dụng Artifact đã "thực sự đẩy nhanh" quá trình phát triển Trí tuệ nhân tạo của tòa soạn.

“Tính năng Key Takeaways của Yahoo News nhằm mục đích giúp trải nghiệm đọc của người dùng dễ dàng hơn. Tuy nhiên chúng tôi xem đây là một tiện ích, không phải là sự thay thế cho toàn bộ bài viết”, bà Mulder chia sẻ.

Nhấn mạnh về độ chính xác, bà Kat Downs Mulder cho biết: "Các bản tóm tắt chỉ lấy thông tin từ chính bài viết, chứ không tìm thông tin trên Internet". Theo bà, cách tiếp cận này "giảm đáng kể khả năng xảy ra lỗi hoặc thông tin không chính xác xuất hiện trong các bản tóm tắt".

Sau giai đoạn thử nghiệm, Yahoo News còn cho phép độc giả chủ động đánh dấu những bản tóm tắt không hữu ích. Bà Downs Mulder khẳng định: "Chúng tôi có nhiều bước kiểm tra chất lượng trong quy trình của mình, bao gồm cả việc kiểm tra bởi con người". Bà cho biết thêm, độc giả thường đánh giá các bản tóm tắt là chính xác.

Ứng dụng Yahoo News được tái khởi động cùng các tính năng AI mới đã nhận về phản hồi tích cực, với mức độ tương tác của người dùng tăng 50% và thời gian sử dụng trung bình mỗi người dùng tăng 165%.

Yếu tố con người

Tại The Wall Street Journal (WSJ), các bản tóm tắt do Trí tuệ nhân tạo (AI) tạo ra, được gọi là "Điểm chính" (Key Points), bao gồm ba gạch đầu dòng. Nguyên tắc hàng đầu của tờ báo là tính minh bạch trong mọi thông tin cung cấp.

"Sự tin cậy và minh bạch với khán giả là cốt lõi sứ mệnh của chúng tôi. Mỗi bản tóm tắt đều đi kèm nút "What's this?" (Đây là gì?) để thông báo rõ ràng rằng một công cụ AI đã tạo ra bản tóm tắt này, dựa trên nội dủng bài viết đã được biên tập viên kiểm tra", bà Tess Jeffers, Giám đốc Dữ liệu và AI của WSJ, khẳng định.

Tờ WSJ phát triển tính năng tóm tắt tin tức bằng AI từ đầu năm 2024, ban đầu dành riêng cho sản phẩm “Newswires” phục vụ khách hàng doanh nghiệp. Sau khi quy trình AI được tích hợp vào Hệ thống Quản lý Nội dung (CMS), phạm vi ứng dụng đã được mở rộng.

Tờ WSJ khẳng định tầm quan trọng của yếu tố con người trong báo chí. Ảnh: Thomas T. Lechleiter/WSJ.

Trước khi chính thức triển khai, WSJ đã phối hợp chặt chẽ với các nhóm công nghệ và sản phẩm để đánh giá nghiêm ngặt độ chính xác của các bản tóm tắt. Tính năng "Key Points" này, được hỗ trợ bởi chatbot Google Gemini, sẽ trải qua các đợt thử nghiệm với người dùng ngẫu nhiên. Nhờ kết quả thử nghiệm tích cực, các bản tóm tắt đã được áp dụng cho tất cả bài báo tin tức cốt lõi.

Công cụ tóm tắt nội dung được tích hợp trực tiếp vào CMS (hệ thống quản trị nội dung) của The Wall Street Journal. Sau khi AI tạo ra các bản tóm tắt, chúng sẽ tuân thủ cùng quy trình biên tập như một bài báo thông thường. Tòa soạn sẽ tiến hành xem xét kỹ lưỡng về độ chính xác, sự rõ ràng của bản tóm tắt.

"Việc áp dụng hay loại bỏ bản tóm tắt khỏi bài viết hoàn toàn tùy thuộc vào quyết định của biên tập viên”, bà Jeffers khẳng định.

Tuy vậy, bà cũng lưu ý rằng công nghệ AI đang phát triển không ngừng, đòi hỏi việc cập nhật và kiểm tra thường xuyên. Theo bà, việc công nghệ AI thay đổi liên tục đòi hỏi các biên tập viên phải luôn sẵn sàng cập nhật các LLM (mô hình ngôn ngữ lớn) mới hơn, sau đó kiểm tra lại và đánh giá để đảm bảo đầu ra vẫn vượt qua quy trình kiểm định chất lượng.

Quan trọng hơn, bà Jeffers nhấn mạnh tầm quan trọng của yếu tố con người trong việc khắc phục sai lầm của AI.

"Mặc dù chúng tôi khá hài lòng rằng tỷ lệ lỗi rất thấp, chúng không phải bằng không. Như các nhà xuất bản khác đã nhận thấy, ngay cả tỷ lệ thấp như vậy cũng có thể dẫn đến một số lỗi nghiêm trọng”.

“Tóm tắt không thể thay thế báo chí”

Bloomberg News cũng đã triển khai tính năng “Những điểm chính” (Takeaways) do AI tạo ra trên cả Bloomberg.com và Bloomberg Terminal.

Ông Chris Collins, Giám đốc Sản phẩm Tin tức tại Bloomberg, giải thích rằng đối với các chủ đề phức tạp hoặc có lượng tin tức lớn như thuế quan, các bản tóm tắt này đặc biệt hữu ích, giúp độc giả "nắm bắt và cập nhật thông tin" nhanh chóng giữa rất nhiều bài viết riêng lẻ.

"Chúng tôi xuất bản hàng nghìn câu chuyện mỗi ngày. Đặc biệt vào thời điểm tin tức bận rộn như hiện nay, độc giả cho biết họ muốn nắm bắt nhanh chóng những gì đang diễn ra và cập nhật thông tin quan trọng”, ông nhấn mạnh.

Vào năm 2023, Google đã thử nghiệm một công cụ AI có thể tự viết báo. Ảnh: AI World Today.

Ông Collins cho biết các bản tóm tắt AI được thiết kế nhằm nâng cao trải nghiệm đọc và bổ trợ hoạt động báo chí, chứ không phải thay thế chiều sâu, bối cảnh hay phân tích do các phóng viên cung cấp. Phản hồi từ độc giả về tính năng này rất tích cực, đặc biệt đối với những tin tức có diễn biến nhanh.

Theo ông, điều cốt lõi là thấu hiểu độc giả và nhu cầu của họ về nội dung lẫn trải nghiệm tổng thể. Ông Collins nhấn mạnh rằng nên ứng dụng AI để cải thiện trải nghiệm người dùng, chứ không phải chỉ vì đây là một công nghệ mới.

“Tóm tắt không phải là sự thay thế cho báo chí, và chúng không thể tồn tại nếu không có báo chí”, ông Collins khẳng định.

Việt Anh