Được ông Trump mở đường, doanh nghiệp Mỹ có gạt rào cản, nhận 'phần thường' và trở lại Nga?

Tổng thống Mỹ Donald Trump tiết lộ đang cố gắng thực hiện một số thỏa thuận phát triển kinh tế với Nga. (Nguồn: Getty Images)

Sau cuộc đàm phán mang tính bước ngoặt diễn ra ngày 18/2 ở thủ đô Riyadh (Saudi Arabia), Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio đã ca ngợi “những cơ hội phi thường” về kinh tế và địa chính trị mà nền kinh tế lớn nhất thế giới và Nga đều có thể nắm bắt, nếu chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine kết thúc.

Tổng thống Donald Trump cũng tiết lộ đang cố gắng thực hiện một số thỏa thuận phát triển kinh tế với xứ bạch dương.

Tuy nhiên, năm 2022, khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine, một cuộc di cư của các công ty khỏi đất nước của Tổng thống Putin đã bắt đầu. Hiện còn rất ít doanh nghiệp Mỹ đang hoạt động ở Nga và điều đó khiến cho kế hoạch của Tổng thống Trump có thể gặp khó.

Ông Kirill Dmitriev, Giám đốc điều hành Quỹ Đầu tư trực tiếp Nga (RDIF) hy vọng, một số doanh nghiệp Washington sẽ quay trở lại Moscow ngay sau quý II/2025.

Trong khi đó, các nhà phân tích tỏ ra nghi ngờ, “phần thưởng” cho việc tái đầu tư ở xứ bạch dương sẽ quá nhỏ để các doanh nghiệp Washington trở lại.

Ông Janis Kluge, nhà nghiên cứu tại Viện An ninh và quốc tế (SWP) của Đức nhận thấy: “Theo tôi, sẽ không nhiều doanh nghiệp bước vào môi trường kinh doanh có yếu tố rủi ro như vậy”.

Một môi trường khá thách thức

Theo CNN, từ lâu, môi trường kinh doanh của Nga đã khá thách thức.

Nhưng kể từ khi chiến dịch quân sự đặc biệt bắt đầu và các biện pháp trừng phạt kinh tế do phương Tây áp đặt lên Nga, đất nước này trở thành một nơi khó khăn hơn đối với các doanh nghiệp. Có lẽ, rủi ro lớn nhất hiện nay mà các công ty nước ngoài phải đối mặt là khả năng Điện Kremlin tịch thu tài sản của họ.

Cụ thể, năm 2023, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ký sắc lệnh cho phép chính phủ đặt tài sản nước ngoài ở nước này dưới sự kiểm soát tạm thời. Nhiều tháng sau, Điện Kremlin quốc hữu hóa tài sản của nhà sản xuất sữa chua Pháp Danone và nhà sản xuất bia Carlsberg của Đan Mạch.

Với Mỹ, hồi tháng 5/2024, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ký sắc lệnh cho phép tịch thu tài sản của cá nhân và thực thể liên quan Mỹ tại Nga nếu Washington tịch thu tài sản Moscow ở nước ngoài.

Trong khi đó, theo ông Kluge, nền kinh tế xứ bạch dương đã trở nên kém hội nhập hơn với phần còn lại của thế giới, phần lớn là do các lệnh trừng phạt.

Ngay sau khi chiến dịch quân sự bắt đầu, Mỹ, Liên minh châu Âu (EU), Anh và Canada đã loại một số ngân hàng Nga tạo hệ thống thanh toán quốc tế SWIFT. Điều đó đã gây khó khăn hơn nhiều cho các ngân hàng trong việc gửi và nhận tiền từ nước ngoài.

Ông Kluge cho biết thêm, nền kinh tế lớn nhất thế giới sẽ không thể thu hồi lệnh cấm trên, nếu không có sự hợp tác từ EU vì SWIFT có trụ sở tại Bỉ. Điều tương tự cũng xảy ra với khoản tài sản Nga bị phong tỏa tại Mỹ. Các đồng minh của Mỹ không nhất thiết phải đảo ngược các biện pháp trừng phạt hiện có với Moscow.

“Việc thực hiện một giao dịch bằng tiền tệ của các nước phương Tây ở Nga đã trở nên rất tốn kém và cồng kềnh. Điều này khiến nhiều công ty phương Tây không thể tiếp tục kinh doanh ở Nga”, ông Kluge nói.

Nhà phân tích ngân hàng Mike Mayo tại Wells Fargo thì dự đoán, khả năng sẽ không có bất kỳ ngân hàng Mỹ nào quay trở lại Nga bởi Phố Wall đã trở nên khắt khe hơn nhiều về nơi họ đầu tư so với trước đây.

Theo giới chuyên gia, kinh tế Nga đã trở nên kém hội nhập hơn với phần còn lại của thế giới bởi các lệnh trừng phạt. (Nguồn: Russia Insider)

Đối thủ cạnh tranh

Nhớ về thời hoàng kim của nền kinh tế Nga, bà Elina Ribakova, thành viên cấp cao tại Viện Kinh tế quốc tế Peterson, có trụ sở tại Washington cho hay, đó là khoảng thời gian từ đầu những năm 2000 đến khoảng năm 2014 - trùng hợp với thời điểm giá dầu bùng nổ.

Moscow được hưởng lợi nhờ xuất khẩu một lượng lớn dầu và khí đốt tự nhiên sang phần còn lại của thế giới trong thời gian đó, bao gồm cả bán hàng cho Washington.

Bà Elina Ribakova nói, một tỷ lệ khá lớn các công ty nước ngoài thành lập ở Nga là các nhà sản xuất năng lượng và nhà bán lẻ. Họ đến xứ bạch dương với hy vọng bán sản phẩm cho tầng lớp trung lưu đang phát triển của đất nước.

Giờ đây, thế cục đã thay đổi đáng kể vì Mỹ không còn cần đến tài nguyên thiên nhiên của Nga nữa.

Nền kinh tế lớn nhất thế giới đã sản xuất nhiều dầu và khí đốt tự nhiên hơn nhiều so với những thập kỷ trước và đã trở thành nhà xuất khẩu nhiên liệu. Washington hiện đang cạnh tranh trực tiếp với Moscow trên thị trường năng lượng toàn cầu.

Ví dụ, thời gian qua, châu Âu đã tăng cường nhập khẩu khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) của Mỹ để thay thế nguồn khí đốt truyền thống nhập khẩu từ Nga.

“Chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga cũng đã thu hẹp tầng lớp trung lưu của nước này. Toàn bộ nền kinh tế của xứ bạch dương hiện được thúc đẩy bởi tổ hợp công nghiệp-quân sự. Và đó là lĩnh vực mà Mỹ và Nga khó có thể tìm thấy sự hợp tác tự nhiên”, bà Elina Ribakova lưu ý.

“Rủi ro cao, lợi nhuận thấp”?

Đối với doanh nghiệp, các nhà phân tích nhận thấy, vấn đề đau đầu nhất với họ là sự không chắc chắn giữa quan hệ Nga và Mỹ.

Thành viên cấp cao tại Viện Kinh tế Quốc tế Peterson lưu ý: “Điều gì sẽ xảy ra nếu quan hệ hai nước thay đổi? Vấn đề này thực sự khó đoán”.

PGS. Michael Rochlitz tại Đại học Oxford lập luận, sự không chắc chắn sẽ có tác động đến cả Nga và cả doanh nghiệp Mỹ.

Vị PGS này cũng thẳng thắn nhận định: “Với chính quyền Tổng thống Trump, mỗi ngày, mỗi tuần đều có thể thay đổi rất nhiều. Và tình hình doanh nghiệp quay trở lại Nga sẽ là rủi ro cao, lợi nhuận thấp”.

Về phía Nga, các chuyên gia đánh giá, nước này khó có thể cởi mở chào đón các thương hiệu nước ngoài trở lại. Tổng thống Vladimir Putin từng nói, các nhà sản xuất Nga phải được ưu tiên trong trường hợp doanh nghiệp nước ngoài trở lại.

Trong khi ông Pavel Lyulin, Phó chủ tịch Hiệp hội Trung tâm mua sắm Nga, Belarus và Kazakhstan tiết lộ, những vị trí bán hàng tốt nhất, nơi các thương hiệu phương Tây từng nắm giữ, giờ đây đã có chủ. Đây là các hợp đồng dài hạn, vì những vị trí như vậy sẽ bị tranh giành.

Một thực tế khác là nước Nga khi các doanh nghiệp Mỹ rời bỏ không còn giống nước Nga mà họ sẽ quay trở lại. Vì vậy, đường vẫn còn dài và như nhà kinh tế trưởng Carl Weinberg tại High Frequency Economics khẳng định, doanh nghiệp lớn của Mỹ sẽ không nhanh chóng quay trở lại Nga, nếu có thì cũng chắc chắn là còn lâu!

(theo CNN, The New York Times)

Linh Chi