Dùng mạng xã hội để 'đòi công lý', coi chừng phạm luật

Vụ người đàn ông Quảng Nam cưới cùng lúc 2 cô gái vì có bầu:

Lễ đính hôn của anh Nh với chị D ngày 6/8/2023. Ảnh: MXH

Câu chuyện hỹ hữu

Vụ việc chàng trai tổ chức đám cưới với 2 cô gái trong 3 tuần ở Quảng Nam đang khiến dư luận xôn xao. Cụ thể, chàng trai tên Nh (trú tại phường Điện An, thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam) bị tố tổ chức đám cưới với chị D (trú tại phường Vĩnh Điện) và chị L (trú tại xã Điện Hòa, thị xã Điện Bàn) chỉ trong vòng 3 tuần (lễ vu quy của D và anh Nh diễn ra ngày 6/8/2023, còn lễ vu quy của chị L cùng anh Nh diễn ra sau đó không lâu (ngày 27/8/2023).

Ông Nguyễn Văn Phước, Chủ tịch UBND phường Điện An (thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam) xác nhận, qua theo dõi trên mạng xã hội và các phương tiện thông tin đại chúng, chính quyền địa phương xác định anh Nh - chàng trai trong câu chuyện do chị D (trú phường Vĩnh Điện) chia sẻ, là công dân có hộ khẩu thường trú trên địa bàn phường.

Trong khi đó, đại diện UBND phường Vĩnh Điện, nơi chị D lưu trú cũng khẳng định chị này không đến phường để đăng ký kết hôn. Đặc biệt, ông Nguyễn Văn Hải, Chủ tịch UBND xã Điện Hòa, cũng xác nhận chị L là công dân ở địa phương. UBND xã Điện Hòa chưa làm thủ tục kết hôn cho chị L và anh Nh. CA thị xã Điện Bàn (tỉnh Quảng Nam) cho biết, đơn vị này vẫn đang vào cuộc xác minh thông tin vụ việc thanh niên bị tố lấy 2 cô gái sau khi cả hai mang bầu.

Pháp luật thực định chưa có quy định xử lý

Liên quan đến vụ việc trên, luật sư Nguyễn Hồng Thái, Giám đốc Công ty Luật TNHH Quốc tế Hồng Thái và Đồng nghiệp, Đoàn luật sư TP Hà Nội cho rằng, về mặt pháp lý, trước tiên phải xác định rõ anh Nh đã đăng ký kết hôn với ai chưa. Giả sử, người này chưa đăng ký kết hôn với ai (tức chưa xác lập quan hệ hôn nhân hợp pháp với bất kỳ người phụ nữ nào) thì có chăng chỉ vi phạm về mặt đạo đức chứ không vi phạm pháp luật về hôn nhân và gia đình.

Trường hợp, nam thanh niên đã đăng ký kết hôn với một trong hai cô gái nhưng vẫn sống chung như vợ chồng với cô gái còn lại thì phải xác định hành vi này là vi phạm pháp luật, vi phạm chế độ hôn nhân một vợ một chồng, tùy theo tính chất, mức độ có thể bị xử lý hành chính hoặc hình sự.

Theo đó, Điều 2, Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 chỉ cho phép một nam và một nữ kết hôn theo nguyên tắc chế độ hôn nhân một vợ một chồng. Nếu một người có quan hệ hôn nhân cùng lúc với hai người là vi phạm pháp luật, có thể bị xử phạt hành chính từ 3 - 5 triệu đồng, hoặc xử lý hình sự theo Điều 182, Bộ luật Hình sự năm 2015 về tội “Vi phạm chế độ một vợ, một chồng”, hình phạt có thể bao gồm phạt cảnh cáo, phạt tiền hoặc phạt tù đến 3 năm trong trường hợp gây ra hậu quả nghiêm trọng như làm tan vỡ gia đình hoặc gây xáo trộn nghiêm trọng đến trật tự xã hội.

“Quan hệ hôn nhân được pháp luật thừa nhận là quan hệ được xác lập giữa hai bên nam, nữ và phải tuân thủ các quy định về điều kiện kết hôn và phải được đăng ký tại cơ quan đăng ký kết hôn có thẩm quyền. Việc tổ chức lễ cưới với hai người phụ nữ mà chưa đăng ký kết hôn không vi phạm pháp luật, vì pháp luật không công nhận mối quan hệ hôn nhân khi chưa có đăng ký kết hôn. Dù vậy, việc chung sống cùng lúc với hai người phụ nữ như vậy lại trái với chuẩn mực đạo đức xã hội và có thể gây ra nhiều hệ lụy về mặt tâm lý, xã hội cũng như trách nhiệm pháp lý liên quan đến con cái” - luật sư Nguyễn Hồng Thái cho hay.

Liên quan đến việc khai sinh cho các con của anh Nh với 2 người phụ nữ, luật sư Nguyễn Hồng Thái cho biết, theo quy định của Bộ luật Dân sự, Luật Hộ tịch và các văn bản hướng dẫn thi hành, mọi trẻ em sinh ra đều có quyền được khai sinh mà không phụ thuộc vào việc cha mẹ có đăng ký kết hôn hay không, có xác định được cha mẹ hay không... Về thủ tục đăng ký khai sinh khi trẻ được sinh ra trong hồ sơ cần có giấy đăng ký kết hôn để trẻ sinh ra có đủ cha và mẹ. Trường hợp không có giấy đăng ký kết hôn thì có thể có tên mình cha hoặc tên mình mẹ.

Ngoài ra, dù cha mẹ của trẻ có đăng ký kết hôn hay không thì cha mẹ vẫn có nghĩa vụ thương yêu, cấp dưỡng đối với con của mình mà không thể chuyển giao nghĩa vụ này cho ai khác. “Điều này đồng nghĩa với việc anh Nh. phải thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng cho con chung với cả chị D và chị L, ngay cả khi không kết hôn với họ theo quy định tại Điều 107 của Luật Hôn nhân và Gia đình. Tuy pháp luật chưa có chế tài xử lý đối với trường hợp một người cưới cùng lúc 2 vợ, chưa đăng ký kết hôn, nhưng đây là điều trái với đạo đức, thuần phong mỹ tục của dân tộc và bị lên án gay gắt. Quy định pháp luật cũng có thể điều chỉnh dựa trên thực tế dư luận xã hội” - luật sư Nguyễn Hồng Thái chia sẻ.

Theo luật sư, việc phơi bày, bới móc thông tin đời tư (như trong câu chuyện cộng đồng mạng phát tán loạt ảnh, thông tin gia đình anh Nh, chị D, chị L ở Quảng Nam) là hành vi phạm luật rõ ràng, sẽ bị xử lý.

Nghị định 52/2013/NĐ-CP giải thích thông tin cá nhân là các thông tin gồm: tên, tuổi, địa chỉ nhà riêng, số điện thoại, thông tin y tế, số tài khoản, thông tin về các giao dịch thanh toán cá nhân và những thông tin khác mà cá nhân mong muốn giữ bí mật. Việc sử dụng hình ảnh, thông tin cá nhân của người khác để đăng tải lên mạng xã hội mà không có sự đồng ý của người có hình ảnh là xâm phạm đến quyền cá nhân, có thể bị phạt tiền lên đến 20 triệu đồng theo quy định tại Nghị định 15/2020/NĐ-CP sửa đổi khoản 37 Điều 1, Nghị định 14/2022/NĐ-CP.

“Đối với trường hợp khác, người dùng mạng xã hội, cộng đồng mạng mà nhân các câu chuyện, các sự kiện lợi dụng không gian mạng để xúc phạm nhân phẩm, danh dự người khác một cách nghiêm trọng thậm chí còn có thể bị xử lý hình sự về tội "Làm nhục người khác”. Điều 155, Bộ luật Hình sự năm 2015 cũng nêu, người nào xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự của người khác thì bị phạt cảnh cáo, phạt tiền từ 10 - 30 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm tù, tùy mức độ vi phạm có thể bị xử phạt cao nhất đến 5 năm tù” - luật sư Nguyễn Hồng Thái viện dẫn.

Thái An