Đừng 'đùa' thế chứ

Theo quyết định phê duyệt chủ trương xây dựng Tổ hợp công trình Bảo tàng - Thư viện của UBND tỉnh Cà Mau, công trình sẽ được xây dựng trên diện tích khoảng 10.079m² tại phường 1 (TP Cà Mau), với tổng vốn đầu tư hơn 410 tỷ đồng. Vẫn biết nguồn vốn này dành cho tất cả các hạng mục của công trình (bao gồm nhân công, vật liệu...), nhưng số tiền dành cho một khâu quan trọng như thiết kế lại chỉ có khoảng trên dưới 100 triệu đồng (bao gồm 3 giải đứng đầu và mỗi phương án kiến trúc được vào bước 2 nhận được 4 triệu đồng) liệu có hợp lý hay không? Hãy khoan bàn đến việc chủ đầu tư dự án tổ hợp công trình Bảo tàng - Thư viện tỉnh Cà Mau có quan tâm đến tầm quan trọng của khâu thiết kế kiến trúc công trình này, để bố trí nguồn vốn hợp lý hay không. Chỉ riêng việc “treo thưởng” giá “bèo” thì làm sao có thể thu hút được các tổ chức, cá nhân tham gia cuộc thi tuyển phương án kiến trúc này. Vậy chẳng hóa ra việc chủ đầu tư thông báo thi tuyển phương án kiến trúc chỉ để... cho vui?

Nói vậy hoàn toàn có cơ sở, bởi làm gì có tổ chức, cá nhân nào lại “hào hứng” chuẩn bị đầu tư chất xám với hàng đống tài liệu, giấy tờ gửi tới ban tổ chức cuộc thi, để rồi cuối cùng nhận thưởng 8 triệu đồng (đó là nếu “lọt vào mắt xanh” của ban tổ chức cuộc thi và nhận giải cao nhất). Chưa nói đến chất xám, chỉ riêng việc chuẩn bị hồ sơ giấy tờ để gửi cho ban tổ chức có lẽ cũng đã ngốn bạc triệu của tổ chức, cá nhân tham gia cuộc thi phương án thiết kế này rồi.

Có thể sẽ có người lý luận rằng tiền thưởng cho phương án thiết kế được chọn chỉ là tượng trưng, chủ yếu là kêu gọi sự cống hiến cho “cái chung” của một tỉnh, tinh thần là chính. Vâng, vẫn biết là vậy, nhưng sự cống hiến cũng cần được tưởng thưởng một cách xứng đáng chứ không phải sự xem thường, coi rẻ giá trị sáng tạo của các tổ chức, cá nhân tham gia cuộc thi phương án thiết kế công trình tổ hợp Bào tàng - Thư viện tỉnh Cà Mau.

Khi tiếp cận “Quy chế thi tuyển phương án kiến trúc tổ hợp công trình Bảo tàng - Thư viện tỉnh Cà Mau”, một số kiến trúc sư cảm thấy tổn thương sâu sắc khi sức sáng tạo lại bị coi rẻ “như mớ rau con cá” ngoài chợ. Họ sẵn sàng đem sức lực, trí tuệ cống hiến cho đất nước, nhưng điều đó không có nghĩa chất xám bỏ ra bị rẻ rúng, thiếu tôn trọng. Thà ban tổ chức cuộc thi kêu gọi sự cống hiến chứ không phải “treo giải” cao nhất là 8 triệu đồng.

Hiện, giá thiết kế nhà ở thông thường trên thị trường dao động trên dưới 200.000/m2. Giả sử cứ theo mức giá này nhân với tổng diện tích xây dựng tổ hợp Bảo tàng - Thư viện tỉnh Cà Mau (khoảng hơn 10.000m2), thì số tiền phải dành cho thiết kế công trình này là không nhỏ. Thiết kế một công trình kiến trúc giá trị lớn như vậy mà lại chỉ được “treo giải” cao nhất 8 triệu đồng (còn nếu không chỉ có 6 triệu hoặc 5 triệu đồng) thì liệu có tổ chức, cá nhân nào tham gia cuộc thi không?

Nếu như giải thưởng không hấp dẫn được bất cứ cá nhân, tổ chức nào tham gia cuộc thi phương án kiến trúc tổ hợp công trình Bảo tàng - Thư viện tỉnh Cà Mau, vậy thì chẳng hóa ra mục đích ban đầu đặt ra là tận dụng trí tuệ cộng đồng bị “phá sản” hay sao? Điều này đồng nghĩa với việc chủ đầu tư dự án thông báo công khai, rộng rãi trên khắp cả nước cũng chỉ là làm cho có, cho hợp lệ, chứ không phải thực tâm cầu mong hiền tài.

Ngay cả câu chuyện tổng vốn đầu tư tới hơn 410 tỷ đồng, nhưng ban tổ chức cuộc thi phương án kiến trúc tổ hợp công trình Bảo tàng - Thư viện tỉnh Cà Mau lại chỉ “chi” ra số tiền “ví dụ” cho khâu thiết kế cũng khiến dư luận xã hội không khỏi nghi ngờ đặt dấu hỏi. Phàm là người trong ngành xây dựng, ai cũng biết thiết kế kiến trúc là một khâu vô cùng quan trọng phải được đầu tư trí tuệ và tiền bạc. Lẽ nào chủ đầu tư dự án này lại không biết?

Thử nghĩ xem, khi mà không có phương án thiết kế nào được gửi tới dự thi, chủ đầu tư dự án tổ hợp Bảo tàng - Thư viện tỉnh Cà Mau sẽ ứng xử thế nào? Dĩ nhiên là phải thuê một kiến trúc sư (hoặc một đơn vị) thiết kế thì mới có thể khởi công xây dựng công trình này (đó là trong trường hợp vẫn có công trình này). Vậy thì giá thành bỏ ra để thuê tổ chức, cá nhân thiết kế tổ hợp công trình này chắc chắn không thể thấp hơn giá thị trường. Điều này có nghĩa giá thành “chữa cháy” cao gấp nhiều lần giá trị “treo giải”. Đừng “đùa” thế chứ!

Lê Anh Đức