Đừng dồn hành khách vào thế khó

Chỉ cần nhìn vào số lượng xe khách giường nằm hoạt động mỗi ngày trên các tuyến Bắc - Nam, nhất là từ Hà Nội và TPHCM đi các tỉnh, sẽ thấy đây là phương tiện thực sự hữu ích. Nhiều hành khách được hỏi đều hài lòng về sự thuận tiện, tiết kiệm thời gian, chi phí hợp lý của phương tiện này, chỉ cần lên xe ngủ một giấc, sáng hôm sau đến nơi đúng giờ, vẫn đảm bảo sức khỏe. Trong điều kiện hạ tầng giao thông còn nhiều hạn chế, giá vé máy bay đắt đỏ, tàu hỏa mất thời gian và không phải tuyến nào cũng có, nếu không có phương tiện thay thế phù hợp, việc cấm xe giường nằm sẽ là tước đi một lựa chọn chính đáng của người dân. Đó là chưa kể thiệt hại kinh tế cho hàng ngàn doanh nghiệp vận tải và các lao động liên quan.

Theo các chuyên gia, phần lớn xe khách giường nằm hiện nay là phương tiện hoán cải từ xe 45 chỗ. Về mặt kỹ thuật, việc hoán cải này có thể ảnh hưởng đến kết cấu chịu lực, làm thay đổi trọng tâm xe, tăng nguy cơ lật khi gặp tình huống va chạm hoặc đổ đèo. Thực tế cũng cho thấy, có khá nhiều vụ tai nạn với xe giường nằm xảy ra vào ban đêm, gây thương vong lớn. Tuy nhiên, điều đó không đồng nghĩa với việc xe giường nằm là phương tiện nguy hiểm, nhất là khi các cơ quan quản lý nhà nước chưa từng có một báo cáo, nghiên cứu nào đầy đủ, nghiêm túc về mức độ an toàn, tỷ lệ tai nạn, nguyên nhân tai nạn của loại phương tiện này.

Ở các nước như Hàn Quốc, Trung Quốc, Thái Lan, xe giường nằm không bị cấm, thậm chí còn được khuyến khích phát triển theo hướng hiện đại hóa. Từ năm 2010, Trung Quốc bắt đầu hạn chế các loại xe giường nằm cải hoán và từng bước thay thế bằng xe giường nằm được thiết kế nguyên mẫu, đồng thời đẩy mạnh đầu tư hạ tầng đường sắt cao tốc - một giải pháp vận tải đêm an toàn, tiện nghi, đáp ứng nhu cầu di chuyển đường dài.

Vấn đề ở đây là, các cơ quan quản lý cần làm rõ nguy cơ mất an toàn của xe khách giường nằm đến từ đâu, thiết kế phương tiện, quản lý phương tiện và người lái hay hạ tầng giao thông? Nếu tiềm ẩn rủi ro cao vì sao không cấm từ gốc? Ông Nguyễn Văn Quyền, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam khẳng định, hiện không có cơ sở pháp lý để cấm xe khách giường nằm, bởi tất cả xe được phép lưu thông đều đã đăng ký, kiểm định theo đúng quy định. Việc hoán cải nội thất đều được thiết kế, thi công theo phê duyệt của cơ quan có thẩm quyền. Việc để những chiếc xe khách giường nằm không đạt chuẩn lưu thông là trách nhiệm của cơ quan quản lý, cấp phép.

Có thể xe giường nằm chưa phải là hình thức vận tải lý tưởng, nhưng nếu muốn loại bỏ, cần một quá trình chuyển đổi có tầm nhìn, với sự chuẩn bị đồng bộ về mặt kỹ thuật, hạ tầng và chính sách. Cấm xe giường nằm mà chưa có phương tiện thay thế tương đương về giá cả và tính tiện dụng chẳng khác nào dồn hành khách vào chỗ khó.

MINH DUY