Đức chi 1 tỷ USD mua UAV Heron: Đâu là 5 nước nhập khẩu vũ khí hàng đầu của Israel?

Mẫu UAV Heron do Israel sản xuất. Ảnh: Aerospace.

Đức sẽ mua 3 máy bay không người lái Heron từ Israel theo một thỏa thuận trị giá gần 1 tỷ euro (1,2 tỷ USD). Đợt mua sắm này nằm trong một gói hơn 80 dự án mua sắm quân sự mà Berlin muốn các nhà lập pháp phê duyệt trước cuối năm nay.

Bên cạnh các UAV, danh sách còn bao gồm 20 tiêm kích Eurofighter và hàng nghìn xe tăng cùng xe bọc thép. Đề xuất kêu gọi trang bị 3 máy bay trinh sát hạng trung, có thể hoạt động trong mọi điều kiện thời tiết, gắn camera độ phân giải cao và radar, có khả năng hoạt động cả ngày lẫn đêm.

Nếu được hoàn tất, đơn đặt hàng sẽ mở rộng phi đội Heron TP của Đức từ 5 lên 8 chiếc. Theo các báo cáo, các cuộc đàm phán đang được tiến hành giữa Bộ Quốc phòng Đức và Bộ Quốc phòng Israel.

Cơ cấu chi phí cũng rất đáng chú ý. Khoảng 630 triệu euro dành cho chính các UAV, cộng thêm gần 300 triệu euro cho chi phí vận hành từ khi chúng dự kiến được bàn giao năm 2028 cho đến năm 2034. Điều đó nâng tổng chi phí lên khoảng 930 triệu euro (1 tỷ USD).

Thời điểm thương vụ cũng đáng chú ý. Chỉ vài tuần trước, Berlin đã công bố đình chỉ xuất khẩu vũ khí sang Israel do lo ngại về chiến dịch quân sự ngày càng mở rộng của nước này tại Gaza. Tuy nhiên, Đức vẫn tiếp tục thúc đẩy hợp đồng UAV, ngay cả khi nhiều đối tác châu Âu kêu gọi gây thêm áp lực buộc Thủ tướng Benjamin Netanyahu kiềm chế chiến dịch.

Hệ thống phòng thủ tên lửa Arrow-3 của Israel. Ảnh: Times of Israel.

Những thỏa thuận quốc phòng lớn giữa Israel và Đức

Thỏa thuận UAV chỉ là chương mới nhất trong quan hệ hợp tác quốc phòng vốn đã sâu sắc giữa hai nước.

Thỏa thuận nổi bật nhất diễn ra vào tháng 9/2023, khi hai bên ký hợp đồng để Đức mua hệ thống phòng thủ tên lửa Arrow-3. Hợp đồng này, trị giá khoảng 3,5 tỷ USD, không chỉ đánh dấu việc Đức tham gia vào lá chắn tên lửa tiên tiến của Israel mà còn trở thành thương vụ xuất khẩu quốc phòng lớn nhất trong lịch sử Israel.

Gần đây hơn, đầu năm 2025, Berlin đã trao hợp đồng cho công ty Elbit Systems của Israel để cung cấp hệ thống pháo phản lực PULS. Đơn hàng trị giá khoảng 65 triệu euro này được thực hiện cùng KNDS Deutschland và nằm trong nỗ lực ba bên với Hà Lan nhằm phát triển hệ thống EuroPULS.

Hoạt động buôn bán vũ khí cũng diễn ra theo cả hai chiều. Israel cũng là khách hàng lớn của thiết bị quân sự Đức. Từ năm 2020 đến 2024, Israel đứng thứ 3 trong số các quốc gia nhập khẩu vũ khí Đức, chiếm 11% tổng xuất khẩu của Đức.

Trên phạm vi toàn cầu, Israel xếp thứ 15 trong số các nước nhập khẩu vũ khí, chiếm 1,9% tổng lượng mua bán vũ khí toàn cầu – tỷ lệ này ổn định so với giai đoạn 5 năm trước. Với Mỹ, Israel chiếm khoảng 3% tổng xuất khẩu quốc phòng của Washington, đứng thứ 11 trong danh sách khách hàng.

Vị thế ngày càng lớn của Israel trong ngành xuất khẩu vũ khí toàn cầu

Theo báo cáo thường niên mới nhất từ Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI), Israel đã vươn lên vị trí thứ 8 trong danh sách các nhà xuất khẩu vũ khí lớn nhất thế giới, vượt qua Tây Ban Nha. Trong giai đoạn 2020–2024, Israel chiếm 3,1% xuất khẩu vũ khí toàn cầu, so với 3% của Tây Ban Nha.

Danh sách vẫn do Mỹ thống trị với 43% thị phần, theo sau là Pháp (9,6%), Nga (7,8%), Đức (5,6%), Italy (4,8%) và Anh (3,6%).

Sự vươn lên ổn định của Israel phản ánh nhu cầu toàn cầu ngày càng cao đối với công nghệ quốc phòng của nước này, đặc biệt là từ các quốc gia muốn có những hệ thống đã được thử nghiệm trong điều kiện chiến đấu thực tế.

Ấn Độ hiện là khách hàng lớn nhất của Israel, chiếm khoảng 34% lượng xuất khẩu, tương đương khoảng 1 tỷ USD thiết bị mỗi năm. Mỹ đứng thứ hai với 13%, trong khi Philippines chiếm 8,1%. Ngoài ra, Israel cũng cung cấp lượng vũ khí đáng kể cho Đức (13%), Maroc (11%) và Anh (6,9%).

Thực tế, Israel là nhà cung cấp vũ khí lớn thứ 2 cho cả Đức và Philippines, và là nhà cung cấp lớn thứ 3 cho Mỹ và Maroc.

Máy bay chiến đấu F-15 Eagle của Không quân Israel bay trên bãi biển trong một buổi trình diễn hàng không ở Tel Aviv vào ngày 26/4/2023, để kỷ niệm 75 năm thành lập Nhà nước Israel. Ảnh: AFP.

Xuất khẩu quốc phòng đạt kỷ lục

Sự tăng trưởng của Israel không chỉ thể hiện ở thứ hạng mà còn ở các con số thực tế. Doanh thu từ xuất khẩu quốc phòng năm 2024 đã đạt mức kỷ lục 14,8 tỷ USD, đánh dấu năm thứ tư liên tiếp Israel lập đỉnh mới.

Con số này tăng mạnh so với 13 tỷ USD năm 2023, gần gấp đôi so với mức trung bình hàng năm 7,5–8,5 tỷ USD trong giai đoạn 2018–2020.

Bộ Quốc phòng Israel, thông qua Cục Hợp tác Quốc phòng Quốc tế (SIBAT), gọi con số năm 2024 là “mức cao nhất từng được ghi nhận”, nhấn mạnh sức bền của ngành công nghiệp này cũng như nhu cầu quốc tế ngày càng lớn, bất chấp xung đột khu vực.

Quan hệ quốc phòng Israel – Ấn Độ

Trong số các đối tác quốc phòng của Israel, Ấn Độ là nổi bật nhất. Trong thập kỷ qua, mối quan hệ này đã chuyển từ thuần túy mua bán sang hợp tác sản xuất và chuyển giao công nghệ.

Năm 2024, Tập đoàn Công nghiệp Hàng không Israel (IAI) đã ký hợp đồng trị giá 777 triệu USD cung cấp phiên bản hải quân của hệ thống phòng thủ tên lửa Barak-8 cho Bharat Electronics Limited (BEL), một công ty quốc doanh Ấn Độ.

Cùng thời điểm, IAI cũng ký hợp đồng 630 triệu USD để cung cấp hệ thống tên lửa đất đối không tầm xa (LRSAM) cho bốn tàu chiến của hải quân Ấn Độ, cũng hợp tác với BEL trong khuôn khổ chương trình “Make in India”.

Hệ thống phòng thủ tên lửa Barak-8. Ảnh: Getty.

Không chỉ dừng ở tên lửa, công ty Rafael Advanced Defense Systems đã ký biên bản ghi nhớ với Bharat Dynamics Limited để cùng sản xuất Ice Breaker – vũ khí tấn công chính xác tầm xa thế hệ thứ năm cho quân đội Ấn Độ.

Đến năm 2025, Elbit Systems hợp tác với NIBE Limited phát triển và sản xuất bệ phóng rocket đa năng tiên tiến tại Ấn Độ.

Khu vực tư nhân Ấn Độ cũng đã tham gia. Adani Defence, phối hợp với Elbit, đã phát triển UAV giám sát Drishti-10 dựa trên mẫu Hermes 900. Loại UAV này đã được cung cấp cho lục quân và hải quân Ấn Độ, trở thành dự án UAV nổi bật đầu tiên do khu vực tư nhân Ấn Độ dẫn dắt trong khuôn khổ sáng kiến “Make in India”. Adani thậm chí còn vận hành cảng Haifa – cảng lớn thứ hai của Israel.

Ngoài ra, năm 2025, Rafael ký thỏa thuận chuyển giao công nghệ với Bharat Dynamics để sản xuất hệ thống Torbuster – một giải pháp phòng thủ dưới nước tiên tiến nhằm bảo vệ tàu mặt nước và tàu ngầm khỏi ngư lôi. Hệ thống này sẽ được chế tạo ngay tại Ấn Độ.

Ảnh hưởng ngày càng lớn của Israel

Từ UAV, hệ thống phòng thủ tên lửa cho tới các chương trình hợp tác phát triển vũ khí, ngành công nghiệp quốc phòng Israel đang ngày càng định hình thị trường vũ khí toàn cầu. Đức và Ấn Độ hiện nổi lên là hai đối tác then chốt, phản ánh không chỉ sự vượt trội về công nghệ của Israel mà còn cả xu thế hợp tác lâu dài, sản xuất bản địa.

Những con số xuất khẩu kỷ lục và vị trí leo cao trong bảng xếp hạng toàn cầu cho thấy, bất chấp xung đột khu vực, Israel vẫn đang mở rộng ảnh hưởng mạnh mẽ trên thị trường quốc phòng quốc tế.

Huyền Chi