Đưa trái xoài vươn ra biển lớn - Bài cuối: Khẳng định thương hiệu

Chăm sóc vườn xoài cát Hòa Lộc, tỉnh Tiền Giang. Ảnh: Minh Hưng/TTXVN

Ông Trần Hoàng Nhật Nam, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Tiền Giang trao đổi, địa phương định hướng phát triển cây ăn trái thành ngành hàng chiến lược hướng đến xuất khẩu, nâng cao chuỗi giá trị tăng thêm. Theo đó, tỉnh ưu tiên phát triển các nhóm cây ăn trái có lợi thế cạnh tranh đã khẳng định được thương hiệu trên thị trường trong ngoài nước theo hướng hình thành các vùng sản xuất tập trung, chuyên canh mang tính hàng hóa giá trị cao.

Nhằm nâng cao chuỗi giá trị ngành hàng trái cây đặc sản có lợi thế cạnh tranh của địa phương, tỉnh Tiền Giang đang triển khai thực hiện Dự án chuỗi liên kết sản xuất - tiêu thụ xoài cát Hòa Lộc trên địa bàn tỉnh Tiền Giang giai đoạn 2020-2025 và định hướng đến năm 2030.

Bên cạnh đó, ngành nông nghiệp tỉnh còn tích cực hướng dẫn nông dân, hợp tác xã, tổ hợp tác sản xuất xoài và doanh nghiệp xuất khẩu về truy xuất nguồn gốc, sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP nhằm đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm cũng như chất lượng nguồn nông sản xuất khẩu.

Hiện nay, tại vùng chuyên canh, địa phương đã hình thành Hợp tác xã xoài cát Hòa Lộc đang tích cực kết nối thị trường, giải quyết đầu ra cho trái xoài cát Hòa Lộc xuất khẩu của nông dân. Hợp tác xã xoài cát Hòa Lộc hiện nay có 139 thành viên, diện tích mà hợp tác xã quản lý là 80 hécta nằm trong xã Hòa Hưng, huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang. Về diện tích VietGAP là 19,5 ha và dự kiến sẽ mở rộng thêm là 20 ha.

Việc tổ chức lại sản xuất, phát triển kinh tế hợp tác trên quê hương giống xoài cát Hòa Lộc góp phần thay đổi nhận thức cùng tập quán canh tác xoài của nông dân địa phương, đưa khoa học công nghệ vào thâm canh, nâng chất lượng sản phẩm hàng hóa vừa giải quyết lao động và tăng thu nhập cho nông dân. Năng suất bình quân xoài cát Hòa Lộc đạt từ 10 đến 15 tấn quả/ha với lợi nhuận thu được mỗi năm trên 200 triệu đồng/ha. Đối với các vườn xử lý cho trái mùa nghịch thu lợi nhuận cao gấp 1,5 lần bình thường.

Nông dân Nguyễn Văn Khải, canh tác khoảng 3.000 m2 xoài cát Hòa Lộc tại xã Hòa Khánh, huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang cho biết, nhiều năm nay ông chú trọng thâm canh vườn quả theo khoa học, lắp đặt hệ thống tưới tự động, tỉa cành tạo tán, xử lý cho trái sớm luôn bán được giá cao. Nhờ vậy, trung bình mỗi năm, gia đình thu lợi nhuận ròng gần 200 triệu đồng. Nông dân trồng xoài ngày nay phải đổi mới tư duy làm nông nghiệp, nhạy bén tiếp thu và ứng dụng hiệu quả khoa học công nghệ nhằm tạo nguồn nông sản hàng hóa chất lượng đáp ứng nhu cầu thị trường xuất khẩu, mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Ông Đặng Văn Tung, Trưởng phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Cái Bè chia sẻ, thời gian tới sẽ tham mưu Ủy ban nhân dân huyện thống kê, nắm sát diện tích toàn đối với vùng xoài cát Hòa Lộc; tăng cường hơn nữa giải pháp các mô hình trình diễn, chuyển giao khoa học kỹ thuật vào sản xuất, đặc biệt là sản xuất theo hướng hiện đại hiện nay.

Huyện tăng cường đầu tư hoàn thiện hệ thống đê bao chống ngập, tạo điều kiện quản lý ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng chống hạn mặn, triều cường; tiếp tục làm thủ tục đề nghị cấp mã số vùng trồng trên cây xoài cát đối với diện tích còn lại để tạo điều kiện thâm nhập vào thị trường xuất khẩu trong, ngoài nước trong thời gian tới; xây dựng và mở rộng các mô hình VietGAP đối với cây xoài cát.

Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Tiền Giang Phạm Văn Trọng nhấn mạnh, trước thời cơ cùng vận hội chiếm lĩnh thị trường xuất khẩu của trái xoài - một trong những loại trái cây có lợi thế cạnh tranh cùa địa phương, Sở Công Thương cần phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường và Ủy ban nhân dân huyện Cái Bè cùng các cơ quan liên quan nhanh chóng hoàn thiện kế hoạch phát triển các vùng trồng xoài theo từng địa bàn, phù hợp đặc thù thổ nhưỡng gắn với hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng thích ứng, tăng cường xúc tiến thương mại trái xoài tươi đến các thị trường tiềm năng trên thế giới.

Để tăng lượng xoài xuất khẩu sang các thị trường nước ngoài, các cơ sở sản xuất xoài phải tính đến phát triển theo chuỗi giá trị sản phẩm từ sản xuất - thu mua - sơ chế - đóng gói - bảo quản - doanh nghiệp xuất khẩu, bảo đảm đáp ứng quy định của thị trường.Đồng thời, thông tin tới các địa phương, nhà sản xuất, hợp tác xã, cơ sở đóng gói, doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu xoài nắm bắt được khó khăn, vướng mắc, rào cản kỹ thuật; hỗ trợ các vùng sản xuất xoài, doanh nghiệp nâng cao năng lực tuân thủ, phát triển chuỗi giá trị xoài, nâng cao giá trị gia tăng, đáp ứng quy định của những thị trường khó tính.

Tỉnh Đồng Tháp hiện đã được cấp 296 mã số vùng trồng xoài với diện tích hơn 8 ngàn ha; trong đó có 6.220 ha được cấp mã vùng trồng (xuất sang thị trường Trung Quốc), 1.110 ha được cấp mã vùng trồng (xuất sang thị trường các nước phát triển); đặc biệt là thực hiện chuyển đổi số trong đăng ký mã vùng trồng, truy xuất nguồn gốc trên nền tảng nông nghiệp số Việt Nam (VDAPES). Có 473 ha đang canh tác theo các tiêu chuẩn an toàn VietGAP, GlobalGAP, an toàn thực phẩm.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Đồng Tháp, để xoài bán có giá cao, người trồng cần nhân rộng mô hình canh tác rải vụ; tổ chức lại sản xuất theo hình thức liên kết hợp tác, khắc phục tình trạng rớt giá do sản lượng tập trung vào một thời điểm. Nhà vườn trồng xoài ở tỉnh Đồng Tháp có nhiều giải pháp kỹ thuật mới đưa vào ứng dụng sản xuất để giảm chi phí, nâng cao giá trị sản phẩm xoài như: sản xuất theo quy trình VietGAP, GlobalGAP, an toàn thực phẩm, theo hướng hữu cơ; ứng dụng khoa học kỹ thuật mới để xử lý ra hoa trái vụ, bao trái và phát triển theo hướng sản xuất an toàn làm tăng chất lượng, giảm giá thành.

Ông Nguyễn Văn Mách ở xã Mỹ Xương, huyện Cao Lãnh khấm khá lên nhờ thực hiện mô hình “Cây xoài nhà tôi” trồng theo hướng hữu cơ. Từ năm 2016, ông trồng và bán xoài theo mô hình “Cây xoài nhà tôi” với diện tích 1,2 ha; vườn xoài của ông Mách luôn đạt chứng nhận sản phẩm an toàn và được khách hàng chọn mua nhờ được đảm bảo chất lượng, có truy xuất nguồn gốc.

Theo ông Mách, mặc dù canh tác theo hướng hữu cơ, năng suất không cao bằng cách truyền thống nhưng đổi lại, cây xoài trong vườn luôn xanh tốt, kháng bệnh cao. Đặc biệt là giá xoài trồng theo phương thức hữu cơ luôn cao hơn giá xoài thông thường 30%. Từ những cây xoài đầu tiên, đến nay, ông Mách bán được 75 “Cây xoài nhà tôi” với giá 7 triệu đồng/cây. Áp dụng mô hình này, sau khi trừ các khoản chi phí, ông Mách thu lãi trên 300 triệu đồng/năm.

Hướng đến mục tiêu phát triển ngành hàng xoài bền vững, bán được giá cao, nông dân Đồng Tháp đang phát triển mạnh mô hình trồng xoài rải vụ, được thực hiện khoảng 60% diện tích, sản xuất xoài rải vụ đủ điều kiện an toàn ở huyện Cao Lãnh và thành phố Cao Lãnh. Trồng xoài rải vụ bán được giá cao hơn 10 ngàn đồng/kg so với xoài chính vụ.

Ông Đoàn Thanh Hiền ở Hợp tác xã Xoài Mỹ Xương, huyện Cao Lãnh cho biết, nên áp dụng theo quy trình sản xuất xoài rải vụ để điều tiết sản lượng xoài cung ứng trong năm, nhằm cân bằng cán cân cung cầu, giúp nông dân trồng xoài thu được lợi nhuận cao.

Theo các nhà vườn, mô hình canh tác xoài rải vụ nơi đây giá bán cao hơn xoài chính vụ từ 1,5 - 2 lần. Kết quả trồng xoài rải vụ đã khắc phục được tình trạng rớt giá do sản lượng tập trung vào một thời điểm, giúp cho nhà vườn thu nhập cao hơn, giá cao hơn xoài thường hơn 10 ngàn đồng/kg, lợi nhuận từ xoài rải vụ từ 200-220 triệu đồng/ha, trong khi đó xoài chính vụ lãi từ 150-160 triệu đồng/ha.

Chủ tịch Hội ngành hàng xoài Đồng Tháp Võ Thanh Tuấn chia sẻ, sản phẩm chế biến từ trái xoài là một trong những đặc sản nổi tiếng của tỉnh. Hiện nay người dân Đồng Tháp còn khai thác thế mạnh từ trái xoài để chế biến thành các món ăn, thức uống như: xoài sấy dẻo, bánh xoài, bánh tráng xoài, rượu xoài, kẹo xoài, kem xoài... tạo bước đột phá trong công nghệ chế biến, phát huy giá trị tài nguyên bản địa trong phát triển kinh tế - xã hội địa phương. Trong đó, có nhiều sản phẩm khởi nghiệp đạt chứng nhận OCOP từ 3 - 4 sao.

Để trái xoài của tỉnh Tiền Giang cùng Đồng Tháp nói riêng cũng như ở Đồng bằng sông Cửu Long nói chung tiếp tục được xuất khẩu chính ngạch sang các thị trường khó tính, bên cạnh việc người dân cần phải tuân thủ quy định, kỹ thuật sản xuất để đảm bảo chất lượng sản phẩm thì ngành nông nghiệp hỗ trợ các doanh nghiệp, tổ chức và người dân xây dựng vùng nguyên liệu ổn định, phát triển liên kết chuỗi giá trị bền vững để phục vụ xuất khẩu.

Hữu Chí – Văn Trí (TTXVN)