Đưa STEM vào cơ sở giáo dục nghề nghiệp: Khó hay dễ?

Giờ thực hành lớp chăm sóc sắc đẹp của học viên Trung tâm GDNN - GDTX huyện Nông Cống.

Phù hợp với định hướng đào tạo gắn với thực tiễn

Giáo dục STEM chủ yếu là trang bị cho học sinh kiến thức, kỹ năng để làm việc và phát triển trong thế giới công nghệ hiện đại ngày nay. STEM là mô hình giáo dục theo cách tiếp cận liên môn. Thay vì học từng môn tách biệt, rời rạc, STEM tích hợp kiến thức từ nhiều lĩnh vực khác nhau, kết hợp giữa lý thuyết và thực hành, rèn luyện tư duy đa chiều, giúp học sinh tìm hiểu tường tận nguồn gốc của vấn đề bằng cảm nhận tai nghe, mắt thấy, tay làm.

Đối với trường trung cấp nghề (TCN), đặc thù của nhà trường là học sinh tham gia học đồng thời cả chương trình văn hóa THPT và TCN (theo chuyên ngành học sinh đăng ký). Vì vậy, khi đưa STEM vào nhà trường, học sinh sẽ thuận lợi về môi trường sáng tạo, kinh nghiệm thực hành và kỹ năng thực hành nhờ vào các lớp đào tạo cơ bản của khoa GDNN.

Từ thực tế ở Trường TCN Nga Sơn (Nga Sơn), Phó hiệu trưởng Nguyễn Văn Mạnh cho rằng: “Nhà trường với lớp học độc lập, màn hình led, âm thanh ổn định, thuận lợi cho học sinh trong các buổi thuyết trình ý tưởng sáng tạo STEM. Đồng thời, môi trường thực hành thực tiễn dựa theo ngành GDNN nên học sinh có cơ hội áp dụng sản phẩm sáng tạo của mình vào thực tiễn”.

Theo ông Lê Ngọc Lợi, Giám đốc Trung tâm GDNN - GDTX huyện Nông Cống, thì: “Thuận lợi lớn nhất là STEM phù hợp với định hướng đào tạo gắn với thực tiễn, giúp học sinh phát triển tư duy logic, kỹ năng thực hành và sáng tạo. Các mô hình bài học STEM dễ lồng ghép vào các hoạt động nghề nghiệp, tăng tính hấp dẫn và khơi gợi hứng thú học tập”.

Cần thiết phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện

Tuy nhiên, để đưa STEM vào các cơ sở GDNN, vẫn còn nhiều khó khăn đặt ra. Bởi chương trình STEM là một môn học còn khá mới mẻ đối với học sinh 9+. Vì vậy, cách tiếp cận, làm quen và sáng tạo của học sinh bị hạn chế. Bên cạnh đó, nhiều học sinh năng lực tư duy còn kém, do đó sẽ khó tiếp thu và không thể vận dụng sáng tạo, dẫn đến khó khăn trong việc hướng dẫn và truyền đạt học sinh...

Học sinh nghề may thời trang - Trường TCN Nga Sơn thực tập tại doanh nghiệp.

Về phía giáo viên, hầu hết giáo viên đều chưa được tiếp cận hay đào tạo chuyên sâu, chưa hiểu mục tiêu của STEM là gì, vì vậy sẽ gặp khó trong việc truyền đạt, hướng dẫn học sinh hoạt động theo chủ đề mới. Đội ngũ giáo viên theo chuyên môn đặc thù. Vì vậy không đủ năng lực để đánh giá kết quả sáng tạo của học sinh, vì khả năng sáng tạo của học sinh là vô hạn, nhiều chủ đề khác nhau.

Thực tế, trong môi trường giáo dục STEM, cần thiết phải đủ cả nhân lực và nguồn lực. Nếu đội ngũ giáo viên thiếu, chưa đồng bộ ở các môn, chưa được tập huấn về dạy tích hợp liên môn thì việc triển khai STEM rất khó. Giám đốc Trung tâm GDNN - GDTX huyện Nông Cống, ông Lê Ngọc Lợi thẳng thắn nhìn nhận: “Nếu xét về điều kiện cơ sở vật chất thì trung tâm cũng khó đáp ứng, khi các phòng học thiếu, thiết bị lại lạc hậu. Hơn nữa, mô hình STEM tạo năng lực tự học, tự sáng tạo, trao đổi nhóm mà năng lực học sinh đầu vào rất thấp đối với khối GDTX. Do vậy vô cùng khó khăn để tổ chức mô hình này”.

Theo các chuyên gia, trong thời đại AI phát triển nhanh chóng, việc ứng dụng STEM trong GDNN ngày càng mở rộng và trở thành xu hướng tất yếu. Bên cạnh đó, các khóa học STEM mới cần tích hợp nội dung về công nghệ trí tuệ nhân tạo và một nhánh của AI để cá nhân hóa trải nghiệm học tập cho học sinh, giúp các em tiếp cận công nghệ hiện đại ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường.

Ngoài ra, học sinh sẽ biết được sự liên hệ giữa các lĩnh vực STEM một cách rõ ràng hơn và hoàn toàn có thể giải quyết được các bài toán STEM thách thức hơn với những kiến thức, kỹ năng đã có. Học sinh sẽ dần hình thành được lộ trình nghề nghiệp cho mình trong tương lai.

Vì vậy, đưa chương trình STEM vào giảng dạy sẽ rất thuận lợi cho các cơ sở GDNN. Nhưng, nhìn từ thực tế, không thể tránh khỏi những hạn chế, khó khăn. Do đó, cần thiết phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện để sẵn sàng khi bước vào một hành trình mới...

Bài và ảnh: Ninh Nghi