Đưa sản phẩm truyền thống ra thị trường

Từ những món ăn dân dã gắn bó với đời sống sinh hoạt của đồng bào dân tộc Tày, nhiều hộ dân đã chủ động đưa ẩm thực truyền thống ra thị trường theo hướng sản xuất hàng hóa. Mô hình phát triển xôi ngũ sắc, bánh dày, bánh chưng gù của cơ sở sản xuất Vũ Thị Thủy Tiên, xã Gia Phú cho thấy cách làm hiệu quả trong việc vừa bảo tồn giá trị văn hóa, vừa tạo việc làm và nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn.

Bánh chưng gù, xôi ngũ sắc, bánh dày từ lâu đã hiện diện trong các dịp lễ, tết, cưới hỏi hay khi gia đình đón khách của đồng bào Tày nói riêng và người dân Lào Cai nói chung.

Mộc mạc trong cách làm, giản dị về nguyên liệu, mỗi món ăn đều mang đậm giá trị văn hóa, kết tinh từ hạt nếp nương dẻo thơm, sắc màu tự nhiên của lá cây, nghệ, gấc cùng sự khéo léo, tỉ mỉ của người phụ nữ vùng cao.

Sự hòa quyện ấy tạo nên hương vị đặc trưng, khiến những món ăn truyền thống không chỉ ngon miệng, đẹp mắt mà còn để lại ấn tượng với thực khách gần xa.

Nhận thấy nhu cầu của thị trường ngày càng lớn, nhiều gia đình đã mạnh dạn đưa những món ăn truyền thống ra khỏi gian bếp, phát triển thành sản phẩm hàng hóa. Trong đó, cơ sở sản xuất Vũ Thị Thủy Tiên ở xã Gia Phú là một điển hình.

Gắn bó với nghề nấu xôi, làm bánh gần chục năm. Từ những mẻ xôi, mẻ bánh phục vụ gia đình, họ hàng, chị Tiên và chồng dần ấp ủ mong muốn tiếp nối nghề của ông bà, cha mẹ, đồng thời tìm hướng phát triển bền vững hơn.

Với niềm đam mê và sự kiên trì, vợ chồng chị Tiên từng bước đầu tư, mở rộng quy mô sản xuất, chuẩn hóa quy trình chế biến nhằm đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường. Từ chỗ đồ xôi, luộc bánh từng nồi nhỏ theo cách thủ công, cơ sở đã trang bị máy hấp, nồi luộc điện, vừa giảm sức lao động, vừa nâng cao năng suất, bảo đảm chất lượng sản phẩm đồng đều.

Để có được những mẻ xôi, mẻ bánh dẻo thơm, đẹp mắt, khâu lựa chọn nguyên liệu luôn được cơ sở đặt lên hàng đầu. Gạo sử dụng phải là nếp nương ngon, đều hạt; các loại lá cây tạo màu, nghệ, gấc đều được chọn lọc kỹ lưỡng, bảo đảm an toàn thực phẩm và giữ trọn hương vị tự nhiên.

Công thức pha màu tạo nên 5 sắc xôi hài hòa cũng là bí quyết riêng, được gia đình gìn giữ và truyền lại qua nhiều thế hệ. Trên nền tảng đó, các sản phẩm như xôi ngũ sắc, bánh dày giã tay, bánh chưng gù nếp nương không chỉ giữ nguyên cách làm truyền thống, mà còn được sáng tạo, cải tiến phù hợp hơn với thị hiếu của người tiêu dùng hiện nay.

Song song với việc giữ gìn hương vị truyền thống, cơ sở đặc biệt chú trọng đến vệ sinh an toàn thực phẩm. Các sản phẩm sau khi chế biến được hút chân không, bảo quản trong tủ đông trước khi xuất bán. Khi đến tay người tiêu dùng, chỉ cần rã đông tự nhiên, đồ lại từ 5 - 10 phút là có thể thưởng thức trọn vẹn hương vị truyền thống, gần như không thay đổi so với lúc mới làm.

Anh Mai Quốc Tuấn, đại diện cơ sở sản xuất cho biết, xuất phát từ những món ăn truyền thống của gia đình, cơ sở luôn giữ nguyên màu sắc, hương vị đặc trưng, đồng thời có sự sáng tạo để tạo dấu ấn riêng.

Nhờ giữ được nét riêng trong từng sản phẩm, xôi ngũ sắc, bánh dày, bánh chưng gù của cơ sở sản xuất Vũ Thị Thủy Tiên ngày càng được nhiều khách hàng trong và ngoài tỉnh biết đến, tin dùng.

Hiện nay, cơ sở sản xuất Vũ Thị Thủy Tiên có 3 sản phẩm được công nhận đạt chuẩn OCOP 3 sao gồm xôi ngũ sắc, bánh dày giã tay và bánh chưng nếp nương. Đây không chỉ là sự ghi nhận về chất lượng mà còn là động lực để gia đình tiếp tục đầu tư, nâng cao giá trị các món ăn truyền thống.

Mỗi ngày, cơ sở sản xuất khoảng 1.000 sản phẩm các loại, tiêu thụ qua kênh bán hàng trực tuyến và giao sỉ cho các đầu mối trong, ngoài tỉnh. Bên cạnh đó, cơ sở đang phát triển thêm các sản phẩm như bánh khúc, bánh rợm và dự kiến hoàn thiện hồ sơ đăng ký chứng nhận OCOP trong thời gian tới. Đồng thời, gia đình cũng định hướng đưa sản phẩm vào hệ thống siêu thị, nhà hàng ẩm thực, từng bước mở rộng thị trường tiêu thụ.

Cùng với phát triển sản xuất, cơ sở còn tạo việc làm thường xuyên cho hơn 10 lao động nông thôn tại địa phương.

Từ những món ăn bình dị gắn với đời sống sinh hoạt hằng ngày, xôi ngũ sắc, bánh dày, bánh chưng gù đã từng bước trở thành sản phẩm hàng hóa, mang lại giá trị kinh tế cho người dân. Quan trọng hơn, đó còn là cách để gìn giữ và lan tỏa văn hóa ẩm thực của đồng bào các dân tộc ở Lào Cai, để hương vị truyền thống không chỉ hiện diện trong mỗi gia đình, mỗi làng quê mà còn bay xa.

Kim Thoa