Đưa Methadone về huyện

Nhân viên Trung tâm Y tế TX. Hương Thủy chuẩn bị Methadone phục vụ cho bệnh nhân

Tiết giảm chi phí, thuận tiện mưu sinh

Từ 6h30 mỗi sáng, tổ cấp phát Methadone của Trung tâm Y tế (TTYT) TX. Hương Trà đã chuẩn bị dụng cụ và thuốc phục vụ người bệnh. Với khung giờ này, anh V.N.A. thường đến uống thuốc sớm để bắt đầu công việc hàng ngày. Anh A. ly thân, ở trọ và có con nhỏ; trách nhiệm của người làm cha thôi thúc anh phải nỗ lực điều trị, lao động kiếm sống. Hiện, liều uống của anh đã giảm dần là dấu hiệu tiến triển tốt. Anh đã trình bày nguyện vọng, mong TTYT tạo điều kiện uống thuốc sớm, đi làm kịp giờ. Vì vậy, tổ cấp phát thuốc phân công nhân lực phục vụ, tạo điều kiện thuận tiện nhất cho anh.

Ngoài anh A. còn có 3 người khác cũng duy trì uống Methadone tại địa phương. Phòng cấp phát thuốc này phải đạt chuẩn GPP (thực hành tốt quản lý nhà thuốc), GSP (thực hành tốt bảo quản thuốc), đồng thời có camera giám sát, bơm định liều… nhằm tạo sự riêng tư, lối đi vào cũng được tách biệt hoàn toàn với bệnh nhân (BN) đến Trung tâm thăm khám.

Dược sĩ Dương Vĩnh Khánh, phụ trách bộ phận cấp phát thuốc Methadone ở TTYT Hương Trà cho biết: “Tổ có 6 người, phục vụ người bệnh theo khung giờ họ đăng ký. Nhiều khi phát sinh tình huống, nhân viên phải chờ đến khi người cuối cùng uống xong thuốc mới hoàn thành ca trực. Bất cứ ngày nghỉ, lễ, tết hay mưa bão, lực lượng làm nhiệm vụ luôn có mặt; bởi nếu việc uống thuốc bị gián đoạn sẽ gây ra hậu quả khó lường cho người bệnh”.

Trước đây, toàn thành phố chỉ có một điểm uống Methadone tại số 21 Nguyễn Văn Linh thuộc Khoa Phòng, chống HIV/AIDS, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) quản lý. Hiện, có 225 người điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế tại điểm uống của CDC, 9 người khác chuyển về uống thuốc tại địa bàn nơi họ cư trú. Một BN ở Hương Trà (giấu tên) chia sẻ: “Lúc trước mưa bão, mấy anh em thuê taxi vô trung tâm thành phố uống, người ở vùng trũng thì thuê ghe thuyền, vất vả lắm. Giờ điểm uống ở nơi cư trú, chỉ cần ghé đến tầm 10 phút xong là có thể đi mưu sinh. Tụi em cũng phải lao động kiếm sống, giảm bớt gánh nặng cho gia đình được chừng nào tốt chừng ấy”.

Methadone là thuốc điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc phiện. Theo quy định, người bệnh phải đến cơ sở điều trị uống thuốc hàng ngày, duy trì liều thường xuyên dưới sự giám sát của nhân viên y tế. Từ tháng 10/2024, Sở Y tế đã triển khai thẩm định các điều kiện về dụng cụ, trang bị cấp cứu, giám sát an ninh… Mặc dù mỗi huyện, thị chỉ phục vụ vài bệnh nhân, song các TTYT hầu như đều đầu tư hàng chục triệu đồng đáp ứng điều kiện trang thiết bị, nhân lực. Điều này cho thấy, nỗ lực của ngành y tế trong việc nâng cao chất lượng điều trị, giảm nguy cơ tái nghiện cho người bệnh.

Nỗ lực phục vụ, động viên tinh thần

Tại TTYT Hương Thủy, có 2 người bệnh ở phường Phú Bài và Thủy Dương uống thuốc Methadone; trong đó, có 1 người mới điều trị từ đầu năm 2025. Hai người bệnh đều còn trẻ, làm nghề lao động tự do nên hai khung giờ uống thuốc lệch nhau. Tuy vậy, cán bộ y tế mỗi ngày vẫn chờ đến người cuối cùng. Anh Trần V.T. đã điều trị vài năm qua, hiện đang uống Methadone liều thấp. Anh bộc bạch: “Điều trị gần nhà và được tạo điều kiện về giờ giấc nên em rất mừng. Mưa gió gì em cũng tuân thủ, uống thuốc đều đặn. Em sẽ cố gắng phục hồi sức khỏe để còn trở lại cuộc sống đời thường”.

Ngoài việc bố trí phòng điều trị thuận tiện đi lại, TTYT Hương Thủy có 2 kho bảo quản và cấp phát thuốc, 4 cán bộ luân phiên phục vụ điều trị Methadone. BS Lê Văn Toàn, Khoa Kiểm soát bệnh tật, TTYT Hương Thủy, phụ trách cấp phát thuốc Methadone, thông tin: “Có đợt mưa bão lớn, mọi người hạn chế ra ngoài nhưng theo lệnh điều động, bộ phận này vẫn cử hai người phục vụ phát thuốc, không để xảy ra việc gián đoạn điều trị. Những khi bệnh nhân gặp sự cố, chúng tôi đều tìm cách liên hệ và chờ đến cuối giờ”. Bên cạnh phục vụ cấp phát, nhân viên y tế còn tăng cường trò chuyện, tương tác với người bệnh, vừa để xác định thuốc được uống hết trước khi ra khỏi trung tâm, vừa tạo sự gần gũi, động viên họ tuân thủ liệu trình, xóa đi mặc cảm tự ti.

Thời gian qua, hoạt động điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế Methadone mang lại nhiều hiệu quả, giảm tái nghiện và tác động tích cực đến công tác phòng, chống HIV (không phát hiện người nhiễm HIV mới qua đường tiêm chích ma túy 5 năm trở lại đây). Tuy nhiên, để điều trị hiệu quả cần sự nỗ lực của chính bệnh nhân và phối hợp từ gia đình. Có cha mẹ vẫn đều đặn chở con đi uống thuốc mỗi ngày. Đã có những người điều trị thành công, không còn bị cơn nghiện hành hạ, phục hồi sức khỏe, trở về hòa nhập với cộng đồng.

ThS. BSCKII. Nguyễn Lê Tâm, Phó Giám đốc CDC thành phố Huế khẳng định: “Việc đưa thuốc Methadone về tuyến huyện, thị xã là một chính sách y tế nhân văn. Hoạt động này giúp rút ngắn khoảng cách địa lý, đặc biệt ở khu vực nông thôn và vùng xa, nâng cao tỷ lệ tuân thủ điều trị của người bệnh, giảm tải cho tuyến trên”.

Bài, ảnh: L. TUỆ