Đưa 'Bình dân học vụ số' đến từng người dân

Người lớn tuổi học cách truy cập Hue-S. Ảnh: Văn Lộc

Không thể số hóa xã hội với một cộng đồng “mù công nghệ”

Việc một bộ phận người dân chưa biết sử dụng dịch vụ công trực tuyến, thanh toán điện tử, hay thậm chí không có thiết bị thông minh… không chỉ là câu chuyện kỹ thuật. Đó là biểu hiện của một khoảng cách năng lực số, mà nếu không chủ động lấp đầy sẽ dần hình thành rào cản mới giữa các nhóm dân cư: giữa người thành thạo và người bị bỏ lại.

Thời gian qua, từ Trung ương đến địa phương đang đặc biệt quan tâm thúc đẩy phong trào “Bình dân học vụ số” như một giải pháp chiến lược để phát triển chính quyền số, kinh tế số và xã hội số một cách bền vững. Tại Huế, hạ tầng số được đầu tư mạnh mẽ, riêng nền tảng Hue-S đã phát triển hơn 50 chức năng và hơn 20 dịch vụ, với 1,3 triệu tài khoản người dùng.

Theo số liệu cập nhật từ Trung tâm Giám sát, điều hành đô thị thông minh, tính đến năm 2025, toàn thành phố có hơn 800.000 tài khoản người dân đã đăng ký trên nền tảng Hue-S, đạt khoảng 66,6% dân số toàn thành phố (trên tổng số khoảng 1,224 triệu người). Đây là tỷ lệ đáng ghi nhận, cho thấy nỗ lực lan tỏa nền tảng số đến người dân đã mang lại kết quả bước đầu. Tuy nhiên, nếu đối chiếu với mục tiêu chuyển đổi số toàn diện, nơi mọi người dân đều được kết nối, tương tác và hưởng lợi từ hệ sinh thái số, thì tỷ lệ này vẫn còn là một khoảng cách cần rút ngắn.

Mới đây, UBND thành phố đã giao Sở Khoa học và Công nghệ chủ trì, tham mưu tổ chức Chương trình “Tìm hiểu dịch vụ công trực tuyến trên nền tảng Hue-S” dành riêng cho sinh viên toàn địa bàn. Mục tiêu là 100% sinh viên được phổ cập kiến thức và kỹ năng sử dụng dịch vụ công trực tuyến thông qua các video ngắn, bài giảng tích hợp, câu hỏi trắc nghiệm tương tác trên nền tảng Hue-S.

Dù mới triển khai chưa đầy một tuần, tính đến ngày 22/5, đã có 21 trường đại học, cao đẳng trên địa bàn đăng ký triển khai và cung cấp dữ liệu sinh viên. Hệ thống Hue-S ghi nhận gần 17.500 sinh viên tham gia, đạt tỷ lệ gần 36%. Một số đơn vị đạt tỷ lệ cao trên 70% như Trường Đại học Y Dược, Đại học Huế, qua đó bước đầu hình thành thói quen tiếp cận chính sách số và chủ động sử dụng dịch vụ công trong môi trường học đường.

Em Lê Thị Bảo Quyên, sinh viên Khoa Báo chí - Truyền thông, Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế chia sẻ: “Sau khi tham gia chương trình dịch vụ công, em cảm thấy rất ấn tượng và hài lòng. Ứng dụng giúp em hiểu rõ hơn về cách chính quyền cung cấp các dịch vụ hành chính cho công dân một cách minh bạch, nhanh chóng và tiện lợi. Giao diện rõ ràng, dễ sử dụng nên việc tiếp cận hành chính trở nên dễ dàng hơn nhiều”.

Từ phong trào đến chính sách bền vững

Huế là một trong những địa phương triển khai phong trào “Bình dân học vụ số” với cách tiếp cận bài bản và thực chất. Thành phố đã phân nhóm đối tượng để thiết kế các chuyên mục học kỹ năng số trên Hue-S, tạo điều kiện để người dân vừa học, vừa tương tác, vừa phản ánh chính sách.

Đặc biệt, các mô hình “Gia đình số”, “Chợ số”, “Đội tình nguyện viên số”, “Đại sứ số cộng đồng”... được thành phố xây dựng và triển khai không chỉ mang tính tuyên truyền mà có tính thực hành, lan tỏa và duy trì lâu dài. Việc đưa kỹ năng số vào tiêu chí đánh giá công dân điện tử; tổ chức Ngày hội Toàn dân học kỹ năng số (10/10 hàng năm); lồng ghép nội dung kỹ năng số vào các lớp tập huấn cán bộ, hội viên phụ nữ, nông dân, học sinh, sinh viên… cho thấy sự quyết tâm đưa chuyển đổi số thành một phần của đời sống.

Những ngày gần đây, thành phố còn triển khai hướng dẫn người dân góp ý sửa đổi Hiến pháp năm 2013 thông qua ứng dụng VNeID. Lực lượng công an và các tổ công tác cơ sở đã đến tận các tổ dân phố để hỗ trợ thao tác, giúp người dân thực hiện quyền công dân một cách minh bạch, nhanh chóng và hiện đại. Đây là ví dụ tiêu biểu về việc chuyển đổi số không chỉ để tiện ích hóa hành chính, mà còn để dân chủ hóa quá trình hoạch định chính sách.

Theo kế hoạch, dự kiến trong thời gian tới sẽ tổ chức Lễ phát động phong trào “Bình dân học vụ số” trên toàn thành phố, nhằm lan tỏa khí thế thi đua, cổ vũ và lan tỏa chuyển đổi số đến tận thôn bản, đặc biệt là các nhóm yếu thế, vùng sâu, vùng xa. Tuy nhiên, để phong trào đi xa hơn, cần cơ chế tài chính ổn định cho các lớp học cộng đồng; chính sách hỗ trợ thiết bị học tập cho hộ nghèo; và tôn vinh rộng rãi các mô hình điển hình để tạo động lực lan tỏa. Hơn hết, cần coi việc học kỹ năng số như một phần của chính sách an sinh mới, nơi không ai bị bỏ lại phía sau trong hành trình số hóa.

Phong trào “Bình dân học vụ số” là chính sách mang tính nhân văn và đột phá. Nó không chỉ giúp người dân tiếp cận công nghệ, mà còn biến người dân thành chủ thể của thay đổi. Trong bối cảnh Huế đã trở thành thành phố trực thuộc Trung ương, đây chính là cách để kiến tạo một xã hội học tập số, dân chủ số và bao trùm thật sự. Và nếu được duy trì đúng hướng, nó sẽ trở thành một mô hình có thể nhân rộng ra cả nước như “bình dân học vụ” năm xưa từng làm.

Bài, ảnh: Đăng Nguyên