Dự thảo mới về xuất xứ hàng hóa: Thêm một bước bảo vệ người tiêu dùng

Trước thực trạng trên, việc Bộ Công Thương đưa ra Dự thảo 2 Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Quản lý ngoại thương về xuất xứ hàng hóa, thay thế Nghị định 31/2018/NĐ-CP, được xem là động thái cần thiết để bảo vệ sức khỏe cộng đồng và lòng tin của người tiêu dùng.

So với Nghị định 31/2018/NĐ-CP đang có hiệu lực, Dự thảo nghị định mới được đánh giá là toàn diện hơn, đặc biệt trong việc ngăn chặn các chiêu trò “đánh tráo” nhãn mác xuất xứ.

Dự thảo bổ sung nhiều quy định mới như: Tăng cường hậu kiểm đối với doanh nghiệp khai báo xuất xứ; Mở rộng hành vi vi phạm bao gồm cả việc làm giả tài liệu xuất xứ, tự chứng nhận sai lệch; Ứng dụng công nghệ số để quản lý C/O điện tử, giúp truy xuất nguồn gốc rõ ràng. Những điểm mới này sẽ giúp cơ quan chức năng dễ dàng phát hiện những sản phẩm gian dối về nguồn gốc, nhất là trong lĩnh vực có liên quan đến sức khỏe như mỹ phẩm, thuốc, thực phẩm bảo vệ sức khỏe.

Một điểm cải tiến khác trong Dự thảo là cho phép doanh nghiệp tự chứng nhận xuất xứ hàng hóa, thay vì phải chờ cơ quan nhà nước cấp giấy. Điều này giúp hàng hóa ra thị trường nhanh hơn, giảm thủ tục thuận lợi cho doanh nghiệp làm ăn nghiêm túc.

Tuy nhiên, để tránh bị lợi dụng, Dự thảo đặt ra yêu cầu nghiêm ngặt: doanh nghiệp phải có năng lực, lưu giữ hồ sơ rõ ràng và chịu kiểm tra bất kỳ lúc nào. Với những doanh nghiệp làm ăn gian dối, việc này sẽ như “lưới lọc” buộc họ phải minh bạch hơn, góp phần bảo vệ người tiêu dùng.

Dù các quy định quản lý xuất xứ hàng hóa ngày càng được siết chặt, người tiêu dùng vẫn giữ vai trò quan trọng trong việc tự bảo vệ bản thân trước nguy cơ mua phải hàng giả, hàng kém chất lượng. Trước hết, cần nâng cao cảnh giác khi lựa chọn sản phẩm, không nên chỉ tin tưởng vào dòng chữ “sản xuất tại Việt Nam” trên nhãn mác mà bỏ qua những dấu hiệu bất thường như tem mờ, bao bì thiếu thông tin, hoặc giá bán quá thấp so với mặt bằng chung. Người tiêu dùng nên ưu tiên các sản phẩm có thể truy xuất nguồn gốc rõ ràng, được dán mã QR và có thể kiểm tra thông tin qua ứng dụng điện tử.

Ngoài ra, việc lựa chọn mua hàng tại các địa chỉ uy tín như siêu thị lớn, hiệu thuốc có thương hiệu, hoặc các nền tảng thương mại điện tử được kiểm soát tốt cũng là cách thiết thực để giảm thiểu rủi ro. Khi người tiêu dùng trở nên thông thái và cẩn trọng hơn, cùng với sự vào cuộc quyết liệt của cơ quan chức năng, thị trường hàng hóa sẽ dần trở nên minh bạch và an toàn hơn cho sức khỏe cộng đồng.

Dự thảo nghị định mới không chỉ mang tính kỹ thuật trong quản lý xuất nhập khẩu mà còn là một hàng rào quan trọng để bảo vệ sức khỏe người dân. Khi nhãn mác hàng hóa được kiểm soát chặt, thì hàng giả, hàng lậu sẽ ít “đất sống”.

H.Thanh