Du lịch 'cộng sinh' để phát triển bền vững

Chị Lục Thị Giang (bên trái) và nhân viên khu nghỉ dưỡng Pù Luông Eco Garden trong trang phục truyền thống góp phần quảng bá giá trị văn hóa điểm đến.

Du lịch “cộng sinh” có thể hiểu là một hệ thống trong đó các thành phần gồm: doanh nghiệp, cộng đồng địa phương, môi trường tự nhiên và văn hóa bản địa liên kết với nhau để cùng phát triển. Tính cộng sinh thể hiện qua việc du khách, doanh nghiệp và cộng đồng địa phương cùng hưởng lợi từ các hoạt động khai thác du lịch, đồng thời cùng chung tay bảo vệ môi trường, tài nguyên thiên nhiên, bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa điểm đến.

Tại Thanh Hóa, việc giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa và phát triển du lịch ngày càng có mối quan hệ cộng sinh mật thiết, hỗ trợ nhau và cùng nhau phát triển. Điển hình là việc khai thác tiềm năng du lịch sinh thái cộng đồng ở Pù Luông (Bá Thước) đã đưa du khách đến với cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp, tham gia vào các hoạt động như làm nông nghiệp, tìm hiểu văn hóa, ẩm thực, nghệ thuật trình diễn của dân tộc Thái...

Về phía người dân địa phương, nhờ hoạt động du lịch phát triển đã góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống, cụ thể là từ việc tham gia đón tiếp, phục vụ, hướng dẫn du khách, bán các sản phẩm thủ công, sản vật của địa phương... Cùng với đó, nhiều hộ gia đình đã học tập mô hình, mạnh dạn đầu tư phát triển homestay. Việc ý thức được lợi ích từ du lịch bền vững cũng đã khuyến khích cộng đồng nỗ lực giữ gìn, trao truyền các giá trị văn hóa đặc sắc gắn với phát triển du lịch.

Chị Lục Thị Giang (30 tuổi), nhân viên khu nghỉ dưỡng Pù Luông Eco Garden cho biết: "Tôi và hầu hết nhân viên làm việc ở đây là người dân địa phương. Trước đây, mọi người chủ yếu làm ruộng, chăn nuôi hoặc đi làm ăn xa, với thu nhập rất thấp. Năm 2018, tôi được nhận vào khu nghỉ dưỡng làm việc ở bộ phận nhà hàng, công việc ổn định đã giúp tôi có điều kiện để chăm lo cho gia đình, con cái có điều kiện học tập tốt hơn. Cũng nhờ tham gia các khóa đào tạo nghiệp vụ và kiểm tra, đánh giá năng lực mà chất lượng, hiệu quả công việc của tôi ngày càng được nâng cao. Chúng tôi tin rằng, khi mình tận tâm cống hiến sẽ mang đến những kết quả tốt đẹp cho cả khu nghỉ dưỡng và chính bản thân, cộng đồng".

Tại các khu nghỉ dưỡng sinh thái cộng đồng ở Pù Luông, đội ngũ nhân viên hầu hết đều là người dân bản địa, thậm chí nhiều người tham gia vào công tác quản lý, điều hành. Lý giải về điều này, Giám đốc Khu nghỉ dưỡng Pù Luông Eco Garden Đỗ Đức Mạnh, cho biết: Việc sử dụng lao động địa phương xuất phát từ nhiều lý do, song trước hết là bởi nguồn nhân lực này phù hợp với mô hình du lịch sinh thái cộng đồng. Du khách đến với các bản du lịch cộng đồng trước hết là để tìm hiểu nét văn hóa điểm đến và cảnh quan thiên nhiên. Chính vì vậy, ngay từ việc họ mặc trang phục dân tộc trong đón tiếp và phục vụ khách cũng sẽ góp phần làm nổi bật giá trị điểm đến, quảng bá và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào Thái. Đặc biệt, chính sự mộc mạc, chân thành của họ là cơ sở quan trọng để nâng cao giá trị dịch vụ của mỗi khu nghỉ dưỡng. Sự phát triển mạnh mẽ du lịch cộng đồng đã, đang tạo ra cho họ nhiều cơ hội việc làm mới. Chính vì vậy, việc nâng mức thu nhập, tạo cơ hội để họ phát triển bản thân, cùng tham gia vào việc gìn giữ, phát huy giá trị văn hóa luôn là vấn đề được các khu nghỉ dưỡng quan tâm hàng đầu.

Không chỉ các Khu Du lịch sinh thái cộng đồng như Pù Luông (Bá Thước), bản Mạ (Thường Xuân), bản Năng Cát - thác Ma Hao (Lang Chánh), bản Bút (Quan Hóa)... mà du lịch “cộng sinh” còn là hướng đi tất yếu của các điểm đến khác trên địa bàn tỉnh. Điển hình phải kể đến đó là khu đô thị du lịch biển Sầm Sơn. Trước đây, điểm đến này từng đứng trước nguy cơ bị du khách “tẩy chay” vì tình trạng “chặt chém”, ép giá, ép khách, vệ sinh môi trường không đảm bảo... Tuy nhiên, những năm gần đây, thành phố biển trọng điểm của tỉnh đã từng bước lấy lại niềm tin của du khách, khẳng định là điểm đến “an toàn, văn minh, thân thiện”. Ở đó, cùng với sự nỗ lực của các cấp, ngành, chính quyền địa phương và doanh nghiệp, còn phải kể đến sự vào cuộc tích cực của cả cộng đồng.

Phó Chủ tịch UBND TP Sầm Sơn Bùi Quốc Đạt, cho biết: Trong những năm gần đây, việc xây dựng đô thị du lịch thông minh, hấp dẫn, thân thiện, là điểm đến an toàn cho du khách được thành phố đặc biệt chú trọng. Ban Chỉ đạo phát triển du lịch TP Sầm Sơn đã có nhiều đổi mới trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành theo hướng linh hoạt, kịp thời, cụ thể, sát với thực tế, đảm bảo phương châm “Hoạt động kinh doanh dịch vụ du lịch Sầm Sơn - an toàn, văn minh, thân thiện và phát triển bền vững”.

Bên cạnh đó, thành phố cũng chú trọng đẩy mạnh công tác tuyên truyền đến người dân, doanh nghiệp, hộ kinh doanh dịch vụ du lịch thực hiện Bộ Quy tắc ứng xử văn minh du lịch, để họ nhận thức sâu sắc được tầm quan trọng của phát triển du lịch bền vững. Chính sự vào cuộc tích cực của cộng đồng, doanh nghiệp đã góp phần tạo nên những chuyển biến tích cực về môi trường xã hội, tiếp thêm động lực để khu đô thị du lịch biển Sầm Sơn duy trì vị thế trên bản đồ du lịch.

Phát triển du lịch theo hướng “cộng sinh” là con đường tất yếu để ngành du lịch cả nước nói chung, du lịch Thanh Hóa nói riêng vừa phát triển mạnh mẽ, vừa đảm bảo sự bền vững. Khi các bên liên quan cùng hợp tác và hỗ trợ lẫn nhau, du lịch không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn góp phần bảo tồn giá trị văn hóa, gìn giữ môi trường và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.

Bài và ảnh: Hoài Anh