Du lịch Bạc Liêu có thể 'mặn mà' hơn nhờ muối

Du lịch muối – tại sao không?

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bạc Liêu, địa phương này có khoảng 1.700ha diện tích sản xuất muối, chiếm phần lớn sản lượng muối của Đồng bằng sông Cửu Long. Muối Bạc Liêu nổi tiếng nhờ vị đậm, hạt trắng và được sản xuất theo phương thức truyền thống, giữ nguyên giá trị tự nhiên của biển.

Ông Nguyễn Văn Sang (sinh năm 1969, huyện Đông Hải, Bạc Liêu), một diêm dân lâu năm, chia sẻ “Nghề làm muối ở đây có từ bao đời nay, tôi là đời thứ tư trong gia đình theo nghề này. Tuy nhiên, sản phẩm làm ra chủ yếu bán thô”.

Theo ông Sang, gia đình ông canh tác hơn 3ha muối, với thu nhập sau khi trừ chi phí vào khoảng 200 triệu đồng mỗi năm. Ông chia sẻ “Tôi hy vọng muối Bạc Liêu có thể được quảng bá rộng rãi hơn, để du khách hiểu biết về công việc của diêm dân, đồng thời giúp chúng tôi tăng thu nhập. Nếu có thêm các hoạt động trải nghiệm du lịch, giúp thu nhập tăng gấp đôi thì đó là điều quá tốt”.

Chia sẻ với Sài Gòn Tiếp Thị, ông Từ Quý Thành, Phó chi hội Lữ hành, Hiệp hội Du lịch TPHCM, cho biết “Muối không chỉ là một sản phẩm nông nghiệp mà còn có thể tạo ra giá trị văn hóa – du lịch nếu biết khai thác hợp lý. Bạc Liêu hoàn toàn có thể học hỏi mô hình từ các nước để phát triển du lịch muối”.

Du khách trải nghiệm cào muối trên cánh đồng muối ở Đông Hải, Bạc Liêu. Ảnh: Ngọc Khuyến

Tương tự, ông Trần Lê Bảo Châu, Chủ tịch Diễn đàn Doanh nghiệp Du lịch vừa và nhỏ, cho biết “Ở nhiều quốc gia, muối không chỉ là nguyên liệu mà còn trở thành một sản phẩm du lịch độc đáo. Cánh đồng muối Maras ở Peru là một minh chứng điển hình với hơn 3.000 ô muối bậc thang nằm trên sườn núi, tạo nên khung cảnh ngoạn mục. Nơi đây thu hút hàng ngàn du khách mỗi năm nhờ cảnh quan ấn tượng và những trải nghiệm khai thác muối truyền thống”.

Ngoài ra, nhiều điểm đến khác như Trapani (Pháp), Sannut Sakhom (Thái Lan) hay Chaka (Trung Quốc) cũng đang khai thác hiệu quả tiềm năng du lịch từ những cánh đồng muối, biến chúng thành điểm đến hấp dẫn với các tour trải nghiệm thu hoạch muối, kết hợp với ẩm thực và văn hóa địa phương, ông Châu nói thêm.

Theo bà Nguyễn Thị Thu Huyền, Điều phối viên quốc gia Chương trình tài trợ các dự án nhỏ của Quỹ Môi trường toàn cầu (thuộc Chương trình phát triển Liên Hợp Quốc UNDP/GEF SGP), du lịch của Bạc Liêu gắn với nghề muối là một hướng đi hay và độc đáo đặc biệt khi nghề làm muối thủ công của tỉnh này đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Để muối trở thành 'gia vị' cho du lịch

Để du lịch gắn với nghề muối hiệu quả, chắc chắn một điều nếu chỉ chơ vơ hạt muối thì không thể làm được mà cần có sự kết hợp giữa nhiều trải nghiệm, điểm check-in và nhất là gắn với nếp văn hóa diêm dân, những người trực tiếp tạo nên giá trị cho làng muối.

Dù được đánh giá cao về tiềm năng, nhưng theo các chuyên gia, sản phẩm du lịch gắn với muối Bạc Liêu muốn phát triển bền vững cần giải nhiều vấn đề.

Trong buổi hội thảo định hướng và phát triển sản phẩm muối Bạc Liêu thuộc khuôn khổ Festival nghề muối Việt Nam – Bạc Liêu diễn ra tại thành phố Bạc Liêu, theo ông Nguyễn Văn Thanh, Giảng viên Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia TPHCM, doanh nghiệp du lịch và cộng đồng sản xuất muối hiện đang tồn tại trong trạng thái phân mảnh. “Diêm dân nơi đây vẫn chưa hiểu hết về giá trị của hạt muối và nghề làm muối. Họ chưa nhìn ra được sản phẩm muối không chỉ là gia vị trong món ăn, nguyên liệu trong tiêu dùng khác mà hạt muối còn có thể trở thành “gia vị” để tạo sự hấp dẫn trong trải nghiệm”, ông Thanh nói.

Du khách check-in ở cánh đồng muối Bạc Liêu.

Mặt khác, du lịch muối vẫn chưa phát triển bởi theo phản ánh từ một số công ty du lịch, đoạn đường từ trung tâm thành phố Bạc Liêu đến cánh đồng muối ở huyện Đông Hải mất khoảng 30-40 phút di chuyển. Tuy nhiên, tuyến đường này khá hẹp, nhiều đoạn xuống cấp, gây khó khăn cho xe du lịch. Khi đến nơi, du khách chủ yếu tham gia một số hoạt động trải nghiệm ngắn như cào muối, chụp ảnh check-in rồi nhanh chóng rời đi. Bỏ ra một quãng thời gian dài chỉ để đến cào muối thì hoàn toàn không thực sự thuyết phục du khách bỏ tiền.

Ông Lý Duy Huynh, Chuyên viên Nghiên cứu Phát triển Sản phẩm HaiAu Educursions, cho hay “Khi xây dựng sản phẩm du lịch, điều chúng tôi quan tâm là du khách sẽ học được gì, chạm được gì và cảm nhận được gì". Nếu đáp ứng đủ ba yếu tố đó, việc thuyết phục du khách đến với Bạc Liêu không phải là điều khó khăn. Hiện tại, sản phẩm du lịch nghề muối của Bạc Liêu chỉ mới ở giai đoạn bước đầu. Để chinh phục đa dạng du khách hơn, cần tạo ra nhiều điểm nhấn, làm cho du lịch muối "mặn mà" hơn. Du lịch nghề muối sẽ thu hút du khách khi diêm dân và diêm điền thực sự trở thành chủ thể của câu chuyện, truyền được cảm hứng đến khách trong và ngoài nước, ông nói.

Để muối trở thành "gia vị" giúp du lịch Bạc Liêu thêm đậm đà, chuyên gia Trần Tường Huy cho rằng việc quy hoạch không gian du lịch muối cần được thực hiện một cách bài bản và có điểm nhấn. Trước hết, Bạc Liêu có thể hình thành một làng du lịch muối theo mô hình mở, nơi du khách không chỉ tham quan mà còn trực tiếp trải nghiệm quy trình làm muối thủ công cùng diêm dân. Kết hợp với đó là không gian văn hóa như bảo tàng muối, khu trưng bày lịch sử làng nghề để giúp du khách hiểu sâu hơn về di sản này.

Bên cạnh đó, hạ tầng giao thông cũng cần được cải thiện, đặc biệt là tuyến đường từ trung tâm thành phố Bạc Liêu đến các cánh đồng muối để đảm bảo phương tiện du lịch có thể tiếp cận dễ dàng. Các điểm dừng chân, khu nghỉ ngơi mang dấu ấn làng nghề cũng cần được đầu tư để nâng cao trải nghiệm.

Không chỉ vậy, để tăng tính hấp dẫn, du lịch muối nên được đa dạng hóa với các hoạt động như “một ngày làm diêm dân”, nơi du khách có thể tự tay cào muối, gánh muối hay tìm hiểu kỹ thuật phơi muối truyền thống. Ngoài ra, các tour ẩm thực với những món ăn kết hợp cùng muối đặc sản.

Không dừng lại ở đó, Bạc Liêu có thể phát triển thêm các sản phẩm quà tặng từ muối như muối thảo dược, muối tắm, muối ướp thực phẩm… để tạo dấu ấn riêng.

Nghề muối không chỉ mang giá trị kinh tế mà còn chứa đựng những giá trị văn hóa, lịch sử đặc trưng. Một quy hoạch bài bản không chỉ biến muối thành sản phẩm du lịch hấp dẫn mà còn góp phần nâng cao thu nhập cho diêm dân, bảo tồn nghề truyền thống trong bối cảnh cạnh tranh với muối công nghiệp và tác động của biến đổi khí hậu.

Bà Trần Thị Lan Phương, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bạc Liêu, cho biết Sở sẽ phối hợp với các đơn vị liên quan triển khai hiệu quả Đề án nâng cao giá trị sản xuất và chế biến muối giai đoạn 2021-2030, hướng đến xây dựng mô hình trải nghiệm nghề làm muối kết hợp du lịch sinh thái. Mô hình này sẽ gắn kết với những cánh đồng điện gió, tạo thành chuỗi sản phẩm du lịch đặc trưng của địa phương. Bên cạnh đó, tỉnh cũng đẩy mạnh các chương trình quảng bá, xúc tiến du lịch, đồng thời giới thiệu và thúc đẩy tiêu thụ các sản phẩm OCOP từ muối, dược liệu từ muối thông qua các hoạt động du lịch trong và ngoài nước.Năm 2024, tổng số khách du lịch đến tỉnh ước đạt khoảng 5,1 triệu lượt, trong đó có 112.000 lượt khách quốc tế. Tổng thu từ du lịch đạt 4.200 tỉ đồng.

Ngọc Khuyến