Dự án phát triển dung dịch bảo quản thực phẩm từ phụ phẩm nông nghiệp đạt giải Quán quân INNO-INSPIRATION 2024

Cuộc thi cảm hứng sáng tạo INNO-INSPIRATION 2024 do Trung tâm Đổi mới Sáng tạo và Khởi nghiệp Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội khởi xướng từ tháng 7/2024 với chủ đề "Campus thông minh - Nâng cao trải nghiệm của sinh viên tại trường Đại học" nhằm thúc đẩy hoạt động sáng tạo trong lĩnh vực khoa học kỹ thuật, tạo ra các sản phẩm có ích cho cuộc sống và góp phần vào việc phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp tại Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội (USTH).

Sản phẩm dung dịch bảo quản thực phẩm sinh học Agrichitosan được thực hiện bởi 5 thành viên Bùi Mai Phương - trưởng nhóm, sinh viên ngành Công nghệ Sinh học – Phát triển thuốc (Khóa 12), Hoàng Thị Thu Hằng - sinh viên ngành Công nghệ Sinh học - Phát triển thuốc (Khóa 12), Phan Thu Quyên – sinh viên ngành Công nghệ Sinh học – Phát triển thuốc (Khóa 12), Nguyễn Hồng Minh – sinh viên ngành Công nghệ Sinh học – Phát triển thuốc (Khóa 13), và Nguyễn Phạm Thành Chung – sinh viên ngành Khoa học và Công nghệ Thực phẩm (Khóa 13) đã xuất sắc vượt qua nhiều dự án tiềm năng khác để giành ngôi Quán quân.

Ý tưởng xuất phát từ nhu cầu thực tiễn của đời sống

Xuất phát từ thực tiễn đời sống, việc bảo quản thực phẩm, đặc biệt là rau củ quả luôn là một bài toán nan giải đối với người tiêu dùng, đặc biệt với người trẻ sống xa gia đình, vốn có thói quen tích trữ thực phẩm trong thời gian dài. Bên cạnh đó việc bảo quản thực phẩm không đúng cách còn dẫn đến lãng phí thực phẩm và gia tăng lượng rác thải nhựa từ các sản phẩm như màng bọc thực phẩm, gây tác động tiêu cực đến môi trường. Nhận thấy những bất cập trên, nhóm nghiên cứu gồm 5 sinh viên đến từ khoa Khoa học Sự sống đã nảy sinh ý tưởng tìm kiếm một giải pháp mới, vừa an toàn cho sức khỏe người tiêu dùng lại vừa thân thiện với môi trường.

GS.TS Đinh Thị Mai Thanh trao giải nhất cuộc thi.

Trong quá trình nghiên cứu, nhóm tập trung vào hai nguyên nhân chính dẫn đến sự hư hỏng của rau củ quả là quá trình oxy hóa và sự tấn công của vi khuẩn, nấm bệnh. Với mục tiêu đề ra, nhóm đã chọn tận dụng các phụ phẩm nông nghiệp như vỏ chôm chôm, vỏ măng cụt, vỏ chanh xanh và vỏ hành tây làm nguyên liệu chính.

Theo trưởng nhóm Mai Phương, quyết định này được đưa ra sau quá trình cân nhắc kỹ lưỡng dựa trên nhiều yếu tố. Trước hết, phụ phẩm nông nghiệp là nguồn tài nguyên dồi dào, chi phí thấp, nhưng thường bị bỏ phí hoặc xử lý chưa hiệu quả, gây lãng phí lớn. Quan trọng hơn, những loại phụ phẩm này chứa nhiều hoạt chất tự nhiên có giá trị. Thông qua phân tích thành phần hóa học, nhóm phát hiện các loại vỏ này chứa những chất như polyphenol, flavonoid, tannin, tinh dầu và quercetin. Đây là những chất có khả năng chống oxy hóa mạnh, ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn và nấm bệnh, từ đó kéo dài thời gian bảo quản thực phẩm.

Những hoạt chất trên được nhóm chiết xuất và kết hợp với dung dịch chitosan – một hợp chất sinh học có khả năng tạo màng bảo vệ. Sự kết hợp hoàn hảo giữa các dịch chiết từ phụ phẩm nông nghiệp và chitosan đã cho ra đời sản phẩm Agrichitosan, một dung dịch bảo quản thực phẩm sinh học không chỉ giúp giảm thiểu tình trạng mất nước, ức chế sự phát triển của vi sinh vật mà còn làm chậm quá trình oxy hóa – những yếu tố chính gây hư hỏng thực phẩm.

Trong vòng ba tháng, nhóm đã tiến hành thử nghiệm trên thực tế và đạt được kết quả ấn tượng. Agrichitosan giúp kéo dài thời gian tươi ngon của rau củ quả lên nhiều lần so với các phương pháp bảo quản thông thường, đồng thời đảm bảo an toàn tuyệt đối cho sức khỏe người sử dụng. Không dừng lại ở đó, sản phẩm còn có ý nghĩa lớn trong việc giảm thiểu lãng phí thực phẩm, tái sử dụng phụ phẩm nông nghiệp, và giảm gánh nặng ô nhiễm từ rác thải nhựa.

Với những thành công bước đầu, nhóm hy vọng Agrichitosan không chỉ trở thành một giải pháp bảo quản “xanh” cho người tiêu dùng mà còn truyền cảm hứng cho các bạn sinh viên trong hành trình nghiên cứu khoa học, góp phần xây dựng những giải pháp bền vững và thân thiện với môi trường trong tương lai.

Những bài học quý giá từ INNO-INSPIRATION 2024

Quá trình thực hiện dự án tại INNO-INSPIRATION 2024 đã mang đến cho nhóm nhiều trải nghiệm đáng nhớ cùng những bài học quý giá. Trong suốt thời gian triển khai, nhóm phải đối mặt với không ít khó khăn, đặc biệt là việc cân bằng giữa học tập và nghiên cứu. “Thời điểm bắt đầu dự án cũng trùng với giai đoạn lịch học dày đặc nhất, khiến chúng mình phải sắp xếp thời gian vô cùng cẩn thận để đảm bảo tiến độ nghiên cứu” - trưởng nhóm Mai Phương chia sẻ.

Không chỉ gặp khó khăn về thời gian, nhóm còn phải vượt qua những hoài nghi khi các kết quả thử nghiệm ban đầu không đạt được như kỳ vọng. Nhưng nhờ sự hỗ trợ tận tình từ thầy cố vấn Tuấn Anh (giảng viên Khoa Khoa học Sự sống), sự động viên của gia đình và bạn bè, cùng tinh thần đoàn kết và nỗ lực không ngừng của cả nhóm, các thành viên đã kiên trì vượt qua trở ngại để hoàn thiện sản phẩm một cách tốt nhất.

Mai Phương nhìn nhận: “Quá trình thực hiện dự án dạy chúng mình cách kiên nhẫn, không ngừng thử nghiệm và cải tiến. Chính sự bền bỉ ấy đã giúp nhóm có được thành quả như hôm nay.” Bên cạnh đó, nhóm cũng rút ra nhiều bài học quý báu trong quá trình nghiên cứu và phát triển ý tưởng. Việc tham gia dự án đã giúp các thành viên nâng cao khả năng tư duy sáng tạo và kỹ năng giải quyết vấn đề thực tế. Những kiến thức từng được học trên giảng đường nay có cơ hội được ứng dụng và thực hành, mang lại cái nhìn rõ ràng và thực tiễn hơn.

Hơn nữa, quá trình làm việc nhóm đã giúp các thành viên rèn luyện kỹ năng giao tiếp và hợp tác hiệu quả, tạo điều kiện để từng cá nhân phát huy tối đa thế mạnh của mình. Quan trọng hơn, nhóm nhận ra rằng đổi mới sáng tạo không chỉ đơn thuần là tìm ra giải pháp mới mà còn là trách nhiệm của mỗi người đối với môi trường và cộng đồng. Mai Phương chia sẻ: “Chúng mình nhận ra rằng, đổi mới sáng tạo không chỉ là việc mang đến điều mới mẻ, mà còn cần gắn liền với trách nhiệm vì xã hội.”

Khoảnh khắc tên nhóm được xướng lên ở vị trí cao nhất, tất cả thành viên đều không giấu nổi sự xúc động và tự hào. “Chúng mình cảm thấy vô cùng bất ngờ và biết ơn. Giải thưởng này không chỉ là sự công nhận cho những nỗ lực của nhóm mà còn là nguồn động lực to lớn để chúng mình tiếp tục theo đuổi con đường nghiên cứu khoa học”- nhóm chia sẻ.

Nhóm hy vọng rằng câu chuyện của mình sẽ truyền cảm hứng đến các bạn trẻ khác. “Dù khó khăn thế nào, chỉ cần có mục tiêu rõ ràng và nỗ lực hết mình, ánh sáng thành công sẽ luôn chiếu đến bạn” nhóm nhắn nhủ. Những bài học và trải nghiệm từ dự án sẽ là hành trang quý báu, đồng hành cùng các thành viên trên chặng đường tương lai.

Lưu Hồng Anh