Dự án Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa: Sửa đổi toàn diện hay chỉ một số điều?

Nguồn Internet

Cần rà soát kỹ lưỡng để tránh chồng chéo pháp luật

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật - Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho rằng, dự thảo Luật sửa đổi lần này tác động đến 43 điều trên tổng số 72 điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa, chiếm hơn một nửa nội dung hiện hành. Theo ông, điều này đặt ra câu hỏi liệu có nên sửa đổi toàn diện thay vì chỉ điều chỉnh một số điều.

Ông cũng chỉ ra rằng một số quy định trong luật hiện hành đã lạc hậu, chưa phù hợp với các luật mới như Bộ luật Dân sự 2015, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và các quy định về cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ, phân cấp phân quyền. Do đó, ông đề nghị tiếp tục rà soát để bảo đảm tính đồng bộ, tránh sự chồng chéo giữa các quy định.

Bên cạnh đó, ông cũng đề cập đến việc dự thảo Luật hiện nay vẫn giữ lại một số điều khoản quy định trách nhiệm của Bộ Khoa học, Công nghệ và các bộ ngành khác. Những nội dung này nên được quy định linh hoạt bởi Chính phủ để dễ dàng điều chỉnh theo tình hình thực tế, thay vì đưa vào luật và khiến cho quá trình điều chỉnh trở nên phức tạp. Cụ thể, Điều 69 và Điều 70 của dự thảo Luật quy định rất chi tiết về trách nhiệm quản lý nhà nước, điều này có thể gây cứng nhắc trong thực thi khi có thay đổi trong cơ cấu quản lý.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đồng tình với quan điểm rằng cần có một cách tiếp cận thực tế hơn trong việc sửa đổi luật. Ông nhấn mạnh sự thay đổi nhanh chóng của xã hội, khoa học công nghệ, và bản chất của hàng hóa. Nhiều sản phẩm trước đây không được coi là hàng hóa thì nay đã trở thành hàng hóa, trong khi một số quy định cũ không còn phù hợp với thực tế. Ông đề nghị cần có sự dự báo dài hạn để đảm bảo Luật sửa đổi không bị lạc hậu ngay sau khi ban hành.

Nêu ví dụ về các sản phẩm kỹ thuật số, trí tuệ nhân tạo, dịch vụ công nghệ - những thứ không tồn tại trong định nghĩa hàng hóa khi Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa lần đầu được ban hành năm 2007. Theo ông, việc mở rộng phạm vi điều chỉnh của Luật để bao gồm cả hàng hóa vô hình như phần mềm, dịch vụ trực tuyến là một bước đi cần thiết để đảm bảo phù hợp với thực tiễn.

Cần phân định rõ trách nhiệm quản lý nhà nước

Một trong những nội dung được nhiều đại biểu quan tâm là trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước. Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật - Tư pháp Lê Quang Tùng cho rằng, một số quy định về trách nhiệm của Bộ Khoa học, Công nghệ và các bộ, ngành khác không nên quy định cứng trong luật, vì đây là nội dung thuộc thẩm quyền của Chính phủ. Việc đưa vào luật sẽ hạn chế khả năng điều chỉnh linh hoạt khi có thay đổi trong cơ cấu tổ chức quản lý nhà nước.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cũng nhấn mạnh rằng một số điều khoản quy định về thanh tra chuyên ngành cần được rà soát lại để phù hợp với dự thảo Luật Thanh tra mới, nhằm tránh mâu thuẫn giữa các luật.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn thì đề nghị quá trình sửa đổi cần hướng tới việc đơn giản hóa thủ tục hành chính, tránh việc quy định quá chi tiết gây khó khăn trong thực thi. Ông đặc biệt lưu ý rằng, nhiều điều khoản hiện tại đang chép lại nội dung của các luật khác như Luật Khiếu nại, tố cáo hay Luật Thanh tra, khiến cho văn bản trở nên cồng kềnh và không cần thiết.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh bày tỏ băn khoăn về cách tiếp cận đối với khái niệm "hạ tầng chất lượng quốc gia" và nhấn mạnh sự cần thiết của cơ chế hậu kiểm. Ông cho rằng, mặc dù thừa nhận kết quả đánh giá chất lượng của các nước khác là cần thiết trong bối cảnh hội nhập, nhưng vẫn cần có cơ chế hậu kiểm để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và chất lượng sản phẩm trong nước.

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh đề xuất tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo trong quy trình kiểm soát chất lượng, nhằm giảm chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp và nâng cao tính minh bạch trong quản lý. Ông cũng nhấn mạnh rằng, cần có cơ chế giám sát chặt chẽ để ngăn chặn việc lạm dụng thủ tục kiểm tra, gây nhũng nhiễu cho doanh nghiệp.

Trước mắt, cần sửa ngay những điều khoản gây ách tắc, đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng và nâng cao sức cạnh tranh của doanh nghiệp. Đồng thời, ông nhấn mạnh sự cần thiết của việc áp dụng công nghệ để tối ưu hóa quy trình kiểm tra chất lượng sản phẩm và giảm chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp.

Bộ Khoa học, Công nghệ cam kết tiếp thu đầy đủ ý kiến của các đại biểu và tiếp tục hoàn thiện dự thảo Luật theo hướng bám sát thực tiễn, đảm bảo tính thống nhất với hệ thống pháp luật, đồng thời cân nhắc lộ trình sửa đổi toàn diện trong thời gian tới.

Trần Hương