Dự án Cao tốc Tuyên Quang – Phú Thọ: Thông tin cần được hiểu đúng

Dự án cao tốc Tuyên Quang - Phú Thọ có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Tuyên Quang.

Tạo động lực phát triển mới cho vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ

Dự án được triển khai phù hợp với Nghị quyết số 11-NQ/TW ngày 10/2/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; Quyết định số 2426/QĐ-TTg ngày 28/12/2015 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt điều chỉnh quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Tuyên Quang đến năm 2020, bổ sung đến năm 2025 và Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Tuyên Quang nhiệm kỳ 2015-2020 và nhiệm kỳ 2020-2025 đã đề ra.

Dự án có tổng mức đầu tư 3.753 tỷ đồng, trong đó vốn ngân sách Trung ương 2.900 tỷ đồng, vốn ngân sách địa phương 853 tỷ đồng. Thời gian thực hiện dự án từ năm 2021 đến 2025, được UBND tỉnh giao cho Ban quản lý Dự án Đầu tư xây dựng các công trình giao thông tỉnh Tuyên Quang làm chủ đầu tư (nay là Ban Quản lý Dự án Đầu tư xây dựng công trình số 1 tỉnh Tuyên Quang). Dự án khởi công ngày 10/8/2021, hoàn thành đưa vào khai thác tạm ngày 24/12/2023.

Sau khi được đầu tư xây dựng, tuyến đường mở ra không gian phát triển mới, giúp mở rộng liên kết vùng, giảm tải cho Quốc lộ 2, tạo liên kết nhanh về giao thông của khu vực với Thủ đô Hà Nội và khu vực kinh tế trọng điểm đồng bằng Bắc Bộ; giúp tỉnh Tuyên Quang thu hút đầu tư, khai thác các tiềm năng thế mạnh về du lịch, dịch vụ, phát triển đô thị, thương mại; tạo điều kiện thuận lợi góp phần sớm hoàn thiện hệ thống giao thông kết nối để phát huy, khai thác hiệu quả hành lang kinh tế Hà Giang - Tuyên Quang - Phú Thọ - Hà Nội, kết nối tiểu vùng trung tâm với Thủ đô Hà Nội, các cảng cửa ngõ, vùng đồng bằng sông Hồng và vùng Tây Nam Trung Quốc theo quy hoạch vùng Trung du và miền núi phía Bắc thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Mặc dù trong quá trình triển khai dự án gặp nhiều khó khăn, vướng mắc, nhưng so với kế hoạch ban đầu, dự án hoàn thành sớm hơn 2 năm và đã phát huy hiệu quả về kinh tế - xã hội, mở ra không gian phát triển mới, mở rộng liên kết vùng, đáp ứng mong đợi, kỳ vọng của cán bộ, đảng viên và Nhân dân của hai tỉnh Tuyên Quang, Phú Thọ nói riêng và các tỉnh trong khu vực Trung du miền núi phía Bắc nói chung. Hiện công trình đang sử dụng ổn định, phát huy hiệu quả của vốn đầu tư.

Nghiêm túc khắc phục tồn tại, đảm bảo hiệu quả đầu tư

Theo Kết luận Thanh tra số 16/KL-TTr ngày 23/10/2025 của Thanh tra tỉnh Tuyên Quang về thanh tra toàn diện Dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc Tuyên Quang – Phú Thọ kết nối với cao tốc Nội Bài – Lào Cai đã chỉ ra một số tồn tại, hạn chế trong công tác khảo sát thiết kế, dự toán; trong quá trình thi công xây dựng; trong công tác lựa chọn nhà thầu.

Đồng thời, Kết luận Thanh tra cũng nêu ra nguyên nhân hạn chế và những khó khăn; các kiến nghị đều chỉ rõ mục tiêu khắc phục, hoàn thiện hồ sơ, giảm trừ chi phí và nộp bổ sung nghĩa vụ tài chính. Theo đó, về chi phí: Tổng số tiền được Thanh tra kiến nghị giảm trừ khối lượng không thi công và tính sai khối lượng dự toán (hơn 52 tỷ đồng). Về nghĩa vụ tài chính: Yêu cầu các nhà thầu kê khai và nộp bổ sung tiền cấp quyền khai thác khoáng sản, thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường (hơn 20 tỷ đồng). Về đấu thầu: Các tồn tại chủ yếu là sai sót về hình thức, thủ tục (như chậm mở thầu 1 giờ, tiêu chí hồ sơ môi trường chưa phù hợp mẫu).

Dự án cao tốc Tuyên Quang - Phú Thọ đảm bảo các quy định pháp luật về đầu tư công.

Hiện nay có một số thông tin về Dự án xây dựng đường cao tốc Tuyên Quang - Phú Thọ sử dụng một số ngôn từ và diễn giải số liệu có thể gây hiểu lầm nghiêm trọng trong dư luận xã hội, làm ảnh hưởng đến nỗ lực của chủ đầu tư và các đơn vị liên quan. Một số thông tin có sử dụng từ như “kê khống khối lượng” và “hàng loạt vi phạm”; nhưng theo Kết luận Thanh tra số 16 của Thanh tra tỉnh Tuyên Quang toàn bộ nội dung đưa ra là các "Tồn tại hạn chế", "khuyết điểm" về nghiệp vụ như: Tính toán sai khối lượng, sai số học và thủ tục (chậm mở thầu 1 giờ). Vì vậy, cần hiểu đúng thông tin về dự án một cách chính xác, đầy đủ, đúng bản chất.

Theo ông Hoàng Văn Hải, Phó Giám đốc Ban Quản lý Dự án Đầu tư xây dựng công trình số 1 tỉnh Tuyên Quang cho biết: Đơn vị nghiêm túc tiếp thu toàn bộ nội dung Kết luận của Thanh tra tỉnh Tuyên Quang và hiện đang khẩn trương chỉ đạo tổ chức thực hiện các kiến nghị trong Kết luận Thanh tra đã nêu. Về chi phí tổng số tiền kiến nghị giảm trừ hơn 52 tỷ đồng, đây là hoạt động kiểm soát chi phí thành công của cơ quan nhà nước, chủ đầu tư đảm bảo không để xảy ra thất thoát vốn ngân sách (trong đó chủ đầu tư và nhà thầu thi công đã phát hiện, chủ động giảm trừ 37,6 tỷ đồng; còn Thanh tra tỉnh phát hiện và kiến nghị tiếp tục giảm trừ 15,1 tỷ đồng). Lý giải về vấn đề này, theo ông Hải: Tại thời điểm thanh tra, hồ sơ chưa được trình quyết toán do các nhà thầu đang hoàn thiện hồ sơ, vì vậy việc soát xét của chủ đầu tư chưa phải lần cuối cùng trước khi trình phê duyệt quyết toán. Về nghĩa vụ tài chính, đây là biện pháp đảm bảo thu đúng, thu đủ cho ngân sách nhà nước, không phải là thất thoát.

Kết luận Thanh tra số 16 cũng ghi rõ: "Quá trình triển khai thực hiện thi công xây dựng, nghiệm thu khối lượng thi công, chủ đầu tư, nhà thầu thi công xây dựng, các nhà thầu tư vấn đã phát hiện và chủ động giảm trừ giá trị khối lượng của hợp đồng các gói thầu với tổng số tiền trên 37,6 tỷ đồng". Đây là kết quả của công tác tự rà soát, quản lý chi phí của Ban Quản lý Dự án Đầu tư xây dựng công trình số 1 tỉnh Tuyên Quang và các đơn vị, thể hiện trách nhiệm trong quản lý vốn đầu tư, đã được cơ quan Thanh tra ghi nhận.

“Đối với việc giảm trừ giá trị khối lượng của hợp đồng các gói thầu, đây là khối lượng trong hồ sơ bản vẽ thiết kế, tuy nhiên do không thi công, không nghiệm thu thanh toán dẫn đến phải giảm trừ theo hợp đồng. Đây là việc bình thường trong quá trình quản lý dự án. Ngoài ra, một số hạng mục do thiết kế tính sai số học, khi chủ đầu tư và Thanh tra trong quá trình kiểm tra phát hiện ra nên không có chuyện khai khống để rút tiền” – ông Hoàng Văn Hải, Phó Giám đốc Ban Quản lý Dự án Đầu tư xây dựng công trình số 1 tỉnh Tuyên Quang khẳng định.

Cũng theo ông Hải, đối với nghĩa vụ tài chính hơn 20 tỷ đồng, đây là khoản nghĩa vụ (tiền cấp quyền khai thác khoáng sản, thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường) mà Kết luận Thanh tra xác định các nhà thầu thi công kê khai thiếu và vi phạm pháp luật về thuế, phí. Về khoản này được xác định là đảm bảo thu đúng, thu đủ cho Ngân sách nhà nước, đây không phải là thất thoát vốn đầu tư của dự án. Về bản chất sự việc là do các đơn vị chưa thực hiện kê khai và nộp đầy đủ các thuế, phí và tiền cấp quyền theo khối lượng thực tế đã thi công.

Đến thời điểm hiện tại, thời gian thực hiện hợp đồng của các gói thầu đến hết 31/12/2025, do đó việc kê khai, thực hiện nghĩa vụ nộp thuế, phí với Nhà nước vẫn thuộc thời gian thực hiện và chưa phải vi phạm quy định. Theo Kết luận Thanh tra cũng đã chỉ rõ tại thời điểm thanh tra các đơn vị thi công chưa thực hiện đầy đủ nghĩa vụ kê khai và nộp thuế, phí, tiền cấp quyền khai thác khoáng sản. Ban Quản lý Dự án Đầu tư xây dựng công trình số 1 tỉnh Tuyên Quang đang thực hiện vai trò đôn đốc các nhà thầu nộp đầy đủ vào Ngân sách Nhà nước theo đúng kiến nghị của Thanh tra tỉnh.

“Về nội dung đấu thầu, các tồn tại đã được đơn vị giải trình về lý do tổ chức hoặc sự cần thiết; đơn vị đã và đang chỉ đạo các đơn vị liên quan tổ chức kiểm điểm, khắc phục, xử lý các kiến nghị, kết luận của Thanh tra tỉnh đối với Dự án”- ông Hải cho biết thêm.

Có thể khẳng định, Dự án xây dựng đường cao tốc Tuyên Quang - Phú Thọ kết nối cao tốc Nội Bài - Lào Cai là dự án đường cao tốc đầu tiên triển khai thực hiện trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang (đi qua 2 tỉnh Tuyên Quang và Phú Thọ). Đây là công trình trọng điểm, có vai trò, ý nghĩa rất quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Tuyên Quang. Quá trình tổ chức thực hiện, Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh thường xuyên quan tâm chỉ đạo các các cấp, các ngành, cơ quan, đơn vị liên quan tập trung nguồn lực, thời gian, tiến độ; bám sát các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước, các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của các cơ quan Trung ương, Ban Chỉ đạo nhà nước các công trình, dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành Giao thông vận tải tìm giải pháp để tổ chức thực hiện bảo đảm về tiến độ, chất lượng của dự án; chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, địa phương tuân thủ đầy đủ, chặt chẽ, đúng các quy định pháp luật về đầu tư công.

Kim Tiến