ĐT Việt Nam và bài toán Việt kiều chơi bóng ngoài V.League

Điểm chung của tuyển thủ Việt kiều

Những ngày cuối tháng 5/2025, các đội tuyển Việt Nam nhộn nhịp tập trung để chuẩn bị cho các chiến dịch ngắn hạn và dài hạn. ĐTQG nam Việt Nam hội quân từ ngày 29/5, hướng tới trận then chốt với Malaysia vào ngày 10/6, trong khuôn khổ vòng loại Asian Cup 2027. HLV Kim Sang-sik triệu tập 2 cầu thủ Việt kiều vào danh sách 23 cái tên. Đó là thủ môn Nguyễn Filip và hậu vệ Cao Pendant Quang Vinh. Cần nhấn mạnh trong khoảng nửa thập kỷ qua, đây cũng là 2 cầu thủ Việt kiều có chất lượng nhất và khao khát cống hiến cho “Những chiến binh sao Vàng” nhất, trong danh sách một loạt cầu thủ con lai có gốc gác Việt Nam mà người hâm mộ thường xuyên chia sẻ.

Cao Pendant Quang Vinh, Nguyễn Filip đều lên các ĐTQG Việt Nam nhờ chơi ở V.League trước đó.

Nguyễn Filip và Cao Pendant Quang Vinh trưởng thành từ môi trường bóng đá châu Âu. Hành trình đến ĐT Việt Nam của họ có chung một hướng. Cả hai phải trở về V.League, hoàn thành thủ tục nhận quốc tịch Việt Nam trước khi được HLV trưởng trao cơ hội lên đội tuyển. Nhìn lại hơn 1 thập kỷ qua, cách các cầu thủ Việt kiều lên U23 và ĐT Việt Nam, trước khi tham dự các trận đấu chính thức cũng diễn ra tương tự.

Mạc Hồng Quân rời CH Czech để về thi đấu tại V.League, trước khi tham dự ASIAD, SEA Games, AFF Cup hay vòng loại World Cup. Đặng Văn Robert, Michal Nguyễn, Martin Lò, Adriano Schmidt cũng phải bươn chải tại hạng Nhất và V.League, trước khi “ăn cơm tuyển”. Câu chuyện thủ môn Đặng Văn Lâm cũng theo một lộ trình như thế. Nếu không về đầu quân cho Hải Phòng vào năm 2015, thủ thành này chưa chắc lên ĐT Việt Nam sau đó 1 năm...

Phải khẳng định rằng, việc cầu thủ Việt kiều về thi đấu ở V.League, trước khi lên ĐTQG là một hướng đi phù hợp với bối cảnh bóng đá Việt Nam trong 10 năm qua. Về mặt pháp lý, những cầu thủ Việt kiều có thể thực hiện thủ tục xin cấp quốc tịch Việt Nam một cách thuận lợi hơn, khi sống và làm việc tại đất nước hình chữ S. Cụ thể ở đây là giải hạng Nhất và V.League. Trường hợp của Nguyễn Filip và Cao Pendant Quang Vinh là điển hình tiêu biểu.

Về mặt chuyên môn, việc thi đấu ở Việt Nam giúp các cầu thủ Việt kiều từng bước làm quen với tiếng Việt, giao tiếp ngày một tốt hơn với các nội binh cũng như thích nghi dần với phong cách chơi bóng của Việt Nam. Đặc biệt, ở góc độ đặc thù, V.League thường xuyên có những quãng nghỉ để phục vụ cho các giải không thuộc hệ thống FIFA Days như SEA Games, AFF Cup. Hiển nhiên, việc cầu thủ Việt kiều thi đấu trong nước sẽ giúp họ dễ được HLV trưởng U22 và ĐT Việt Nam triệu tập hơn.

Tìm lời giải cho Việt kiều chơi ở nước ngoài

Tính đến hiện tại, Đặng Văn Lâm là cầu thủ Việt kiều duy nhất chơi bóng ở nước ngoài mà vẫn có tên trong kế hoạch thi đấu của ĐT Việt Nam. Cụ thể ở giai đoạn 2019 đến 2021, Văn Lâm lần lượt đầu quân cho Muangthong United (Thái Lan) và Cerezo Osaka (Nhật Bản). Trong các dịp FIFA Days, anh vẫn tham gia cùng ĐT Việt Nam tại vòng loại World Cup. Tuy nhiên cần phải nhấn mạnh, trước khi có bước ngoặt kể trên, Văn Lâm cũng đã có 4 năm chơi bóng ở V.League, cũng như khẳng định được năng lực của bản thân tại ĐTQG trong cùng giai đoạn.

Chưa có một cầu thủ Việt kiều chơi bóng ở nước ngoài có thể tham dự hệ thống giải chính thức của các ĐT Việt Nam trong lịch sử. Andrej Nguyễn An Khánh có 3 lần hội quân với U22 Việt Nam trong 1 năm qua. Nhưng ở cả 3 lần, cầu thủ này chỉ tham gia tập huấn thay vì thi đấu chính thức. Maxwell James Peeraboom, Thomas Mai Veeren cũng chỉ tham gia cọ xát ở đội U17 Việt Nam...

Mới đây nhất, tiền đạo Alex Bùi từ CH Czech về Việt Nam để hội quân với đội U22 quốc gia. Cầu thủ có cả bố lẫn mẹ là người Việt Nam thẳng thừng tuyên bố sẽ chưa vội trở về V.League chơi bóng. Thay vào đó, anh muốn khẳng định mình ở môi trường châu Âu vốn có đẳng cấp cao hơn. Trong phát biểu mới nhất trên báo giới, tiền đạo sinh năm 2005 còn vô tư chia sẻ: “Tôi đánh đổi nhiều thứ cho chuyến đi này, như tạm dừng việc học và bỏ lỡ một vài trận đấu của CLB. HLV trưởng của đội nhắn nhủ tôi phải cố gắng thể hiện tốt nhất”. Anh nói tiếp: “Tôi chưa biết gì nhiều về bóng đá Việt Nam và cầu thủ Việt Nam, nhưng vẫn sẽ nỗ lực để hướng đến SEA Games 33”.

Có lẽ, Alex Bùi chưa biết rằng, SEA Games 33 không thuộc lịch trình của FIFA Days. Và nếu như CLB chủ quản Bohemians Praha không đồng ý nhà quân, Alex Bùi cũng sẽ chẳng thể về cống hiến cho U22 Việt Nam như dự định. Đây cũng là một bài toán khó đặt ra thử thách với LĐBĐ Việt Nam (VFF). Việc chiêu mộ hiền tài từ nước ngoài của tổ chức điều hành bóng đá Việt Nam mới chỉ đi được 1 nửa. Đó là tạo cơ chế ở giải quốc nội để thu hút cầu thủ Việt kiều về chơi bóng, qua đó tạo thêm nguồn tuyển chọn cho ĐT Việt Nam.

Song VFF vẫn chưa có phương án hợp lý để nhận được cái gật đầu từ những cầu thủ Việt kiều ưu tiên chơi bóng ở nước ngoài. Dù rằng, đây lại chính là nguồn lực có chất lượng cao mà mọi ĐTQG đều chú trọng. Ngoài việc lịch thi đấu giải Đông Nam Á thường không trùng khớp với lịch thi đấu cấp CLB tại châu Âu, chuyện chưa dung hòa được những cá nhân Việt kiều đến từ nước ngoài với phần đông cầu thủ Việt Nam của các HLV là một lỗ hổng khác. Theo chiều ngược lại, ảo tưởng về năng lực của một bộ phận cầu thủ Việt kiều chơi bóng ở nước ngoài khiến cho họ vỡ mộng khi về thi đấu cho ĐT Việt Nam. Câu chuyện của An Khánh 3 lần về Việt Nam nhưng đều không thành công là một bài học mà cả phía VFF lẫn cầu thủ Việt kiều phải đúc rút.

An Khánh