Đột phá từ những phiên tòa số hóa

Phiên tòa số hóa xét xử bị cáo Quách Minh Nhựt, ngày 14-3. Ảnh: THÀNH CHUNG

Việc số hóa không chỉ là chuyển đổi tài liệu giấy thành định dạng điện tử mà còn là một cuộc cách mạng trong cách thức xét xử. Từ giai đoạn thụ lý vụ án, toàn bộ hồ sơ, chứng cứ đã được số hóa và cập nhật vào hệ thống. Các tài liệu được trình chiếu trực tiếp trên màn hình, giúp tất cả các bên tham gia phiên tòa có thể theo dõi rõ ràng và tối ưu hóa quy trình tố tụng. Điều này giúp loại bỏ hoàn toàn hình ảnh thẩm phán và luật sư phải “kéo vali giấy tờ”, thay vào đó là một không gian xét xử chuyên nghiệp, hiện đại, khi mọi tài liệu có thể được truy cập nhanh chóng.

Công nghệ không chỉ làm “gọn nhẹ” quá trình làm việc mà còn góp phần nâng cao hiệu quả xét xử. Việc trình chiếu chứng cứ ngay tại phiên tòa giúp các bên tranh tụng có thể tương tác trực tiếp, đảm bảo lập luận dựa trên dữ liệu rõ ràng thay vì bị giới hạn bởi những trang giấy dày đặc chữ. Điều này không chỉ tăng tính thuyết phục mà còn góp phần nâng cao chất lượng tranh tụng, tạo tiền đề cho một nền tư pháp công bằng, minh bạch hơn.

Việc số hóa còn mang lại lợi ích to lớn trong công tác quản lý tư pháp. Nhờ dữ liệu điện tử, việc thống kê, phân loại các loại vụ án như tranh chấp dân sự, ly hôn hay các vụ án hình sự trở nên dễ dàng và chính xác hơn. Điều này giúp cơ quan tư pháp có cái nhìn toàn diện về xu hướng tội phạm, từ đó đưa ra những chính sách quản lý và dự báo hợp lý. Đồng thời, công nghệ giúp lưu trữ hồ sơ an toàn hơn, tránh thất lạc hoặc hư hỏng, giảm thiểu rủi ro sai sót do sao chép thủ công.

Từ góc độ người dân, số hóa đem lại sự thuận tiện đáng kể, nhất là trong bối cảnh tới đây, hệ thống tòa án không còn tổ chức cấp huyện. Thay vì mất thời gian, công sức sao chụp hồ sơ giấy, lo lắng khi phải di chuyển xa để theo dõi quá trình thụ lý, đương sự chỉ cần gửi yêu cầu và có thể nhận bản điện tử những giấy tờ cần thiết. Điều này không chỉ giúp tiết kiệm thời gian, chi phí mà còn giảm bớt những rào cản hành chính với người tham gia tố tụng.

Nghị quyết 57 ngày 22-12-2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia bước đầu tạo ra động lực quan trọng để ngành tư pháp ứng dụng công nghệ vào hoạt động xét xử. Các tòa án tại TPHCM mạnh dạn đầu tư, ứng dụng công nghệ hiện đại hỗ trợ công việc. Và rõ ràng, phiên tòa số hóa là minh chứng cho xu hướng tất yếu này.

Bên cạnh những lợi ích to lớn, việc số hóa phiên tòa cũng đặt ra những thách thức không nhỏ. Đó là vấn đề về cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin, an ninh mạng và kỹ năng sử dụng công nghệ của đội ngũ cán bộ tư pháp. Để đảm bảo phiên tòa số hóa diễn ra thành công và hiệu quả, cần có sự đầu tư đồng bộ về cơ sở vật chất, nâng cao trình độ chuyên môn của đội ngũ cán bộ và tăng cường các biện pháp bảo mật thông tin.

Ngày 28-3 tới đây, Tòa án nhân dân quận 1 tiếp tục xét xử vụ tranh chấp bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng giữa bà Nguyễn Thị Thu H. và Công ty luật TNHH Baker McKenzie Việt Nam cũng với hình thức tương tự. Công nghệ đang hỗ trợ tích cực cho pháp luật, đưa hệ thống pháp luật tiến gần hơn đến sự hiện đại, minh bạch và hiệu quả.

THÀNH CHUNG