Đột phá trong điều trị ung thư trẻ em

Nhóm nghiên cứu vừa đoạt giải Nhì Cuộc thi Sáng kiến Khoa học năm 2024.

Hạn chế khối u di căn

“Nghiên cứu về tác động của công nghệ cắt hủy nhiệt bằng laser lên vi môi trường khối u nguyên bào thần kinh ở trẻ em” của nhóm tác giả là các sinh viên gồm Nguyễn Duy Khang (Y2021), Nguyễn Quỳnh Giang (Y2019), Lê Xuân Huy (D2023), Nguyễn Hoàng Vi Anh (D2023), Nguyễn Trần Bảo Long (D2023) do TS Bùi Chí Bảo hướng dẫn, Trường Đại học Khoa học Sức khỏe (ĐHQG TPHCM).

U nguyên bào thần kinh (neuroblastoma) là một trong những loại ung thư nguy hiểm và phổ biến nhất ở trẻ em, chiếm tới 15% các trường hợp tử vong liên quan đến khối u ở trẻ nhỏ.

Trước những thách thức trong điều trị căn bệnh này, nhóm nghiên cứu đã phối hợp với Bệnh viện Nhi đồng TPHCM phát triển giải pháp điều trị mới dựa trên kỹ thuật cắt hủy nhiệt bằng laser sợi quang, hứa hẹn mở ra bước ngoặt trong điều trị ung thư nhi khoa, đồng thời giảm thiểu gánh nặng y tế và kinh tế cho xã hội.

Nguyễn Duy Khang chia sẻ, trong bối cảnh các phương pháp điều trị hiện tại như phẫu thuật, hóa trị, xạ trị hay ghép tế bào gốc chưa thật sự tối ưu, đặc biệt với những khối u nhỏ hơn 5cm, kỹ thuật cắt hủy nhiệt bằng laser sợi quang đã chứng minh nhiều ưu thế vượt trội. Đây là một giải pháp điều trị ít xâm lấn, giúp giảm tổn thương mô lành, giảm đau đớn, rút ngắn thời gian hồi phục và giảm tác dụng phụ so với phẫu thuật truyền thống.

Với khả năng điều chỉnh chính xác chùm tia laser, kiểm soát công suất và thời gian xung, kỹ thuật này không chỉ loại bỏ khối u hiệu quả, mà còn góp phần hạn chế di căn và tăng trưởng của tế bào u nguyên bào thần kinh.

Một điểm nổi bật của công nghệ laser sợi quang là tác động trực tiếp đến collagen biến tính - thành phần có vai trò quan trọng trong vi môi trường khối u (TME), từ đó ảnh hưởng đến tiến trình phát triển và di căn của ung thư.

Theo TS Bùi Chí Bảo, không dừng lại ở vai trò là công cụ cắt bỏ khối u, kỹ thuật này còn tạo tiền đề cho điều trị kết hợp - như hóa trị, miễn dịch trị liệu và xạ trị - nhờ khả năng cải thiện cấu trúc và tính đáp ứng của mô đích. Đây là một bước đi mang tính cá nhân hóa phác đồ điều trị, góp phần vào xu hướng điều trị thông minh, chính xác và toàn diện trong y học hiện đại.

Giảm số ngày nằm viện và chi phí điều trị

TS Bùi Chí Bảo cho biết, bên cạnh yếu tố kỹ thuật, giải pháp điều trị này còn cho thấy hiệu quả toàn diện khi xét đến các khía cạnh kinh tế và cộng đồng. Một nghiên cứu tại Trung Quốc cho thấy chi phí điều trị u nguyên bào thần kinh ở trẻ em dao động quanh mức 2,4 tỷ đồng, khiến hơn 52% gia đình gặp khó khăn và gần 40% không kham nổi.

Điều đó đặc biệt đáng lo ngại tại các quốc gia có thu nhập trung bình như Việt Nam, nơi tỷ lệ điều trị thành công chỉ đạt 30%, so với 60% tại các nước phát triển.

Việc ứng dụng laser sợi quang vào điều trị có thể góp phần giảm số ngày nằm viện, giảm nhu cầu thuốc hỗ trợ, hạn chế biến chứng và rút ngắn thời gian chăm sóc hậu phẫu. Nhờ đó, chi phí điều trị giảm đáng kể, đồng thời giảm gánh nặng cho người thân, đặc biệt là cha mẹ - những người thường phải nghỉ làm để chăm sóc con.

Ngoài ra, việc rút ngắn quy trình điều trị cũng đồng nghĩa với việc tối ưu hóa nguồn lực y tế, từ trang thiết bị đến nhân lực. Trong bối cảnh hệ thống y tế Việt Nam vẫn còn nhiều áp lực, đặc biệt tại các bệnh viện tuyến cuối, việc tối ưu hóa quy trình sẽ góp phần nâng cao năng suất, hiệu quả điều trị và cải thiện chất lượng chăm sóc bệnh nhân.

Đặc biệt, công trình nghiên cứu còn mang tính kết nối đa lĩnh vực, khi kết hợp giữa y học, công nghệ laser, sinh học phân tử và vật lý trị liệu.

Không chỉ dừng lại ở giai đoạn thử nghiệm in vitro, nhóm nghiên cứu đang lên kế hoạch mở rộng thử nghiệm trên mô động vật và lâm sàng để đánh giá hiệu quả thực tế. Điều này mở ra tiềm năng lớn trong việc thương mại hóa sản phẩm, đưa công nghệ vào sử dụng tại các bệnh viện, phòng khám, đồng thời tích hợp với hệ thống AI và robot y tế trong phẫu thuật chính xác - xu hướng tất yếu của y học tương lai.

Dự án cũng đặt trọng tâm vào đào tạo nhân lực y tế để làm chủ kỹ thuật mới, tăng cường hiểu biết của đội ngũ bác sĩ, điều dưỡng và kỹ thuật viên, từ đó nâng cao khả năng áp dụng thực tế.

Song song với đó là việc nâng cao nhận thức cộng đồng về căn bệnh u nguyên bào thần kinh và những tiến bộ mới trong điều trị. Giải pháp này không chỉ là bước tiến khoa học, mà còn góp phần bình đẳng hóa cơ hội tiếp cận công nghệ y tế tiên tiến, đặc biệt tại các nước đang phát triển như Việt Nam.

Nhật Phong