Đóng góp đề xuất dự thảo Luật về lĩnh vực dân tộc

Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm phát biểu tại hội thảo.

Tại hội thảo, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm cho biết, hiện các chính sách liên quan về lĩnh vực dân tộc được quy định trong hơn 90 luật và hàng trăm văn bản dưới luật có vai trò quan trọng, thúc đẩy nâng cao đời sống vật chất và tinh thần đối với đồng bào các dân tộc. Tuy nhiên, chưa có Luật riêng, tổng thể, điều chỉnh về các mối quan hệ dân tộc; quy định về đầu tư, hỗ trợ phát triển kinh tế đối với những dân tộc còn nhiều khó khăn, vùng dân tộc đặc biệt khó khăn.

Các văn bản, chính sách dưới luật về phát triển kinh tế ở vùng dân tộc thiểu số và miền núi tuy linh hoạt trong điều chỉnh chính sách nhưng tính ổn định không cao, thường tập trung giải quyết những vấn đề trước mắt, cấp bách, xử lý tính tình huống. Mặt khác, các chính sách này do nhiều chủ thể ban hành nên thiếu tính đồng bộ, nhỏ lẻ, dẫn đến chồng chéo, khó thực hiện. Trong khi đó, cơ chế phối hợp chưa rõ ràng, việc phân bổ nguồn lực còn nhiều bất cập, quá trình thực hiện các chính sách còn rời rạc, dàn trải.

Từ đầu nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã giao Hội đồng Dân tộc nghiên cứu cơ sở lý luận, khoa học, thực tiễn đề xuất xây dựng Luật về lĩnh vực dân tộc. Đến nay, Hội đồng Dân tộc đã ban hành kế hoạch, cùng với các chuyên gia tổ chức bốn hội thảo làm rõ một số nội dung liên quan đến phương pháp tiếp cận, sự cần thiết xây dựng Luật. Chủ đề hội thảo lần này là một nội dung trọng tâm trong các hoạt động nghiên cứu, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội cho hay.

Vùng dân tộc thiểu số và miền núi chiếm hơn 3/4 diện tích cả nước và là nơi sinh sống của khoảng 14 - 15% dân số Việt Nam. Đây là khu vực có vị trí địa chiến lược quan trọng về kinh tế, chính trị, quốc phòng, an ninh và môi trường sinh thái. Tuy nhiên, vùng có điều kiện tự nhiên khắc nghiệt, cơ sở hạ tầng yếu kém, tỷ lệ hộ nghèo, khoảng cách giàu nghèo cao, trình độ dân trí còn thấp, phát triển nguồn nhân lực, các vấn đề về quốc phòng an ninh...

Tại hội thảo, các đại biểu đã tập trung làm rõ những kết quả đạt được, tồn tại, hạn chế của các chính sách liên quan đến phát triển kinh tế cho đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Từ đó, hội thảo thảo luận nội dung, phạm vi dự kiến sẽ đưa vào dự thảo Luật.

Quang cảnh hội thảo.

Liên quan nội dung chính sách đất đai cho đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, Tiến sĩ Trương Quốc Cần, Viện Tư vấn phát triển kinh tế - xã hội nông thôn và miền núi đề xuất, cần có các điều khoản quy định về việc ghi nhận các dạng thức hưởng dụng đất đai theo tập quán; việc thừa nhận sự đa dạng văn hóa bản địa trong các hình thức quản lý, sử dụng đất đai gắn với cảnh quan rừng; quy định đảm bảo quyền về các sinh kế truyền thống hợp pháp và quy định về cơ chế giải quyết xung đột đất đai theo phong tục…

Tiến sĩ Nguyễn Văn Hội, Viện Nghiên cứu chiến lược, chính sách Công thương, Bộ Công Thương cho rằng, chính sách phát triển thương mại đang có tác động tích cực đến tăng trưởng kinh tế và chuyển dịch cơ cấu kinh tế vùng; thúc đẩy thị trường vùng dân tộc thiểu số và miền núi gắn kết với thị trường cả nước, khu vực và quốc tế, từng bước phát huy hiệu quả đối với phát triển đội ngũ thương nhân vùng.

Tuy nhiên, việc xây dựng chính sách phát triển thương mại vùng cần tập trung vào một đầu mối xây dựng chính sách kinh tế chung cho vùng dân tộc thiểu số, miền núi và có một cơ quan đầu mối chịu trách nhiệm. Các bộ, ngành liên quan tham gia đề xuất về chính sách và phải chịu trách nhiệm về nội dung chính sách cụ thể; đồng thời, cần xem xét quy trình xây dựng chính sách theo phương thức thực hiện từ dưới lên, từ các bất cập xảy ra trong thực tiễn và có sự tham gia của bên thụ hưởng để trong quá trình thực thi có hiệu quả và thiết thực. Để phát huy được tiềm năng, lợi thế của mỗi địa phương phải có các chính sách phát triển cụ thể, sát thực, phù hợp với đặc thù từng vùng, Tiến sĩ Nguyễn Văn Hội nêu quan điểm.

Hội thảo "Chính sách phát triển kinh tế vùng dân tộc thiểu số và miền núi" sẽ tiếp tục diễn ra ngày 28/3 với các nội dung liên quan thực trạng, giải pháp chính sách khoa học công nghệ phát triển kinh tế; đánh giá về cơ chế phân cấp, quản lý các chương trình dự án phát triển kinh tế; hiệu lực, hiệu quả các chính sách khuyến khích thu hút đầu tư cho vùng dân tộc thiểu số và miền núi…

Tin, ảnh: Mai Trang (TTXVN)