Động đất Myanmar: Giao thương Việt Nam - Myanmar ảnh hưởng thế nào?

Sau động đất tại Myanmar, doanh nghiệp Việt Nam vẫn an toàn

Liên quan đến trận động đất tại Myanmar, thông tin tới Báo Công Thương về những ảnh hưởng của trận động đất đến hoạt động xuất nhập khẩu giữa Việt Nam - Myanmar, ông Nguyễn Đương Kiên - Tham tán thương mại, Thương vụ Việt Nam tại Myanmar - cho biết, Myanmar nằm gần ranh giới các mảng kiến tạo lớn, hình thành các đứt gãy và hoạt động địa chấn, động đất.

Trận động đất kinh hoàng có độ lớn 7,7 đã làm rung chuyển miền Trung Myanmar trong chiều 28/3, gây ra sự tàn phá khủng khiếp và làm rung chuyển cả khu vực Đông Nam Á. Một số tỉnh, thành phố của Việt Nam cũng bị rung lắc sau cơn địa chấn này.

Trận động đất kinh hoàng có độ lớn 7,7 đã làm rung chuyển miền Trung Myanmar, gây ra sự tàn phá khủng khiếp và làm rung chuyển cả khu vực Đông Nam Á. Ảnh: TTXVN

Tính đến trưa ngày 29/3, đã có hơn 1.000 người ở Myanmar thiệt mạng, 2.376 người khác bị thương, 30 người mất tích. Ảnh: TTXVN

Số liệu mới nhất do chính quyền quân sự Myanmar công bố trưa ngày 29/3 cho biết, đã có hơn 1.000 người ở Myanmar thiệt mạng, 2.376 người khác bị thương, 30 người mất tích. Thông báo chính thức của cơ quan này cũng đề cập khả năng số thương vong có thể tiếp tục tăng sau khi các địa phương ghi nhận đầy đủ mức độ tàn phá.

Trận động đất tại Myanmar có độ lớn 7,7 đã gây gián đoạn hệ thống điện và ảnh hưởng đến mạng di động, khiến một số khu vực ở Yangon mất tín hiệu. Nhiều tòa nhà bị hư hại. Công tác cứu hộ đang được khẩn trương triển khai.

Một trong những đứt gãy chính gây ra trận động đất tại Myanmar đó là do đứt gãy Sagaing, gây ra các trận động đất khu vực phía Bắc - Trung của nước này. Trận động đất ngày 28/3 không phải là trận động đất duy nhất xảy ra tại Myanmar nhưng được đánh giá là mạnh nhất trong nhiều năm qua.

Cho đến nay, rất may các doanh nghiệp Việt Nam đang hoạt động tại địa bàn vẫn 100% an toàn về người. Một số doanh nghiệp ghi nhận có ảnh hưởng nhẹ về nhà xưởng, hạ tầng như: Bị đổ ít tường bao, mất điện ảnh hưởng đến trạm BTS viễn thông...

“Sau khi trận động đất xảy ra tại Myanmar, các doanh nghiệp Việt Nam bám trụ tại địa bàn đã chủ động, sẵn sàng chung tay hỗ trợ người dân địa phương trong hoàn cảnh khó khăn” - Tham tán thương mại Nguyễn Đương Kiên thông tin và cho biết thêm, hoạt động giao thương giữa Việt Nam - Myanmar sẽ có thêm trở ngại hơn sau trận động đất.

Hiện tại thương vụ cũng chủ động phối hợp với đại sứ quán, các cơ quan ban, ngành liên quan hỗ trợ các doanh nghiệp, người dân Việt Nam trong vùng bị ảnh hưởng.

Thách thức chồng thách thức khi xuất khẩu sang Myanmar

Cũng theo ông Nguyễn Đương Kiên, Myanmar vẫn được xem là địa bàn bất ổn, khủng hoảng chính trị, xung đột, kinh tế khó khăn, an ninh - xã hội căng thẳng tại các bang/vùng giữa lực lượng chính quyền quân sự và các nhóm vũ trang khác trên toàn quốc.

Theo ước tính, hơn một nửa thị trấn của Myanmar (tổng số 330 townships) đang trong tình trạng có xảy ra xung đột, trong đó có 63 thị trấn đang áp dụng thiết quân luật. Xung đột đã làm cho 3,5 triệu người phải dời bỏ nhà cửa, hạn chế đi lại giữa các vùng, trong đó làm gián đoạn hoạt động của 6/8 trạm hải quan dọc biên giới Myanmar với Trung Quốc và Thái Lan. Tình trạng đi lại khó khăn khiến giá thành logistics tăng vọt.

Trong bối cảnh đó, nền kinh tế của Myanmar khó có dấu hiệu phục hồi lại trong ngắn hạn. Các ngành kinh tế và cộng đồng doanh nghiệp trong nước của Myanmar tiếp tục trải qua thời kỳ khó khăn. Ngành sản xuất phải đối mặt với tình trạng thiếu điện thường xuyên, nhiều khu công nghiệp chỉ có điện khoảng 4h/ngày buộc các doanh nghiệp phải sử dụng máy phát với chi phí tốn kém. Dự báo, khả năng cung cấp điện cho sinh hoạt và sản xuất của Myanmar vẫn thiếu trong thời gian tới.

Về thương mại quốc tế, trong năm tài chính 2024-2025, chính quyền quân sự nước này đặt mục tiêu xuất nhập khẩu đạt 33 tỷ USD, nhưng trong bối cảnh này, đây là mục tiêu khó khả thi.

Trận động đất tại Myanmar gây thiệt hại nặng nề về nhà cửa, hạ tầng. Dự báo, thời gian tới, xuất khẩu hàng hóa sang Myanmar sẽ có thêm thách thức. Ảnh: Bình Dương

Riêng về hoạt động thương mại với Việt Nam, ông Nguyễn Đương Kiên cho biết, số liệu từ Hải quan Việt Nam, năm 2024 kim ngạch thương mại Việt Nam - Myanmar đạt 574 triệu USD, giảm 16% so với năm 2023.

2 tháng đầu năm, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hai chiều đạt 72 triệu USD, giảm 29% so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, xuất khẩu đạt 43 triệu USD, giảm 18% và nhập khẩu đạt 30 triệu USD, giảm 40%. Các mặt hàng Việt Nam xuất khẩu chính sang Myanmar gồm: Nguyên phụ liệu dệt may, da giày, hàng dệt may, phân bón các loại, sản phẩm chất dẻo...

Phân tích nguyên nhân sụt giảm trong kim ngạch xuất nhập khẩu hai nước, Thương vụ Việt Nam tại Myanmar cho rằng, hiện nay nước này vẫn tiếp tục duy trì các biện pháp hạn chế nhập khẩu.

Hầu hết các mặt hàng nhập khẩu đều phải có giấy phép nhập khẩu và việc cấp phép nhập khẩu thời gian qua khó khăn do các thủ tục, công đoạn nội bộ phức tạp; chưa kể, việc thanh toán, chuyển tiền từ Myanmar cho đối tác nước ngoài cũng gặp nhiều vướng mắc.

Trong trao đổi với thương vụ, các doanh nghiệp cho biết đang gặp rất nhiều khó khăn trong việc xuất khẩu hàng hóa sang Myanmar. Nhiều doanh nghiệp do không thể có giấy phép nhập khẩu đường biển kịp thời đã phải chuyển hướng nhập khẩu qua biên mậu Thái Lan - Myanmar mặc dù chi phí tăng lên rất nhiều nhưng kim ngạch xuất khẩu này không được tính vào xuất khẩu từ Việt Nam sang Myanmar.

Mặc dù hiện Myanmar cũng hạn chế trong thương mại biên giới cấp phép, song so với đường biển vẫn nhanh và dễ dàng hơn. Tuy nhiên, tình trạng xung đột hiện nay gây ảnh hưởng đến các cửa khẩu, các doanh nghiệp liên tục phải chuyển hướng chuyển hàng, gây tăng chi phí logistics. Hàng hóa Việt Nam hiện phần đông phải sử dụng cách thức này (xuất khẩu sang Thái Lan bằng đường biển và vận chuyển qua biên giới sang Myanmar) nên số liệu thống kê sẽ hiển thị xuất khẩu sang Thái Lan (điểm đến).

“Rủi ro thách thức đối với việc đầu tư vào Myanmar là hiện hiện hữu” - ông Nguyễn Đương Kiên nhận định và khuyến nghị doanh nghiệp xuất khẩu cần theo dõi sát địa bàn; chủ động liên hệ với thương vụ và các cơ quan hữu quan để được hỗ trợ khi cần.

Các doanh nghiệp xuất khẩu phải nghiêm túc thực hiện các hoạt động, giao dịch với đối tác Myanmar theo đúng chủ trương, chính sách của ta đối với tình hình Myanmar trong bối cảnh hiện nay.

Hiện nay, Hoa Kỳ và EU đang duy trì danh sách các doanh nghiệp và cá nhân chịu các lệnh trừng phạt, do vậy, doanh nghiệp trong nước phải lưu ý, kiểm tra đối tác. Bên cạnh đó, tình hình kiểm soát ngoại tệ của Myanmar ngày càng chặt chẽ, nhiều doanh nghiệp Myanmar gặp khó khăn, doanh nghiệp Việt Nam cần thận trọng trong giao dịch, sử dụng các phương thức thanh toán an toàn.

Về phía thương vụ, Thương vụ Việt Nam tại Myanmar khẳng định, sẽ tiếp tục hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam sang Myanmar khảo sát, tìm kiếm đối tác tại thị trường. Sắp tới, Thương vụ sẽ phối hợp tổ chức Hội chợ thương mại Việt Nam - Myanmar năm 2025, các doanh nghiệp Việt Nam quan tâm có thể đăng ký tham dự để hiểu rõ hơn thị trường Myanmar cũng như tìm kiếm cơ hội hợp tác mới với thị trường này.

Hoàng Hòa