Dồn lực hoàn thành điều tra thực trạng kinh tế - xã hội 53 dân tộc thiểu số

Theo đánh giá từ Cục Thống kê tỉnh, điều tra DTTS năm 2024 có thể coi là cuộc điều tra có độ khó cao nhất và phức tạp nhất, thậm chí có quy mô xấp xỉ với các cuộc tổng điều tra. Do đó, để cuộc điều tra đảm bảo về tiến độ, Cục Thống kê tỉnh đã chủ động triển khai đồng bộ các giải pháp.

Chuẩn bị từ sớm

Đây là lần thứ 3 cuộc điều tra DTTS được tổ chức trên phạm vi toàn quốc. Trước đó, 2 cuộc điều tra được tiến hành vào năm 2015 và năm 2019. Thông tin từ cuộc điều tra DTTS năm 2024 là cơ sở quan trọng để đánh giá kết quả thực hiện công tác dân tộc giai đoạn 2021 - 2025 và là dữ liệu để xây dựng, hoạch định các chính sách phát triển kinh tế - xã hội cho các vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2026 - 2030.

Cán bộ Cục Thống kê tỉnh kiểm tra thông tin với các phiếu điều tra đã hoàn thành

Đây là cuộc điều tra rất phức tạp do nhiều nguyên nhân như: cần thu thập nhiều thông tin nhạy cảm như: tình trạng sinh nở của nữ giới từ 10 - 49 tuổi, thông tin về người đã chết; nhiều địa bàn xa, địa hình phức tạp; thời gian điều tra là thời gian cao điểm về mưa lũ gây ảnh hưởng đến việc đi lại; đây cũng là thời điểm thu hoạch mùa màng, người dân thường xuyên vắng nhà khiến đội ngũ điều tra viên khó gặp được đối tượng để thu thập thông tin...

Nhận diện những khó khăn trên, công tác chuẩn bị đã được ngành thống kê tỉnh chủ động triển khai từ sớm. Bà Lê Thị Vân Anh, Phó Cục trưởng Cục Thống kê tỉnh cho biết: Ngay từ trước khi cuộc điều tra diễn ra, đơn vị đã tập huấn đến toàn thể đội ngũ tham gia điều tra. Đồng thời, tích cực phối hợp với UBND các huyện, thành phố tuyên truyền đến để người dân nắm được mục đích, ý nghĩa cuộc điều tra và phối hợp cùng thực hiện.

Theo đó, từ giữa tháng 5/2024, Cục Thống kê đã phối hợp với các đơn vị liên quan rà soát, lập bảng kê địa bàn điều tra. Đồng thời, Cục Thống kê đã tổ chức 1 hội nghị tập huấn cấp tỉnh và chỉ đạo chi cục thống kê các huyện triển khai tập huấn đối với các nội dung: lập bảng kê; thu thập thông tin phiếu hộ; thu thập thông tin phiếu xã.

Bên cạnh đó, do quy mô và tính chất phức tạp của cuộc điều tra, ngành thống kê đã chủ động rà soát, tuyển chọn trên 1.100 tổ trưởng, điều tra viên, giám sát viên các cấp (tương đương với các cuộc tổng điều tra). Các điều tra viên được lựa chọn đều là người có kinh nghiệm, từng tham gia các cuộc điều tra, có sức khỏe tốt, am hiểu về công nghệ thông tin...

Đến ngày 25/5/2024, toàn bộ danh sách xã và danh sách địa bàn được chọn mẫu điều tra trên địa bàn tỉnh đã được cập nhật trên trang web điều tra của Tổng cục Thống kê. Cụ thể, cuộc điều tra DTTS năm 2024 được thực hiện tại 11/11 huyện, thành phố với 636 địa bàn được chọn điều tra. Trong đó, có 20 địa bàn điều tra toàn bộ và 616 địa bàn điều tra chọn mẫu, bao phủ 194/200 xã, phường, thị trấn (chiếm 97%).

Cùng đó, việc điều tra phiếu xã được thực hiện tại 199/200 xã, phường, thị trấn (không điều tra xã Yên Thịnh, huyện Hữu Lũng do không thuộc khu vực xã theo Quyết định 861/QĐ-TTg ngày 4/6/221 của Thủ tướng Chính phủ). Theo danh sách của Cục Thống kê, số hộ điều tra là trên 23.500 hộ.

Từ tháng 5 đến tháng 6/2024, Cục Thống kê đã tham mưu UBND tỉnh chỉ đạo các đơn vị liên quan tích cực phối hợp với đơn vị thực hiện sâu rộng công tác tuyên truyền về mục đích, ý nghĩa cuộc điều tra. Nhờ đó, khi diễn ra cuộc điều tra, về cơ bản người dân trên địa bàn đều đã nắm được nội dung và tích cực phối hợp cung cấp thông tin.

Đảm bảo tiến độ điều tra

Là một trong các huyện có số lượng phiếu điều tra cần thu thập thông tin lớn nhất với hơn 2.600 phiếu, ngay từ trước khi diễn ra cuộc điều tra, Chi cục Thống kê huyện Lộc Bình đã tuyển chọn đội ngũ điều tra viên và triển khai tập huấn nghiệp vụ.

Ông Vi Văn La, Chi Cục trưởng Chi cục Thống kê huyện Lộc Bình cho biết: Đơn vị đã lựa chọn 46 điều tra viên để triển khai thu thập thông tin tại 21 xã, thị trấn. Đồng thời, phân công cho các điều tra viên đến từng xã, thị trấn để triển khai công tác tuyên truyền. Nhờ đó, về cơ bản các hộ dân đều nắm rõ ý nghĩa, mục đích của cuộc điều tra và tích cực phối hợp cung cấp các thông tin phục vụ cho cuộc điều tra.

Cuối năm 2019, sau khi sáp nhập từ 4 xã, xã Thống Nhất, huyện Lộc Bình có quy mô dân số gần 6.800 người. Trong cuộc điều tra DTTS năm 2024, quá trình thu thập thông tin gặp nhiều khó khăn do dân cư phân tán, địa bàn điều tra rộng. Ông La Văn Dương, Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Thống Nhất cho biết: Trong số 18 thôn của xã, có 3 thôn cách khu vực trung tâm đến hơn 10 km, điều kiện giao thông rất khó khăn. Trước thực tế trên, đội ngũ điều tra viên đã chủ động liên lạc với các chủ hộ để hẹn lịch và thực hiện thu thập thông tin phiếu điều tra vào cả buổi trưa, buổi tối ngoài giờ làm việc. Nhờ đó, đến ngày 9/8, công tác thu thập thông tin ngoài thực địa đối với phiếu hộ đã hoàn thành 100%.

Lãnh đạo Chi cục Thống kê huyện Lộc Bình (ngồi giữa) giám sát công tác thu thập thông tin bằng phiếu điều tra điện tử tại xã Đồng Bục

Cùng với xã Thống Nhất, công tác thu thập thông tin thực địa (gồm cả phiếu hộ và phiếu xã) trên địa bàn toàn bộ 21 xã, thị trấn của huyện Lộc Bình đã hoàn thành vào sáng 12/8/2024. Hiện tại, các phiếu điều tra đang được kiểm tra lại các thông tin để đảm bảo quy trình thu thập cũng như chất lượng thông tin chính xác.

Được biết, công tác thu thập thông tin cuộc điều tra DTTS năm 2024 tại các huyện, thành phố còn lại cũng được đội ngũ tham gia điều tra triển khai hết sức khẩn trương, quyết liệt.

Bà Lưu Thị Vân Anh, Chi Cục trưởng Chi cục Thống kê thành phố Lạng Sơn cho biết: Trong cuộc điều tra DTTS năm 2024, tại thành phố triển khai thu thập thông tin đối với hơn 2.500 hộ thuộc 64 địa bàn điều tra tại 8 xã, phường. Đơn vị đã chỉ đạo các điều tra viên tăng cường phối hợp với các trưởng thôn, khối phố để trực tiếp đến các hộ tuyên truyền, vận động người dân cung cấp thông tin. Nhờ đó, đến ngày 13/8, công tác điều tra phiếu hộ đã hoàn thành 98% và sẽ hoàn thành 100% vào ngày 15/8.

Tại các địa bàn, vẫn còn một số lỗi về logic, lỗi về xác định công việc, ngành, nghề, nhiệm vụ, sản phẩm của cơ sở nơi làm việc của đối tượng điều tra. Qua công tác kiểm tra, giám sát trực tiếp tại địa bàn và gián tiếp trên trang điều hành tác nghiệp, giám sát viên cấp huyện, tỉnh đã kịp thời nhắc nhở và sửa lỗi ngay trong quá trình điều tra. Bên cạnh đó, một số hộ điều tra thời gian phỏng vấn còn ngắn chưa đảm bảo yêu cầu, giám sát viên cũng đã xử lý trên trang điều hành tác nghiệp để điều tra viên phỏng vấn lại, đảm bảo chất lượng thông tin thu thập.

Theo thông tin của Cục Thống kê tỉnh, tính đến chiều 12/8, tiến độ cuộc Điều tra DTTS năm 2024 trên địa bàn toàn tỉnh đã đạt 98,74%. Trong đó, nhiều huyện đã hoàn thành 100% công tác thu thập thông tin đối với cả phiếu hộ và phiếu xã như: Hữu Lũng, Lộc Bình, Văn Quan, Cao Lộc...

Bà Lê Thị Vân Anh, Phó cục trưởng Cục Thống kê tỉnh khẳng định: Đến ngày 15/8/2024, chắc chắn công tác thu thập thông tin của cuộc điều tra sẽ đạt 100%. Sau khi kết thúc quá trình thu thập thông tin thực địa, các phiếu điều tra sẽ tiếp tục được chúng tôi kiểm tra, giám sát, nghiệm thu để đảm bảo chất lượng của thông tin thu thập.

Tin rằng, với sự chuẩn bị kỹ lưỡng cho cuộc điều tra cùng tinh thần quyết tâm cao, cuộc điều tra DTTS năm 2024 trên địa bàn tỉnh sẽ hoàn thành đúng thời hạn. Theo kế hoạch, kết quả cuộc điều tra sẽ bàn giao cho Ủy ban Dân tộc vào tháng 4/2025.

GIA KHÁNH