'Đòn bẩy' phát triển kinh tế tập thể
Hội nhập kinh tế là cơ hội, đồng thời cũng là thách thức đối với mô hình kinh tế tập thể, nòng cốt là hợp tác xã. Để phát triển trong bối cảnh mới, các hợp tác xã trên địa bàn tỉnh đã năng động, sáng tạo, đưa khoa học, công nghệ mới vào sản xuất, chế biến. Qua đó, tạo ra những sản phẩm hàng hóa chất lượng, xây dựng thương hiệu, đứng vững trên thị trường.
Chuyển biến về lượng và chất
Xác định vai trò quan trọng của kinh tế tập thể đối với sự phát triển chung của tỉnh, HĐND tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 15/NQ-HĐND ngày 23/3/2021 thông qua Đề án phát triển kinh tế tập thể tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2021-2025. Bám sát đề án trên, UBND tỉnh đã kiện toàn Ban chỉ đạo đổi mới, phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã (HTX). Cùng với đó, UBND tỉnh đã triển khai nhiều chính sách khuyến khích phát triển HTX, chỉ đạo các sở, ban, ngành, địa phương đẩy mạnh việc tư vấn, cung cấp thông tin phát triển HTX; hỗ trợ về vốn, giống, khoa học kỹ thuật, xúc tiến thương mại; đào tạo, tập huấn; đưa cán bộ trẻ về làm việc tại các tổ chức kinh tế tập thể…
Nhờ đó, sau hơn 4 năm thực hiện đề án, kinh tế tập thể có sự chuyển biến tích cực cả về số lượng và chất lượng, đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế chung của tỉnh. Đến hết năm 2024, toàn tỉnh có 780 HTX (tăng 203 HTX so với năm 2020) và 5 liên hiệp HTX với 32 HTX (tăng 2 liên hiệp so với năm 2020). Theo đánh giá của các cơ quan chuyên môn, số HTX hoạt động khá, tốt chiếm trên 50%. Doanh thu của các HTX ước đạt trên 3.000 tỷ đồng, giải quyết việc làm cho gần 43.000 thành viên, người lao động với mức thu nhập bình quân từ 4-6 triệu đồng/người/tháng.
Ông Nguyễn Văn Dũng, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh, cho biết: Các HTX đều hoạt động bảo đảm đúng các nguyên tắc và bản chất HTX kiểu mới. Trình độ cán bộ quản lý HTX được nâng cao rõ rệt, số cán bộ quản lý từ trung cấp đến đại học chiếm trên 60% trong tổng số 2.345 cán bộ quản lý HTX. Nhiều HTX có đội ngũ cán bộ tâm huyết, có kinh nghiệm, nhạy bén với cơ chế thị trường, mạnh dạn áp dụng khoa học công nghệ vào sản xuất, kinh doanh.
Đổi mới để hội nhập
Hiện nay, số HTX hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp chiếm 69% trong tổng số 780 HTX của tỉnh. Trong bối cảnh hội nhập kinh tế, để hàng hóa có thể đứng vững và cạnh tranh trên thị trường, nhiều HTX nông nghiệp đã mạnh dạn thay đổi tư duy, cách làm, sẵn sàng đầu tư máy móc, ứng dụng công nghệ vào sản xuất, chế biến để nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng.
Điển hình, như trong lĩnh vực sản xuất, chế biến, kinh doanh chè, nhiều HTX hoạt động trong lĩnh vực này (có tổng số 168 HTX) đã mạnh dạn đầu tư, ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật mới, công nghệ thông tin, nông nghiệp công nghệ cao trong sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm. Trong đó, chú trọng áp dụng công nghệ tưới tự động, tưới nhỏ giọt; xây dựng nhật ký chăm sóc điện tử; đầu tư xây dựng nhà xưởng, máy móc tự động; ứng dụng công nghệ thông tin trong truy xuất nguồn gốc, quản lý, điều hành…
Hiện nay, có gần 100% HTX đã đưa máy móc vào trong khâu sao sấy, đóng gói; trên 50% ứng dụng công nghệ tưới tự động, tưới nhỏ giọt; 100% HTX có nhà xưởng sản xuất…
Đặc biệt, để đáp ứng xu thế của người tiêu dùng toàn cầu về việc sử dụng thực phẩm có nguồn gốc gần với tự nhiên nhất, đảm bảo tốt cho sức khỏe và lối sống lành mạnh, thời gian qua, các HTX đã dần chuyển đổi từ truyền thống sang tiêu chuẩn hữu cơ.
Ông Bùi Trọng Đại, Giám đốc HTX Trà và du lịch cộng đồng Tiến Yên, xã Tân Cương (TP. Thái Nguyên): HTX đã chuyển 5ha chè trồng theo hướng VietGAP sang tiêu chuẩn hữu cơ. Nhờ thu hút được các đoàn khách trong và ngoài nước đến trải nghiệm và đánh giá cao sản phẩm chè hữu cơ nên HTX tiêu thụ sản phẩm khá thuận lợi. Không chỉ riêng HTX Trà và du lịch cộng đồng Tiến Yên, nhiều HTX trên địa bàn tỉnh đã chuyển sang trồng chè theo tiêu chuẩn hữu cơ. Đến nay, toàn tỉnh đã có 121ha chè được cấp chứng nhận hữu cơ.
Để các HTX có nhiều cơ hội học hỏi, nâng cao năng lực cũng như tiếp nhận công nghệ sản xuất của các nước trên thế giới; tìm kiếm thị trường xuất khẩu, đặc biệt là xuất khẩu nông sản, thời gian qua, Liên minh HTX tỉnh đã đẩy mạnh công tác đối ngoại và triển khai các dự án hợp tác quốc tế.
Đơn cử, Liên minh HTX tỉnh đã phối hợp với các đơn vị có liên quan của tỉnh tổ chức đón tiếp và làm việc với đoàn đại sứ nước ngoài tại Việt Nam đến thăm và làm việc tại nhiều HTX của tỉnh; tổ chức cho đại diện các HTX tham gia kết nối tiêu thụ sản phẩm tại các hội thảo, giao lưu văn hóa quốc tế để kết nối, quảng bá, giới thiệu sản phẩm đến du khách; phối hợp với tổ chức Agriterra (một tổ chức phi lợi nhuận quốc tế trong lĩnh vực nông nghiệp) để tư vấn hỗ trợ nâng cao năng lực phát triển thị trường quốc tế cho các HTX…
Ông Triệu Văn Cương, Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn Thái Nguyên, cho biết: Chuyển đổi số trong lĩnh vực nông nghiệp hiện nay đóng một vai trò hết sức quan trọng. Đây là một trong những yếu tố không chỉ giúp các HTX nâng cao năng suất, mà còn góp phần mở rộng thị trường tiêu thụ, giúp đưa sản phẩm nông sản của tỉnh ra thế giới. Do vậy, thời gian tới, ngành Nông nghiệp sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, hỗ trợ các HTX chuyển đổi số. Đồng thời, ngành cũng tiếp tục tổ chức các lớp tập huấn trang bị các kỹ năng, năng lực thực hành giúp cho các thành viên của HTX sẵn sàng tham gia vào quá trình chuyển đổi số trong giai đoạn mới…
Tỉnh Thái Nguyên hiện có 273 sản phẩm được xếp hạng OCOP từ 3-5 sao (182 sản phẩm 3 sao, 89 sản phẩm 4 sao, 2 sản phẩm 5 sao). Trong đó có 229 sản phẩm chủ thể là HTX (chiếm 84%).