Đội tuyển Việt Nam: Công thức cũ, vũ khí mới

Văn Vĩ đã giúp huấn luyện viên Kim Sang Sik giải quyết bài toán ở cánh trái. Ảnh: INT

Nhưng với những chất liệu mới ở hành lang hai cánh, ông đã và đang tạo nên sự chuyển mình cho đội tuyển Việt Nam.

Tính cả 2 trận đấu với Campuchia và Lào hồi tháng 3 vừa qua, đội tuyển Việt Nam đã nối dài mạch bất bại trên mọi đấu trường lên con số 11 (thắng 9, hòa 2). Thành công lớn nhất của đoàn quân áo đỏ trong giai đoạn này là chức vô địch ASEAN Cup 2024. Đây cũng là giải đấu lớn đầu tiên của huấn luyện viên Kim Sang Sik kể từ khi nắm quyền.

So với giai đoạn đầu dưới quyền ông thầy người Hàn Quốc này, đội tuyển Việt Nam đã ổn định hơn rất nhiều về lối chơi. Điều đó thể hiện rõ ở 11 trận đấu vừa qua khi đoàn quân áo đỏ đã ghi 29 bàn (trung bình 2,6 bàn/trận) và chỉ để lọt lưới 8 lần. Thành công về kết quả là một trong những thước đo để đội tuyển tiến bước sau giai đoạn xuống dốc dưới thời huấn luyện viên Troussier.

An toàn với công thức cũ

Khi nắm quyền dẫn dắt một đội bóng rệu rã, các huấn luyện viên mới thường cải tổ mạnh mẽ về lối chơi. Nhưng ông Kim thì không! Từ khi kí hợp đồng với Liên đoàn Bóng đá Việt Nam, chiến lược gia người Hàn luôn ưu tiên sử dụng sơ đồ 3-4-3 và biến thể 3-4-2-1/3-5-2 vốn đã quá quen thuộc dưới thời huấn luyện viên Park Hang Seo.

Ông Park từng đánh giá đây là công thức rất phù hợp với bóng đá Việt Nam bởi nó phát huy được phẩm chất của các tuyển thủ. Với sơ đồ này, đội tuyển Việt Nam chơi phòng ngự rất hiệu quả, đồng thời phát huy được sự linh hoạt và nhanh nhẹn trong thế phản công. Điểm mấu chốt của công thức này là 2 cầu thủ chạy cánh.

Đội tuyển Việt Nam từng rất thành công với sơ đồ 3-4-3 khi huấn luyện viên Park Hang Seo sở hữu đôi cánh Văn Hậu - Trọng Hoàng. Đây đều là những cầu thủ được đánh giá cao về tốc độ và thể lực, mạnh mẽ trong phòng ngự nhưng cũng rất linh hoạt và bùng nổ khi dâng cao tấn công.

Không phải ngẫu nhiên mà ông Park từng ưu tiên đăng kí Trọng Hoàng với tư cách cầu thủ quá tuổi ở SEA Games 30. Đó cũng là giải đấu mà U22 Việt Nam giành Huy chương Vàng một cách rất thuyết phục.

Cũng với Văn Hậu và Trọng Hoàng, đội tuyển Việt Nam của ông Park từng vô địch AFF Cup 2018, vào tứ kết Asian Cup 2019 và thi đấu thành công ở vòng loại World Cup 2022. Nhưng sau đó là câu chuyện khác! Trọng Hoàng không thể tiếp tục sự nghiệp quốc tế vì gánh nặng tuổi tác, trong khi Văn Hậu liên tiếp rời xa sân cỏ vì rách sụn chêm và đứt dây chằng chéo trước đầu gối phải.

Thực tế, ở cuối giai đoạn nắm quyền của mình, huấn luyện viên Park đã gặp vấn đề ở hành lang 2 cánh. Nhiều cầu thủ được trao cơ hội nhưng không ai đủ khả năng đáp ứng yêu cầu về mặt chiến thuật. Ở cánh trái, Hồng Duy không thể mang lại cảm giác yên tâm khi thay Văn Hậu. Còn ở cánh phải, Tấn Tài và Văn Thanh hỗ trợ tấn công tốt nhưng lại yếu ở mặt trận phòng ngự.

Dưới thời huấn luyện viên Troussier, đội tuyển Việt Nam vẫn ưu tiên sử dụng sơ đồ 3-4-3. Nhà cầm quân người Pháp đã trao cơ hội cho một số cầu thủ trẻ như Minh Trọng, Tuấn Tài hay Văn Khang nhưng họ đều thiếu hoặc tốc độ, hoặc thể lực để đáp ứng yêu cầu. Đã có thời điểm ông Troussier phải thử nghiệm sơ đồ 4 hậu vệ nhưng bất cứ sự thay đổi nào cũng cần lộ trình dài để thích nghi.

Vì vậy, không bất ngờ khi ở cuối giai đoạn của ông Park và trong suốt triều đại Troussier, đội tuyển Việt Nam liên tục sa sút. Họ có thể đúng về công thức nhưng thiếu chất liệu phù hợp để thành công.

Huấn luyện viên Kim Sang Sik vẫn ưu tiên sử dụng sơ đồ 3-4-3 ở đội tuyển Việt Nam. Ảnh: INT

Hi vọng mới dưới thời ông Kim

Sau khi nắm quyền, huấn luyện viên Kim Sang Sik vẫn ưu tiên triệu tập nhiều cầu thủ từng thành danh dưới thời đồng nghiệp đàn anh Park Hang Seo như Duy Mạnh, Tiến Dũng, Thành Chung, Hoàng Đức, Quang Hải, Tuấn Hải hay Tiến Linh.

Vì vậy, ông vẫn sử dụng sơ đồ 3-4-3 để bảo đảm sự thích nghi tốt nhất. Vấn đề lớn nhất của chiến lược gia người Hàn Quốc là tìm kiếm những cầu thủ chạy cánh tốt nhất để công thức của mình phát huy hiệu quả.

Trong gần 1 năm nắm quyền, ông Kim đã thử nghiệm nhiều cầu thủ ở hành lang 2 cánh như Văn Khang, Việt Hưng, Tấn Tài hay Văn Thanh. Và cuối cùng, ông đã tìm được 2 lựa chọn tốt nhất là Văn Vĩ (Nam Định) và Tiến Anh (Thể Công - Viettel).

Văn Vĩ không sở hữu những phẩm chất của một ngôi sao lớn nhưng được đánh giá cao về sự cần mẫn và lối chơi giàu nhiệt huyết. Điểm mạnh của hậu vệ quê Bắc Ninh là tốc độ và khả năng tạt bóng chính xác với cổ chân trái khéo léo.

Còn ở cánh đối diện, Tiến Anh luôn nằm trong nhóm dẫn đầu ở đội tuyển Việt Nam trong các bài tập về thể lực và sức bền. Cả 2 đều đáp ứng yêu cầu về thể chất để tạo nên sự hoàn thiện cho công thức của huấn luyện viên Kim Sang Sik.

Ở trận giao hữu với Campuchia vừa qua, cả Văn Vĩ và Tiến Anh đều ngồi dự bị. Nhưng khi vào sân, họ đã tạo nên lối chơi giàu năng lượng cho đội tuyển Việt Nam ở hành lang 2 cánh. Cá nhân Văn Vĩ đã đóng góp 1 bàn thắng, giúp đoàn quân áo đỏ giành chiến thắng với tỉ số 2-1.

Sau đó ít ngày, Văn Vĩ và Tiến Anh đều được huấn luyện viên Kim Sang Sik điền tên vào đội hình xuất phát khi Việt Nam gặp Lào ở trận mở màn vòng loại Asian Cup 2027. Người hâm mộ có thể thấy rõ sự khác biệt của đội tuyển với sức tấn công vũ bão ở hành lang 2 cánh. Cá nhân Văn Vĩ tiếp tục ghi dấu ấn với 2 bàn thắng nữa cho đội tuyển Việt Nam.

Chỉ qua 11 trận đấu ở đội tuyển Việt Nam, Văn Vĩ đã ghi 4 bàn thắng. Đây là con số rất ấn tượng với 1 cầu thủ chơi ở hàng phòng ngự, vượt qua cả số bàn thắng của Hoàng Đức (2 bàn) sau 50 trận khoác áo đội tuyển Việt Nam.

Lối chơi giàu tốc độ và nhiệt huyết của bộ đôi Văn Vĩ - Tiến Anh đã làm xô lệch hàng thủ của Lào dù đối thủ chủ trương phòng ngự số đông. Trong thế trận đó, các mũi công khác của đội tuyển Việt Nam dễ thở hơn rất nhiều. Họ có nhiều khoảng trống để tạo ra nhiều cơ hội cũng như số bàn thắng.

Jason Pendant Quang Vinh đã sẵn sàng cống hiến cho đội tuyển Việt Nam. Ảnh: INT

Chờ phiên bản nâng cấp

Cuối tháng 3 vừa qua, chỉ ít ngày sau khi vượt qua Lào ở trận mở màn vòng loại Asian Cup 2027, đội tuyển Việt Nam đã đón nhận tin vui khi hậu vệ Jason Pendant Quang Vinh đã hoàn tất thủ tục nhập tịch, chính thức trở thành công dân Việt Nam. Điều đó đồng nghĩa hậu vệ đang khoác áo Công an Hà Nội đã đủ điều kiện khoác áo đội tuyển Việt Nam.

Jason Pendant Quang Vinh khoác áo Công an Hà Nội từ tháng 8 năm ngoái. Nhưng trước đó, hậu vệ sinh năm 1997 này từng thi đấu ở Pháp cho Câu lạc bộ Sochaux và ở Mỹ trong màu áo New York Red Bulls. Đến từ nền bóng đá phát triển, Quang Vinh được đánh giá cao về lối chơi giàu năng lượng và tư duy chiến thuật, được coi là sự tăng cường đáng kể cho đội tuyển Việt Nam.

Vị trí sở trường của Quang Vinh là hậu vệ trái. Với khả năng tranh chấp cực tốt, hậu vệ này hoàn toàn có thể cạnh tranh với Văn Vĩ, thậm chí được coi là phiên bản nâng cấp cho cánh trái của đội tuyển Việt Nam.

Hiện chưa thể khẳng định Quang Vinh hay Văn Vĩ là lựa chọn tốt hơn ở cánh trái của đội tuyển Việt Nam. Nhưng ít nhất, 2 lựa chọn này đã tạo nên sự cạnh tranh tích cực, điều mà bất cứ huấn luyện viên nào cũng mong đợi. Chưa kể, 2 hậu vệ này có phong cách thi đấu khác nhau, sẽ mang lại cho đội tuyển những lựa chọn tốt tùy theo thế trận.

Giống Mạc Hồng Quân, Văn Lâm và Nguyễn Filip trước đây, Jason Pendant Quang Vinh là cầu thủ mang trong mình dòng máu Việt. Ở tuyển U22, Việt Nam cũng đang gây chú ý với trường hợp của tiền vệ Việt kiều Viktor Lê. Đây là nguồn lực lớn mà bóng đá Việt Nam không thể không tận dụng để tăng sự cạnh tranh và làm mới đội hình.

Ở ASEAN Cup 2024, người hâm mộ có thể thấy sự khác biệt lớn của đội tuyển Việt Nam với ngôi sao nhập tịch Nguyễn Xuân Son. Tiền đạo gốc Brazil không phải Việt kiều nhưng đã chiến đấu và thể hiện rất rõ khát khao cống hiến cho đội tuyển Việt Nam. Anh đã ít nhiều ghi điểm với người hâm mộ và trở thành lựa chọn tốt ở thời điểm mà bóng đá Việt Nam chưa có nhiều tài năng thay thế thế hệ cũ.

Dù còn nhiều tranh cãi, người hâm mộ vẫn phải thừa nhận đây là xu thế của bóng đá thế giới trong giai đoạn hội nhập. Rất khó để đội tuyển Việt Nam hướng tới các mục tiêu cao xa nếu lạc hậu so với chính các đối thủ trong khu vực…

Khánh Vy