Đổi tiền lẻ, tiền mới cuối năm: Rủi ro chực chờ

Người dân trong dịp Tết có nhu cầu nên đến các ngân hàng để thực hiện đổi tiền lẻ.

“Đổi tiền lì xì Tết”, “đổi tiền mới” trở thành từ khóa được tìm kiếm nhiều những ngày gần đây, song, người dân nên cẩn trọng bởi loại dịch vụ này thường đi kèm với nhiều rủi ro.

“Hot” dịch vụ đổi tiền

Chỉ còn gần một tháng nữa là đến Tết Nguyên đán năm 2025, thời điểm này, nhu cầu sử dụng tiền mới của người dân để mừng tuổi, đi lễ, chùa… đang ngày một tăng cao. Chỉ cần gõ từ khóa “đổi tiền lì xì Tết” trên mạng xã hội là hàng trăm bài đăng, hội nhóm hiện ra với những lời mời gọi, cam kết “tiền thật”, “tiền mới”, “giá rẻ nhất thị trường”... Thậm chí, nhiều chủ tài khoản còn nhận “đổ buôn” tiền lẻ, tiền mới cho ai có nhu cầu hay tuyển cộng tác viên đăng bài.

Ngoài dịch vụ đổi tiền mới, tiền lẻ, “dân buôn tiền” trên mạng Internet còn rao bán cả tiền lì xì, tiền độc, tiền hiếm, ngoại tệ của nhiều nước. Các loại tiền này chủ yếu được chuyển trực tiếp từ nước ngoài về, với giá bán thường cao gấp nhiều lần so với mệnh giá thực tế tùy vào độ độc, lạ của loại tiền.

Theo ghi nhận, trên các hội nhóm mạng xã hội, hàng loạt các group đổi tiền lẻ, tiền mới hoạt động sôi nổi với số lượng thành viên đông đảo. Không chỉ liên tục đăng tải bài viết giới thiệu dịch vụ đổi tiền, các bình luận liên quan cũng nhộn nhịp không kém.

Bên cạnh những lời mời chào hết sức hấp dẫn như phí đổi thấp, cam kết tiền thật, tiền nguyên seri, các đối tượng còn sẵn sàng giao hàng tận nơi, người đổi tiền được yêu cầu kiểm tra trước khi nhận hàng.

Để cạnh tranh, mức phí dịch vụ cho việc đổi tiền cũng dao động linh hoạt tùy vào từng thời điểm. Theo đó, đối với các loại tiền mới với mệnh giá cao như 100.000 đồng, 200.000 đồng, mức phí đổi từ 3 - 6%. Đối với các loại tiền lẻ như 1.000 đồng, 2.000 đồng, mức phí cao hơn, từ 10 - 14%. Càng đổi với số lượng lớn, mức phí dịch vụ càng được chiết khấu “phải chăng”.

Chị Bùi Lan Anh (quận Đống Đa, Hà Nội) chia sẻ, từ cuối tháng 11 âm lịch, khi tới 2 ngân hàng đổi sổ tiết kiệm, chị đề nghị nhân viên đổi “vài tép” tiền mới mệnh giá 5.000 đồng, 10.000 đồng, 20.000 đồng để đi lễ và mừng tuổi các cháu ở quê, nhưng đều nhận những cái lắc đầu. Họ giải thích gần 10 năm nay Ngân hàng Nhà nước không phát hành tiền mệnh giá dưới 50.000 đồng vào dịp Tết Nguyên đán.

Vì không thể đổi tiền để sử dụng theo nhu cầu, chị Lan Anh tìm đến các hội nhóm đổi tiền trên mạng. Chị Lan Anh khảo giá qua một tài khoản mạng xã hội Facebook nhận đổi tiền mới tại Hà Nội, loại mệnh giá 5.000 đồng, 10.000 đồng, 20.000 đồng thường có phí đổi 7 - 10%. Nếu đổi nhiều hoặc mệnh giá lớn, phí đổi khoảng 5%. Càng cận Tết, mức phí càng cao.

“Đó là với tiền mới, nguyên seri, còn với loại tiền đã qua sử dụng không còn nguyên seri mức phí cho mệnh giá nhỏ khoảng 5 - 7% tùy loại”, chị Lan Anh cho biết.

Cẩn trọng “sập bẫy”

Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT) cảnh báo, những quảng cáo dịch vụ đổi tiền mới trên các trang mạng xã hội tiềm ẩn rất nhiều rủi ro cho người có nhu cầu đổi tiền. Thực tế đã có nhiều nạn nhân thực hiện giao dịch đổi tiền mới nhưng khi nhận lại tiền được đổi thì không đủ như cam kết, thậm chí khi nhận lại là tiền giả.

Không ít trường hợp người dân chuyển khoản xong thì chủ tài khoản trang mạng xã hội đã chặn liên lạc và mất tích, “bùng” tiền cọc của khách. Thông thường những người “sập bẫy” các chiêu lừa đảo và bị đổi tiền giả đều xem như “xui”, không trình báo đến các cơ quan chức năng vì sợ bị truy cứu trách nhiệm.

Cục An toàn thông tin lưu ý, hành vi thu, đổi tiền mới, tiền lẻ của cá nhân, tổ chức khác nhằm hưởng chênh lệch và trao đổi tiền trên mạng không được phép, đều vi phạm quy định pháp luật và phải được ngăn chặn, xử lý nghiêm.

Do đó, người dân cần cảnh giác trước những đối tượng không quen biết, tuyệt đối không đổi tiền qua mạng xã hội để tránh trở thành “con mồi” tiếp tay cho các hành vi lừa đảo.

“Chỉ nên sử dụng các dịch vụ đổi tiền của ngân hàng, các tổ chức có giấy phép hoạt động hợp pháp”, lãnh đạo Cục An toàn thông tin lưu ý.

Theo luật sư Bùi Quang Thu, Đoàn Luật sư Hà Nội, việc đổi tiền hiện nay thực hiện theo Thông tư 25/2013/TT-NHNN (Quy định hoạt động thu, đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông) của Ngân hàng Nhà nước.

Theo Thông tư này, chỉ có những tổ chức được Nhà nước cho phép mới được hoạt động đổi tiền, bao gồm: Ngân hàng Nhà nước, Ngân hàng Nhà nước chi nhánh, Sở giao dịch Ngân hàng Nhà nước, tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, Kho bạc Nhà nước.

Luật sư Thu nhấn mạnh, ngoài các đơn vị này, mọi hoạt động đổi tiền của cá nhân, tổ chức khác đều là bất hợp pháp. Bất kỳ hành vi đổi tiền mới, tiền lẻ nhằm hưởng % chênh lệch, đổi tiền để thu lời đều là hành vi trái pháp luật và có thể bị xử phạt.

Việc đổi tiền lẻ trên mạng mang tính rủi ro rất cao. Nhiều đối tượng có thể lợi dụng nhu cầu của người dân thực hiện việc đổi thiếu tiền, sử dụng tiền bất hợp pháp, không rõ nguồn gốc hay thậm chí là tiền giả.

Bên cạnh đó, những đối tượng đổi tiền chỉ là quen biết trên mạng, thậm chí không có tổ chức, trụ sở rõ ràng. Khi đổi trúng tiền giả thì người dân còn gặp rủi ro khi phải chứng minh nguồn gốc tiền đó từ đâu mà có...

Các chuyên gia pháp lý khác cũng khuyến cáo, người dân cần nâng cao cảnh giác, cẩn trọng tránh bị thiệt hại trong việc đổi tiền qua mạng. Việc giao dịch, trao đổi tiền lẻ, an toàn nhất là vào ngân hàng.

Chính vì vậy, để không rơi vào bẫy của các đối tượng lừa đảo cũng như bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình, người dân dịp Tết khi có nhu cầu nên đến các ngân hàng để thực hiện đổi tiền.

Bảo Hân