Đối thoại những điểm mới của Luật Bảo hiểm xã hội, chính sách nghỉ hưu trước tuổi

Quang cảnh hội nghị. Ảnh: N.M

Tham gia giải đáp câu hỏi của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động (NLĐ) có các chuyên gia: Phó Chủ nhiệm Đoàn Luật sư TP Hà Nội - thạc sĩ, luật sư Nguyễn Văn Hà; Phó Trưởng phòng Xây dựng chính quyền, Sở Nội vụ TP Hà Nội Vũ Minh Huyền; Trưởng phòng Tuyên truyền và Hỗ trợ người tham gia BHXH Khu vực I Dương Thị Minh Châu.

Phát biểu khai mạc buổi đối thoại, Phó Tổng biên tập Báo Lao động Thủ đô Đinh Tuấn Anh cho biết, chúng ta đang ở trong một thời điểm chuyển mình mạnh mẽ của xã hội, nơi mỗi sự thay đổi về chính sách, pháp luật không chỉ mở ra những cơ hội mới, mà còn đặt ra những thách thức đòi hỏi sự hiểu biết và thích nghi.

Hai chủ đề chính được đặt ra trong chương trình hôm nay không chỉ là những điểm mới của Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) sửa đổi mà còn là chính sách dành cho cán bộ nghỉ hưu trước tuổi khi thực hiện tinh gọn bộ máy. Đây là những vấn đề chạm đến quyền lợi sâu sắc của NLĐ, là những điều chúng ta cần hiểu rõ để đảm bảo rằng mọi quyền lợi chính đáng đều được bảo vệ.

Các chuyên gia giải đáp tại buổi đối thoại. Ảnh: N.M

Trả lời câu hỏi của người lao động về công ty chậm đóng BHXH có ảnh hưởng đến chế độ thai sản, chuyên gia Dương Thị Minh Châu thông tin, chẳng may đơn vị gặp khó khăn chậm đóng BHXH thì NLĐ chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng đến quyền lợi. Trường hợp của người hỏi liên quan đến việc hưởng chế độ thai sản, căn cứ theo quy định, NLĐ đóng BHXH từ đủ 6 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh sẽ đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản khi sinh. Nếu không đảm bảo điều kiện đó thì NLĐ sẽ không được hưởng BHXH.

Trong Luật BHXH 2024 quy định rất rõ thời gian chậm đóng, trốn đóng nhằm mục đích xác định quyền lợi cho NLĐ. Khi đơn vị trốn đóng thì NLĐ có quyền khởi kiện ra tòa để đòi quyền lợi. Đây là điểm rất mới của Luật BHXH 2024, với kỳ vọng sẽ đảm bảo tốt hơn quyền lợi cho NLĐ.

Chuyên gia Dương Thị Minh Châu cũng thông tin thêm về điểm mới trong Luật BHXH 2024, theo đó, đối với lao động tự do, NLĐ có thể tới cơ quan BHXH để đăng ký tham gia, và khai theo tờ khai TK1. Luật BHXH 2024 có những điểm mới đối với lao động tự do, trường hợp những người tham gia BHXH tự nguyện đóng đủ 6 tháng trong vòng 12 tháng trước sinh thì được hưởng chế độ thai sản, mỗi con là 2 triệu đồng.

Nếu cả vợ và chồng đều tham gia đóng BHXH tự nguyện thì chỉ vợ được hưởng, nếu vợ tham gia đóng BHXH bắt buộc, chồng tham gia BHXH tự nguyện thì vợ được hưởng chế độ theo đóng BHXH bắt buộc, chồng được hưởng theo chế độ tham gia BHXH tự nguyện nhằm đảm bảo chế độ cho NLĐ tham gia BHXH.

Người lao động đặt câu hỏi với các chuyên gia. Ảnh: N.M

Ngoài ra, chính sách liên kết, nếu những người tham gia BHXH tự nguyện đến thời điểm đủ điều kiện về tuổi đời nghỉ hưu nhưng chưa đủ số năm đóng BHXH có thể hưởng chính sách bảo đảm hưu trí xã hội theo số tiền đóng.

Cùng giải đáp câu hỏi của người lao động về đối tượng nào sẽ thuộc diện được xem xét nghỉ hưu trước tuổi theo chủ trương tinh gọn bộ máy, chuyên gia Vũ Minh Huyền thông tin, hiện nay đang trong quá trình triển khai việc không tổ chức bộ máy cấp huyện và sắp xếp bộ máy cấp xã. Về tiêu chí, có 2 điều kiện, việc sắp xếp bộ máy được quy định theo văn bản hướng dẫn. Tiếp đó là tùy với từng đơn vị trước hết cán bộ được xem xét nghỉ phải là những người tự nguyện và khi tự nguyện rồi thì phải được cơ quan có thẩm quyền quyết định.

Chuyên gia Vũ Minh Huyền thông tin thêm về cán bộ nghỉ hưu trước tuổi được hưởng chế độ, chính sách mà là cán bộ thuộc diện dôi dư sau sắp xếp tổ chức đơn vị hành chính. Các trường hợp này được sắp xếp theo từng nhóm, từ 2-10 năm có 3 khoản trợ cấp.

Thứ nhất trợ cấp 1 lần được tính bằng tổng số tiền lương hiện hưởng theo quy định nhân 12 tháng; khoản 2 là trợ cấp cho những năm công tác mà nghỉ hưu trước tuổi bằng số tiền hiện hưởng nhân số tháng nghỉ trước tuổi; khoản 3 là trợ cấp với anh em tại các xã là trợ cấp 3 tháng để tìm việc làm mới. Với các đối tượng dưới 2 năm chỉ có 1 khoản trợ cấp là trợ cấp hưu trí 1 lần cho các tháng nghỉ sớm.

Các khoản khác như tiền lương hưu trí được hưởng sẽ thực hiện theo Luật BHXH tạm thời.

Cùng giải đáp thắc mắc của người lao động về bảo vệ trường học được ký hợp đồng theo Nghị định 111 thì có được nghỉ lễ Tết hay không? Luật sư Nguyễn Văn Hà giải đáp rằng, dù là bảo vệ tại trường học hay các đơn vị khác thì đều phải tuân thủ theo Bộ luật Lao động. Trong từng trường hợp cụ thể sẽ phải nghiên cứu các điều khoản trong đồng lao động nhưng về cơ bản vẫn phải bắt buộc phải tuân theo Luật Lao động, ví dụ như tổng số các ngày nghỉ phép trong năm.

Bên cạnh đó, luật sư Nguyễn Văn Hà còn giải đáp câu hỏi về có chính sách hỗ trợ nào khác dành cho cán bộ nghỉ hưu trước tuổi đó là các chế độ quyền lợi, chính sách chung dành cho đối tượng nghỉ hưu trước tuổi thực hiện tinh giảm bộ máy đều được quy định trong Nghị định 178/2024/NĐ-CP. Hầu hết những đối tượng được xét duyệt trong nghỉ hưu trước tuổi theo Nghị định 178/2024/NĐ-CP đa phần là đến tuổi hoặc sắp đến tuổi nghỉ hưu.

Đối với cán bộ, công chức, viên chức rơi vào trường hợp tinh gọn bộ máy có điểm lợi là đa phần cán bộ, công chức, viên chức có kinh nghiệm, có trình độ chuyên môn do đó khi về nghỉ vẫn còn sức khỏe thì có thể chọn những công việc khác phù hợp với chuyên môn của mình để tiếp tục làm việc.

Chuyên gia Dương Thị Minh Châu cho rằng, Nghị định 178/2024/NĐ-CP được nghỉ hưu sớm trước tuổi so với Luật BHXH, Bộ Luật Lao động. Theo Nghị định 178 trường hợp về sớm trước 10 năm, không bị trừ tỷ lệ, được hưởng lương hưu, tùy theo số năm đóng BHXH; còn Luật BHXH quy định về hưu sớm ngoại trừ các trường hợp đủ điều kiện, còn nếu trường hợp không đủ điều kiện mà về hưu sớm trước 5 năm trừ 10%; 10 năm trừ 20%.

Đối với những trường hợp khác, đã nghỉ hưu rồi thì không ảnh hưởng gì đến thâm niên hay lương. Với chính sách tinh giảm biên chế, thôi việc thì không tính thâm niên nữa, khi giải quyết các chế độ sau này sẽ phải căn cứ theo Luật BHXH. Như vậy BHXH chỉ ảnh hưởng trường hợp thôi việc chứ nghỉ hưu không ảnh hưởng.

Hội nghị đã nhận được trên 20 câu hỏi từ hội trường, với những băn khoăn, thắc mắc của người lao động gửi đến chương trình đã được các chuyên gia giải đáp, trao đổi cụ thể chi tiết, thông tin, cập nhật rất nhiều kiến thức. Qua đó, giúp cán bộ Công đoàn, người lao động hiểu hơn về Luật, nắm rõ hơn, để biết tự bảo vệ quyền lợi của mình khi cần thiết; đồng thời, tuyên truyền vận động người lao động, người sử dụng lao động chấp hành, tôn trọng và hành động theo pháp luật, tuân thủ, chấp hành pháp luật trong quan hệ lao động.

Công Phương