Đội quân voi chiến của gia tộc Barca

Thế giới phương Tây lần đầu được thấy voi chiến khi Alexander Đại Đế thực hiện cuộc xâm lược của mình vào Đế chế Ba Tư hơn một thế kỷ trước. Trên chiến trường, lũ voi Ấn Độ của quân Ba Tư trông thật là ghê gớm dữ dội và hẳn có thể gây rối loạn trong hàng ngũ quân địch đang hoảng sợ, nhưng trên thực tế thì độ hữu dụng của chúng mang giá trị về mặt biểu tượng hơn là chiến thuật.

Khó điều khiển và bản thân loài động vật này cũng dễ hoảng sợ, lũ voi nhiều khả năng sẽ giẫm đạp lên cả quân mình chứ không phải chỉ kẻ thù. Nhưng Hannibal và gia tộc Barca đã coi voi chiến là một linh vật của gia đình. Không ai biết chắc liệu đội voi chiến của ông là từ Ấn Độ, hay từ những loài có nguồn gốc Bắc Phi mà nay đã không còn nữa, nhưng chúng là giống voi nhỏ hơn so với loại voi to lớn và cực kỳ khó điều khiển sinh sống ở phía Nam Sahara.

Voi chiến là hình ảnh luôn gắn liền với Hannibal. Ảnh: The Guardian.

Đàn voi của Hannibal vốn thoải mái trong nước, nhưng sông Rhône thì chảy nhanh, nước thì lạnh, và mặt sông rất rộng, nên chúng không thể chỉ cứ thế lội qua. Nhưng từ lâu Hannibal đã nghiên cứu cách để đưa lũ voi vượt sông sang bờ Đông. Ông đã cho quân lính làm những tấm cầu phao đặt ở cuối một con đường đất dài, được đắp lấn sâu vào mặt sông, rồi phủ đất và cỏ lên chúng để chúng trông giống như phần đường đắp.

Trên chiếc cầu phao có thể tháo rời này, chỉ cần dẫn hai con voi cái đi qua, lũ voi đực sẽ tự động đi theo. Khi tất cả số voi đều đã ở trên đó, ông cắt các sợi dây giữ cầu phao với con đường đắp và để chúng trôi sang bên kia sông. Một vài con voi sợ hãi và nhảy xuống giữa dòng nước, làm quản tượng ngồi trên lưng bị ngập trong nước, nhưng sau đó chúng có thể tiếp tục vượt sông bằng cách vừa bước đi trên lòng sông, vừa vươn vòi qua mặt nước để thở. Các con còn lại run như cầy sấy trên cầu phao và nhanh chóng được chở qua bờ Đông. Cuối cùng, tất cả số voi với tâm trạng đã dịu lại sau cú sốc đều tới được bờ bên kia sông Rhône và tập hợp với phần còn lại của đội quân Carthage.

Trong khi đó, Hannibal cắt cử năm trăm kỵ binh Numidia tiến về phía Nam để thám thính động tĩnh quân đội của Scipio đang đóng tại Massalia. Họ sớm quay trở lại doanh trại và báo cáo rằng mình đã chạm trán với kỵ binh La Mã chỉ cách đó vài cây số, và đánh một trận ngắn nhưng dữ dội và thiệt hại gần nửa quân số, dù họ cũng khiến đám quân La Mã bỏ chạy về chỗ Scipio với thiệt hại nặng nề. Nghe xong tin này, Hannibla ra lệnh cho đội quân của mình rời bờ biển tiến vào vùng núi xa xôi, vì không muốn bị sa lầy vào một cuộc chiến tại xứ Gaul.

Đến lúc này quân La Mã mới sững sờ nhận ra rằng Hannibal đang chủ ý hành quân vượt qua dãy Alps để đánh vào Ý. Nước đi thông minh và táo bạo này đặt ra mối nguy hiểm thực sự cho thành Rome, thúc giục Scipio ngay lập tức lui quân về Ý, nhằm tuyển mộ thêm binh lính để đối đầu với Hannibal tại đó, vì Scipio khó mà bắt kịp Hannibal tại xứ Gaul. Nhưng trong một nước đi nhìn xa trông rộng có ảnh hưởng tới cuộc chiến trước mắt, Scipio đã cử em trai mình hành quân tới Tây Ban Nha với một đạo quân lớn, để cầm chân quân Carthage tại đó và ngăn họ chi viện cho Hannibal từ Iberia.

Quân Carthage có thể trông thấy đỉnh dãy Alps tuyết phủ trước mắt, đang ngày càng nhô cao dần lên. Hannibal, bậc thầy về vực dậy tinh thần binh lính, đã triệu tập một hội nghị quân đội trước khi rời sông Rhône và cử một vị tộc trưởng người Celt tại Italy tên là Magilus đứng ra nói trước các binh lính Carthage và đảm bảo với họ rằng người dân của tộc ông ta đang háo hức chờ đợi để chào đón họ ở sườn bên kia dãy Alps.

Hannibal cũng cất lời và đảm bảo với họ rằng chiến thắng trước Rome nằm ở trên những ngọn núi kia. Ông cảnh báo họ rằng hành trình vượt núi sẽ khó khăn, nhưng không có đội quân nào trên thế giới kể từ thời Alexander Đại Đế được trang bị tốt hơn để đối phó với những thử thách đang ở phía trước. Binh lính của Hannibal có niềm tin to lớn vào ông và tự cổ vũ một cách hoang dại trước lời nói của người chỉ huy của mình. Rồi họ quay đi và hành quân tới dãy Alps hùng vĩ, sẵn sàng đối diện với thử thách vĩ đại nhất của cuộc đời mình.

Philip Freeman/Bách Việt Books-NXB Dân Trí