Đôi bờ Đại Tây Dương tạm yên trước 'sóng lớn'

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 25/5 bất ngờ thông báo hoãn việc áp thuế 50% đối với hàng hóa nhập khẩu từ EU đến ngày 9/7 thay vì từ 1/6 như tuyên bố trước đó. Thông báo của Tổng thống Trump được đưa ra sau cuộc điện đàm với Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen.

Tổng thống Mỹ Donald Trump bất ngờ lùi lịch áp thuế sau cuộc điện đàm với người đứng đầu Ủy ban châu Âu. Ảnh minh họa Reuters.

Theo nhà lãnh đạo Mỹ, các cuộc đàm phán thương mại giữa hai bên sẽ bắt đầu nhanh chóng. “Chủ tịch Ủy ban châu Âu vừa gọi cho tôi, yêu cầu gia hạn việc áp thuế vào ngày 1/6. Bà ấy nói rằng Liên minh châu Âu muốn đàm phán nghiêm túc và tôi cũng đã nói rõ rằng Mỹ sẽ thảo luận với bất kỳ ai chịu lắng nghe. Chúng tôi đã có cuộc cuộc điện đàm rất tốt đẹp và tôi đã đồng ý hoãn việc áp thuế đến ngày 9/7. Chủ tịch Ủy ban châu Âu đã nói rằng, các quan chức châu Âu sẽ nhanh chóng gặp nhau và xem liệu có thể giải quyết được vấn đề gì không”.

Trước đó, ông Trump hôm 23/5 đã đề xuất mức thuế lên đến 50% đối với hàng nhập khẩu từ EU, bắt đầu từ ngày 1/6, với lý do “EU, được thành lập với mục đích chính là lợi dụng Mỹ trong lĩnh vực thương mại, đã tỏ ra rất khó hợp tác” và các cuộc thảo luận giữa Mỹ với khu vực này “không có tiến triển gì”. Lời đe dọa áp thuế này được đưa ra sau mức thuế có đi có lại lên đến 20% đối với EU mà Washington công bố hồi tháng 4. Bản thân mức thuế có đi có lại này cũng đã bị hoãn.

Về phần mình, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đăng tải trên mạng xã hội X, bày tỏ sự lạc quan khi cho biết, EU và Mỹ chia sẻ mối quan hệ thương mại quan trọng và chặt chẽ nhất thế giới. Châu Âu sẵn sàng thúc đẩy các cuộc đàm phán một cách nhanh chóng và quyết đoán. Được biết, Ủy ban châu Âu dự kiến sẽ sớm thảo luận về các đề xuất mới nhất đã được gửi tới Mỹ hồi tuần trước và đánh giá triển vọng cuộc họp giữa các đại diện thương mại Mỹ- EU dự kiến diễn ra vào đầu tháng 6 tại Paris, Pháp .

EU, gồm 27 quốc gia, là đối tác thương mại lớn thứ hai của Mỹ, chỉ sau Trung Quốc. Theo số liệu của chính phủ Mỹ, năm 2024, Mỹ đã xuất khẩu hơn 370 tỷ USD hàng hóa sang EU và nhập khẩu khoảng 606 tỷ USD hàng hóa từ khu vực này, với thâm hụt thương mại khoảng 236 tỷ USD. Tuy nhiên, ông Trump chỉ trích “Mỹ có thâm hụt thương mại với EU hơn 250 tỷ mỗi năm và là con số này là hoàn toàn không thể chấp nhận được”.

Nếu các cuộc đàm phán mang lại kết quả tích cực, đây có thể là tiền đề cho một thỏa thuận thương mại mới giữa hai đối tác thương mại lớn hàng đầu thế giới và rộng hơn là mang lại động lực cho các cuộc đàm phán thương mại đang diễn ra.

Quyết định của Tổng thống Mỹ không chỉ giúp xoa dịu căng thẳng giữa hai nền kinh tế lớn, mà còn mở ra cơ hội đối thoại nhằm tìm kiếm giải pháp bền vững cho mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương. Động thái hoãn thuế đã phần nào trấn an các thị trường tài chính vốn lo ngại nguy cơ vòng xoáy leo thang căng thẳng giữa hai trong số các nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Theo CNN, sau khi thông tin Mỹ hoãn áp thuế được đưa ra, thị trường chứng khoán châu Á ngày 26/5 đã ghi nhận mức tăng khiêm tốn. Chỉ số Nikkei 225 của Nhật Bản tăng 0,8%, trong khi chỉ số Kospi của Hàn Quốc tăng 0,9%. Chỉ số TAIEX của Đài Loan và S&P/ASX 200 của Australia giao dịch tương đối ổn định, trong khi chỉ số Hang Seng của Hồng Kông giảm 0,3%. Đồng euro và USD đều tăng giá so với các đồng tiền trú ẩn an toàn như Yen Nhật và Franc Thụy Sĩ.

Tuy nhiên, tâm lý lạc quan này vẫn còn mong manh khi nguy cơ về một cuộc chiến thương mại toàn diện chưa được loại trừ hoàn toàn. Trong kịch bản xấu nhất, nếu hai bên không thể tìm được tiếng nói chung, Mỹ hoàn toàn có thể kích hoạt lại chính sách thuế cao, không chỉ với các mặt hàng truyền thống mà còn có khả năng mở rộng sang các lĩnh vực công nghệ, ôtô và nông sản. Đồng thời, khả năng EU đưa ra các biện pháp đáp trả cũng không thể loại trừ, làm gia tăng rủi ro cho thương mại toàn cầu.

Bộ trưởng Ngoại giao CH Séc Jan Lipavsky cho biết nếu Mỹ tiếp tục và áp dụng mức thuế tăng 50% đối với tất cả hàng nhập khẩu của EU, châu Âu phải bảo vệ lợi ích của mình và có các biện pháp đáp trả tương xứng. Bộ trưởng Thương mại Pháp Laurent Saint-Martin cho biết vẫn giữ nguyên quan điểm giảm leo thang nhưng sẵn sàng ứng phó với những gì xảy ra. Trong khi đó, Bộ trưởng Kinh tế Đức Katherina Reiche nhấn mạnh rằng khối này sẽ phải thực hiện các biện pháp để đạt được thỏa thuận với Mỹ.

Các quan chức EU thời gian gần đây cũng cho thấy giọng điệu cứng rắn hơn khi đề cập đến tình hình đàm phán với Mỹ. Theo Ủy viên châu Âu về Thương mại và An ninh Kinh tế Maros Sefcovic, thương mại EU-Mỹ là “không gì có thể sánh bằng” và phải được dẫn dắt bởi sự tôn trọng lẫn nhau, chứ không phải là đe dọa, EU sẵn sàng bảo vệ lợi ích của mình.

“Chúng tôi không cảm thấy mình thế yếu hay cảm thấy phải chịu áp lực không đáng có để chấp nhận thỏa thuận. Điều đó sẽ không công bằng. EU muốn khẳng định rõ ràng rằng chúng tôi là khối thương mại lớn nhất trên hành tinh này, với nền kinh tế rất mạnh và với mạng lưới các hiệp định thương mại tự do thực sự rất lớn. Chúng tôi sẵn sàng thảo luận, sẵn sàng tìm ra các giải pháp cùng có lợi”, ông Sefcovic nhấn mạnh.

Duy Tiến