Doanh nhân Phùng Văn Sâm, Chủ tịch HĐQT Hanfimex Group: Mỗi biến động là một bài học thực tiễn

Doanh nhân Phùng Văn Sâm, Chủ tịch HĐQT Hanfimex Group.

Vững tâm trước “sóng lớn”

Bảy tháng đầu năm 2025, thị trường nông sản xuất khẩu trải qua một giai đoạn khó khăn. Chính sách thuế của Tổng thống Mỹ Donald Trump thay đổi liên tục như những cơn sóng bất ngờ ập đến. “Không ai biết ngày mai sẽ thế nào và điều đó khiến cả người bán lẫn người mua đều thót tim”, ông Sâm nhớ lại.

Mở đầu cuộc trò chuyện với doanh nhân Phùng Văn Sâm, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Tập đoàn Hanfimex Việt Nam (Hanfimex Group), giống như một chuyến hành trình ngược dòng thời gian để thấy rõ hơn thách thức với xuất khẩu nông sản Việt và cách vị doanh nhân này chèo lái con thuyền của mình vượt qua những cơn sóng dữ.

Trong tình hình ấy, Hanfimex vẫn giữ được đà tăng trưởng. Bí quyết, theo ông Sâm là “không thụ động ngồi chờ sóng yên”, mà chủ động tập trung vào nhóm sản phẩm chủ lực, nâng hàm lượng chế biến, gia tăng giá trị.

So với cùng kỳ năm ngoái, 7 tháng đầu năm 2025, doanh thu của Hanfimex đã tăng hơn 20%. Đặc biệt, Công ty bổ sung ít nhất 5 sản phẩm giá trị gia tăng mới, như những mũi nhọn giúp doanh nghiệp đi sâu vào thị trường.

“Những con số này chỉ là phần nổi của tảng băng, bởi kinh doanh chẳng bao giờ toàn màu hồng”, ông Sâm ví von.

Trong đó, phần chìm là cả một cuộc tái cơ cấu từ gốc rễ. Một trong những “vũ khí” của Hanfimex là mô hình Lean Six Sigma - tinh gọn từ khâu nguyên liệu đến sản xuất, xuất khẩu, để sản phẩm luôn đạt chuẩn và đáp ứng đa dạng thị hiếu người tiêu dùng.

“Doanh nghiệp cũng thay đổi chiến lược tiếp cận, thay vì ưu tiên những thị trường xa, nay tập trung mạnh vào khu vực châu Á, nơi đơn hàng chỉ mất 2-3 ngày là tới tay khách hàng. Mỗi ngày rút ngắn được là mỗi đồng vốn quay vòng nhanh hơn”, ông Sâm chia sẻ.

Cùng lúc, Hanfimex đều đặn tham gia các chương trình xúc tiến thương mại, mở rộng mạng lưới khách hàng. Theo Chủ tịch Hanfimex, một xu hướng mới đang hình thành khi nhiều tập đoàn lớn của Mỹ bắt đầu “xoay trục” sang châu Á, tìm nhà sản xuất và phân phối ngay tại khu vực này để tiết kiệm chi phí và rút ngắn thời gian logistics. Nhờ đó, từ đầu năm, Công ty đã đón nhiều đoàn đối tác từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ… tới tận nơi để ký kết hợp tác, thậm chí mua trực tiếp đưa vào chuỗi siêu thị ở khu vực châu Á.

“Trong kinh doanh, cũng như trong đời sống, khi gặp khó khăn, việc đầu tiên là phải ngồi lại suy nghĩ. Tôi luôn tin rằng, tâm phải tĩnh thì trí mới sáng, nếu lòng rối bời, sẽ chẳng thể đưa ra quyết định đúng đắn. Từ những biến động của nền kinh tế, đến nay, tôi luôn sẵn sàng cho thay đổi, hành động nhanh, nhưng không hấp tấp, mỗi biến động là một bài học để bước đi vững vàng hơn”, doanh nhân Phùng Văn Sâm tâm sự.

Nhà máy tại Bình Phước (nay là Đồng Nai) của Hanfimex áp dụng tiêu chuẩn xanh, ứng dụng năng lượng mặt trời với công nghệ bảo quản không hóa chất.

Đa dạng hóa thị trường là hướng đi tất yếu

Với ông Sâm, mỗi chiến lược kinh doanh không chỉ là bài toán doanh số, mà còn là cách để Hanfimex tự bảo vệ mình trước những biến động khó lường của thị trường toàn cầu. “Chúng ta không thể biết ngày mai sẽ ra sao, nên không thể phụ thuộc vào bất kỳ một thị trường nào, dù lớn đến đâu. Đa dạng hóa thị trường chính là con đường sống”, ông Sâm khẳng định.

Thực tế, thị trường nguyên liệu nông sản đang biến động từng ngày. Lấy ngành điều làm ví dụ, phần lớn nguyên liệu phải nhập khẩu, nhưng năm nay sản lượng giảm mạnh, kéo theo thiếu hụt cho sản xuất. Giá đầu vào tăng, chi phí logistics leo thang… tất cả tạo nên áp lực nặng nề cho doanh nghiệp.

Theo Chủ tịch Hanfimex, trước đây, hạt điều - một sản phẩm thương mại thô, chủ yếu được doanh nghiệp khai thác sâu tại các thị trường như EU. Giờ đây, bản đồ xuất khẩu đã được vẽ lại, thêm những điểm đến gần hơn như Trung Đông, đặc biệt là Trung Quốc - nơi logistics thuận lợi, thanh toán nhanh, giúp tối ưu vận hành và giảm áp lực vốn.

Do đó, trong 5 tháng cuối năm, Hanfimex tập trung vào ba mũi chiến lược lớn.

Một là, đẩy mạnh xuất khẩu các mặt hàng chủ lực như hạt điều, cà phê, quế… sang những thị trường giàu tiềm năng như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, ASEAN, EU và Trung Đông. Riêng Trung Đông là thị trường đặc biệt hấp dẫn bởi mức chi tiêu cao, nhu cầu nhập khẩu mạnh các sản phẩm đạt tiêu chuẩn Halal.

Hai là, tăng tỷ trọng sản phẩm chế biến sâu. “Chúng tôi đặt mục tiêu 5-10 năm tới sẽ nâng tỷ trọng sản phẩm giá trị gia tăng từ mức 10-20% hiện nay lên 50-60%. Sản phẩm chế biến sâu không chỉ mang lại biên lợi nhuận cao hơn, mà còn giúp chúng tôi thoát khỏi vòng phụ thuộc vào nguyên liệu thô vốn nhiều rủi ro”, ông nói.

Ba là, mở rộng hệ sinh thái sản phẩm. Hanfimex đang chuẩn bị lấn sân sang mảng snack và khai thác tiềm năng từ các vùng trồng lớn ở Đồng Nai, Đắk Lắk, Lâm Đồng, Gia Lai… để phát triển thêm mặt hàng trái cây - một thế mạnh xuất khẩu của Việt Nam.

Ông Sâm hiểu rằng, trong thương trường, mọi sự chuẩn bị đều phải tính tới yếu tố “nếu”. Nếu một thị trường bất ngờ đóng cửa, sẽ có những cánh cửa khác mở ra. Để giảm thiểu rủi ro, Hanfimex phải luôn hiện diện ở thật nhiều điểm đến trên bản đồ thương mại toàn cầu.

Đầu tư xanh chưa bao giờ là đủ

Sau những biến động dồn dập từ đại dịch Covid-19, bảo hộ thương mại, đến xung đột chính trị, Hanfimex vẫn chọn cho mình một hướng đi kiên định là bám chặt vào giá trị cốt lõi và tầm nhìn dài hạn. Người đứng đầu Hanfimex chia sẻ: “Niềm tin và kỷ luật là thứ không được phép thay đổi, dù hoàn cảnh khắc nghiệt đến đâu. Mỗi thử thách chỉ là một bài học để chúng tôi trưởng thành hơn”.

Hanfimex đã định hình chiến lược phát triển dựa trên ba trụ cột: Fresh Farm - Fair Factory - Fine Food (vùng nguyên liệu sạch - nhà máy trách nhiệm - thực phẩm lành mạnh). Đây không chỉ là khẩu hiệu, mà là cam kết về một chuỗi giá trị khép kín, từ những cánh đồng hữu cơ không hóa chất, qua nhà máy hiện đại đạt chuẩn EU và Nhật Bản, cho đến những sản phẩm cuối cùng an toàn, truy xuất nguồn gốc rõ ràng.

Từ năm 2020, doanh nhân Phùng Văn Sâm bắt đầu quy hoạch các vùng trồng hữu cơ, liên kết với nông dân để tạo ra hạt điều, quế, cà phê… hoàn toàn không dùng phân hóa học và thuốc bảo vệ thực vật. Đến nay, nhà máy tại Bình Phước (nay là Đồng Nai) không chỉ “xanh”, mà còn “thông minh”, ứng dụng năng lượng mặt trời và công nghệ bảo quản không hóa chất. Ngoài ra, Công ty đã sở hữu và liên kết hơn 5.000 ha vùng nguyên liệu, trong đó 3.000 ha đạt chuẩn xanh quốc tế.

Với cà phê, Hanfimex đang trồng thử nghiệm 7 ha tại Bình Phước theo mô hình organic 100%. Hai năm nữa, khi lứa cà phê đầu tiên thu hoạch, sản phẩm sẽ mang trên mình câu chuyện về sự tinh khiết từ đất trồng đến ly cà phê. Tại phía Bắc, 3.000 ha quế organic đã sẵn sàng cho thị trường cao cấp.

Ông Sâm tin rằng, trong ngành nông sản, “đi xanh” không chỉ là xu hướng, mà là điều kiện sống còn để tạo lợi thế cạnh tranh. Chính vì ít người đi con đường này, cơ hội lại càng rộng mở cho những ai dám dấn thân.

“Chúng tôi không chạy theo số lượng hay xu hướng ngắn hạn. Mục tiêu là sản phẩm phải thật sự mang lại giá trị cho khách hàng, đặc biệt ở phân khúc cao cấp”, ông nói.

Nhờ kiên định, Hanfimex ghi nhận đơn hàng sản phẩm xanh tăng trưởng hơn 10% mỗi năm, chủ yếu từ Mỹ, EU và Nhật Bản - những thị trường đòi hỏi tiêu chuẩn khắt khe nhất. Trong 5-10 năm tới, mục tiêu của người đứng đầu Hanfimex là trở thành thương hiệu nông sản chế biến tiêu biểu của Việt Nam, đại diện cho chất lượng, bền vững và sáng tạo, đưa hình ảnh nông sản Việt xanh, sạch, thông minh vươn tầm thế giới.

“Đầu tư xanh chưa bao giờ là đủ. Bởi lợi ích không chỉ cho doanh nghiệp, mà còn cho khách hàng, cho nông dân và cho hàng tỷ người tiêu dùng ở khắp các thị trường hiện nay”, ông Sâm hào hứng nói.

Hoài Sương