Doanh nghiệp vật liệu đang thay đổi để hướng tới kinh tế tuần hoàn

Dây chuyền sản xuất xi măng. Ảnh: Trần Dũng

Đầu tư, cải tiến

Ngành vật liệu xây dựng (VLXD) trong đó có xi măng với đặc thù là ngành sản xuất công nghiệp có nhiều tác động đến môi trường đã đẩy mạnh các hoạt động nghiên cứu, đổi mới, sáng tạo nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế tuần hoàn, bám sát các mục tiêu, chiến lược của quốc gia và của ngành.

Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Xi măng Việt Nam (Vicem) Đinh Quang Dũng chia sẻ, với vai trò là DN Nhà nước, trong nhiều năm qua Vicem đã sớm nghiên cứu, áp dụng mô hình KTTH và ứng dụng các thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 để từng bước phát triển mô hình xanh trong hoạt động sản xuất - kinh doanh.

Về hoạt động nghiên cứu và ứng dụng các đề tài khoa học, sáng kiến cải tiến kỹ thuật để phát triển KTTH, sử dụng tiết kiệm tài nguyên không tái tạo và giảm phát thải ra môi trường... Vicem đã sử dụng rác, bùn thải làm nhiên, nguyên liệu thay thế trong sản xuất clinker; xử lý chất thải nguy hại trong sản xuất; sử dụng tro, xỉ làm phụ gia; thạch cao nhân tạo làm nguyên liệu thay thế...

Bên cạnh đó, đầu tư, cải tạo tháp trao đổi nhiệt, thiết bị làm nguội, hệ thống vòi đốt; hệ thống kho chứa và lưu trữ chất thải, thiết bị chế biến; vận chuyển chất thải, hệ thống cung cấp chất thải vào lò nung. Đầu tư các hệ thống, thiết bị an toàn, phòng chống cháy nổ, đo lường và kiểm soát phát thải, xử lý phải thải phát sinh ra môi trường...

Ngoài ra, Vicem đã và đang triển khai các dự án tận dụng nhiệt khí thải nhằm tận dụng nhiệt dư và tối ưu nhiệt năng trong quá trình sản xuất để sử dụng tiết kiệm năng lượng, tự cung tự cấp một phần điện tiêu thụ trong sản xuất, đồng thời giảm lượng phát thải bụi và khí CO2.

Giám đốc INSEE Ecocycle Dương Thị Kiều (thuộc Công ty TNHH Siam City Cement Việt Nam) cho biết, DN đã đồng xử lý thành công 1,7 triệu tấn chất thải, góp phần gián tiếp giảm phát thải 1,6 triệu tấn khí nhà kính ra môi trường. Điều này giúp giảm thiểu sự phụ thuộc vào các phương pháp xử lý truyền thống như chôn lấp, qua đó ngăn chặn những tác động tiêu cực do quá trình tự phân hủy rác gây ra.

Giải pháp đồng xử lý của INSEE sử dụng nhiệt độ cao và ổn định (lên tới khoảng 2000 độ C), thời gian lưu cháy dài với gas khoảng 8 giây, chất rắn 30 phút; và có công suất lớn khi có thể xử lý 30 tấn chất thải/giờ. Trong suốt quá trình đồng xử lý chất thải trong lò nung xi măng, hệ thống giám sát khí phát thải liên tục 24/7 và không phát sinh chất thải thứ cấp.

Cần hỗ trợ nguồn vốn

Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Xi măng Việt Nam Đinh Quang Dũng cũng thừa nhận, việc đông xử lý chất thải tại các dây chuyền sản xuất xi măng và giải pháp an toàn và hiệu quả; đồng thời góp phần giải quyết vấn đề môi trường cho xã hội và đem lại hiệu quả cho DN sản xuất xi măng.

Tuy nhiên, bất cập về cơ chế, chính sách do ngành công nghiệp sản xuất xi măng không phải là cơ sở xử lý chất thải, không có trong quy hoạch xử lý chất thải. Bên cạnh đó, Nhà nước chưa có cơ chế, chính sách rõ ràng khuyến khích, hỗ trợ DN xử lý chất thải, các đơn vị xi măng phải mua chất thải và khó khăn trong việc tiếp cận nguồn phát thải, đầu tư mở rộng quy mô và tăng lượng chất thải xử lý. Nguồn cung chất thải không ổn định về chất lượng, số lượng, khó khăn trong việc kiểm soát thành phần chất thải để xác định loại chất thải đưa vào sử dụng phải đáp ứng quy định.

"Chi phí đầu tư lớn do phải cải tạo hệ thống lò nung để đảm bảo vận hành ổn định, chất lượng sản phẩm clinker, xi măng và đầu tư mới hệ thống thiết bị để lưu trữ, vận chuyển, phối trộn rác thải, bảo vệ môi trường, phòng chống cháy nổ.... Chi phí logistic cao do phải vận chuyển chất thải từ các nguồn phái thải, cơ sở thu gom về nhà máy xi măng để xử lý" - ông Đinh Quang Dũng cho hay.

Đồng quan điểm, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Sông Đà Cao Cường Kiều Văn Mát cho biết, là DN xử lý, nghiên cứu ứng dụng tro xỉ vào sản xuất nên công tác nghiên cứu, đầu tư cơ sở vật chất, hạ tầng, nhà máy, thiết bị cần nguồn vốn lớn; công nghệ xử lý cần cải tiến nâng cấp thường xuyên...

Chính vì vậy, ông Kiều Văn Mát kiến nghị cần có chính sách tốt hơn về ưu đãi thuế, trong đó gồm thuế giá trị gia tăng, thu nhập DN, tiêu thụ, nhập khẩu máy móc thiết bị. Ban hành đầy đủ các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật sản phẩm, hướng dẫn sử dụng và định mức kinh tế kỹ thuật liên quan đến việc sử dụng VLXD xanh.

Thành Luân