Doanh nghiệp vẫn nặng gánh chi phí lãi vay

Năm 2024 ghi nhận sự khởi sắc trong hoạt động kinh doanh của CTCP Đầu tư và Thương mại TNG. Lợi nhuận của doanh nghiệp ngành dệt may này tăng tới hơn 44%, dù doanh thu chỉ tăng 9%. Nguyên nhân chính bởi sự cải thiện của biên lợi nhuận gộp. “Đầu tư vào công nghệ và nhân lực đã giúp công ty cải thiện năng suất lao động. Cùng đó, chi phí sản xuất cũng được tối ưu nhờ biện pháp cải tiến quy trình sản xuất và quản lý”, ông Nguyễn Văn Thời, Chủ tịch HĐQT TNG cho hay.

Tuy vậy, cùng với sự mở rộng quy mô doanh thu, chi phí tài chính năm 2024 cũng tăng tới hơn 14%. Với tỷ lệ chi phí tài chính/doanh thu thấp (dưới 5%), con số này dù tăng lên so với năm 2023, lợi nhuận của TNG không chịu ảnh hưởng lớn khi lãi vay tăng lên.

Thống kê của Công ty Chứng khoán VNDirect trên 1.000 doanh nghiệp niêm yết và đăng ký giao dịch trên sàn cho thấy, lợi nhuận năm 2024 cũng đạt được mức tăng trưởng ấn tượng (gần 18%). Trong đó, lợi nhuận ròng của các doanh nghiệp niêm yết quý IV/2024 tăng 27,8% so với cùng kỳ năm trước, đánh dấu quý tăng trưởng thứ 5 liên tiếp. Tuy nhiên, cùng với bức tranh sáng của lợi nhuận, tăng trưởng chi phí tài chính lại là một điểm đáng lưu tâm.

Theo chuyên gia từ VNDirect, chi phí lãi vay tăng vọt lên mức cao nhất trong 5 quý. Nguyên nhân đến từ nhu cầu tín dụng doanh nghiệp tăng mạnh để mở rộng sản xuất trong bối cảnh phục hồi kinh tế và lãi suất tăng. Hệ số nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu tại thời điểm cuối năm 2024 đạt 74,6%, tăng thêm từ mức 74% chỉ trong quý cuối năm. Chuyên gia VNDirect đánh giá đây là mức tăng mạnh. Tỷ lệ đòn bẩy tiếp tục tăng dù chi phí lãi vay cao nhờ nhu cầu tín dụng mạnh mẽ.

Tại một số doanh nghiệp lớn, hoạt động mở rộng đầu tư và kinh doanh đã kéo chi phí lãi vay tăng cao và chiếm tỷ trọng đáng kể khi so sánh với tổng doanh thu. Với quy mô tài sản liên tục mở rộng đi cùng nhu cầu vay vốn để tài trợ, chi phí lãi vay và phát hành trái phiếu của Vinhomes năm 2024 đạt hơn 7.300 tỷ đồng, gấp gần 2,4 lần so với năm trước. Dù vậy, với sự tăng trưởng từ doanh thu chuyển nhượng bất động sản cùng thu nhập từ hợp đồng hợp tác đầu tư và kinh doanh, lợi nhuận sau thuế của của “ông lớn” này vẫn tăng trưởng 4,5%, đạt hơn 35.052 tỷ đồng.

Dựa vào nguồn vốn nợ với tỷ trọng lớn, kết quả kinh doanh một số doanh nghiệp thậm chí biến động mật thiết với chi phí lãi vay. Hoạt động kinh doanh chính của Tập đoàn Đức Long Gia Lai báo lỗ thuần. Tuy nhiên, việc doanh nghiệp này tất toán nợ gốc và được ngân hàng miễn giảm lãi vay khi hoạt động kinh doanh vẫn đang gặp khó khăn đã mang đến nguồn thu nhập đột biến. Tập đoàn này nhờ đó báo lãi sau thuế hơn 250 tỷ đồng.

Dù vậy, việc kinh doanh thua lỗ nhiều năm và phải chi trả lớn cho các khoản chi phí lãi vay và chi phí quản lý doanh nghiệp khiến Đức Long Gia Lai vẫn còn khoản lỗ lũy kế lên đến 2.450 tỷ đồng vào cuối năm 2024. Ngược lại, kết quả kinh doanh quý IV/2024 của Hoàng Anh Gia Lai giảm hơn 80% so với cùng kỳ vì không còn được giảm lãi vay như thời điểm cách đây 1 năm.

Chia sẻ tại Hội thảo: “Tâm điểm tín dụng Việt Nam 2025: Tăng trưởng, tín dụng và thị trường vốn trong kỷ nguyên mới”, ông Ivan Tan, CEO S&P Global Ratings đánh giá, một trong những điểm yếu của doanh nghiệp Việt Nam, ngay cả ở nhóm doanh nghiệp lớn, là tỷ trọng nguồn vốn nghiêng về các khoản vay ngắn hạn. Một nửa nợ tại các doanh nghiệp lớn là nợ ngắn hạn, tỷ lệ trên gấp đôi so với nhiều quốc gia trong khu vực. Thị trường vốn trong nước cần nhiều thời gian để tăng được độ sâu.

Giảm bớt phụ thuộc vào vốn vay, đa dạng hóa nguồn vốn là điều nhiều doanh nghiệp lớn hướng đến. Sau giai đoạn thị trường chứng khoán sơ cấp có phần trầm lắng, nhiều doanh nghiệp lớn trên sàn đang triển khai kế hoạch phát hành cổ phần cho cổ đông hiện hữu hay thực hiện IPO công ty con để huy động thêm vốn chủ sở hữu.

Đối với kênh huy động vốn qua tín dụng ngân hàng, tại Chỉ thị số 05/CT-TTg về các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, đột phá thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, bảo đảm mục tiêu tăng trưởng cả nước năm 2025 đạt 8% trở lên, việc theo dõi, giám sát chặt chẽ diễn biến lãi suất huy động, cho vay được yêu cầu, nhằm giảm mặt bằng lãi suất cho vay, tạo điều kiện cho người dân, doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn vay với chi phí hợp lý, giá vốn rẻ phục hồi và phát triển sản xuất, kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Đồng thời, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các tổ chức tín dụng tiếp tục tiết giảm chi phí, sẵn sàng chia sẻ một phần lợi nhuận để phấn đấu giảm lãi suất cho vay.

Thanh Thủy